index

STRIP - PARTIJSKI NEPRIJATELJ BROJ 1!

Interview
Gost: Zdravko Zupan

U nacističkom bombardovanju Beograda 6.aprila 1941. godine, Narodna biblioteka je u potpunosti izgorela. Sve knjige i rukopisi koji su posle našli mesto u arhivu, prikupljeni su zahvaljujući darodavcima i otkupima. Tog 6. aprila 1941. godine Srbija je ostala bez velikog kulturnog blaga, uključujući i sačuvane spise iz srednjeg veka. U nastalom haosu ko bi se, pored toliko bitnijih književnih dela, setio stripa!

Iako se nikada u umetnosti nije shvatao ozbiljno, posmatrajući ga kroz istoriju, dolazi se do zaključka da nije bio toliko marginalan. Naime, samo u Srbiji je od 30-ih godina do danas, nekoliko puta zabranjivan, a koliko je cenzura bilo to ni strip izdavači ne znaju.

- Strip je uvek bio na margini umetnosti iako su ga crtali i pisali cenjeni slikari i pisci. Zabranjivan je u zemljama istočnog bloka pa i kod nas do raskida veza sa Sovjetskim savezom. 1948. godine jer se smatralo da kvari omladinu. Isto mišljenje je vladalo i u nacističkoj Nemačkoj. Čuvena je Gebelsova rečenica “Supermen je Jevrejin!”, dok su se nekoliko godina kasnije u Jugoslaviji koplja lomila na legendarnom strip junaku Flašu Gordonu. “Junak nove mitologije kapitalističkog poretka” je samo jedan od “epiteta” kojim su ga kitili tadašnji kritičari – objašnjava Zdravko Zupan, istoričar stripa iz Beograda i samim tim, prinuđeni kolekcionar.

Strip u Srbiji začet je u drugoj polovini 19. veku humorističkim, dečijim listovima i kalendarima kao razvijen oblik karikature. Njegov razvoj biće zaustavljen iz “opravdanih” razloga ( Balkanski ratovi, Prvi svetski rat) do sredine 30-ih godina kada počinje takozvano, zlatno doba srpskog stripa. - Strip, kao i sve ostalo, od arhitekture do baleta, u Srbiju su doneli ruski emigranti, aristokratija koja je došla sa tomovima enciklopedija u svojim glavama. Pioniri srpskog stripa su upravo Rusi, Đorđe Lobačev, Sergej Solovjev, Konstantin Kuznjecov, Nikola Navojev ali i Ivan Šenšin, Aleksije Ranher, Sebastijan Lehner, Đuka Jovanović, Moma Marković i mnogi drugi. Prvo srpsko strip izdanje bio je dečiji list ”Veseli četvrtak”, koji je izašao 7. januara 1932. godine - objašnjava Zupan.

U srpske novine strip je ušao zahvaljujući dečijem dodatku, koji je prvi izdala najveća domaća novinska kuća “Politika” 1930. godinea sledili su je dnevnici “Vreme” i “Pravda”. A 21.oktobra 1934. godine, samo mesec dana od američke premijere, takođe na stranicama “Politike” preko cele strane objavljeno je šest kaiševa stripa “Detektiv X-9” Aleksandra Rejmonda i Dešajela Hemeta. Njegovo objavljivanje je predstavljalo je pravu senzaciju. Danima ranije je najavljivan kao “Najnovije čudo našeg vremena: Roman koji se čita po dva minuta dnevno”, “Manje se čita, više se gleda”, “Imate bioskop kod svoje kuće” i sl.

Hitno je trebalo smisliti ime za novi medij što je uradio jedan od urednika “Politike” Dušan Timotijević. Već u proleće 1935. godine pojavili su se prvi specijalizovani strip listovi u Srbiji - “Strip” i “Crtani film”.

- Iako su se svi brzo gasili, “Mika Miš” Aleksandra J. Ivkovića, Rusa koji se oženio Srpkinjom i uzeo njeno prezime, uspeo je da se održi do 1941. godine.

To je bilo prvo zlatno doba srpskog stripa prožeto raznim cenzurama koje su išle toliko daleko da su se u likovima Mikija Mausa prepoznavali tadašnji članovi kraljevske porodice – priča, smešeći se, Zupan.

Strip na koji je mislio naš sagovornik je Diznijev “Miki i njegov dvojnik”, objavljen 1937. godine. To je bio prvi slučaj cenzurisanja stripa u Srbiji. Naime, državnom cenzoru, koji je odobravao stranice “Politike”, učinilo se da u pomenutom stripu postoje neke sličnosti sa čaršijskim govorkanjima u Beogradu : da knez Pavle Karađorđević namerava da preuzme presto maloletnom kralju Petru. Istog trenutka objavljivanje stripa je sprečeno.

Zbog izveštaja o cenzuri, iz Beograda je prroteran novinar Hjubert Harison, dopisnik “Njujork Tajmsa” i britanske novinske agencije “Rojters”. Kada je saznao za ovaj događaj, Volt Dizni je “Politici” poslao telegram u kome je , ironično, izrazio žaljenje što je list zbog njegovog stripa imao neprilike.

Isti strip je bio zabranjen i dve decenije posle, zbog negativnoih aluzija na tadašnje komunističke rukovodioce, a već krajem 60-ih godina u Srbiji se pojavljuje licencno izdanje “Mikijev zabavnik” zbog kog Volt Dizni opet šalje telegram u Beograd. Ovaj put uz iskrene čestitke i želju da list bude deo detinjstva dece ove zemlje.

Na žalost, skoro svi pioniri autori srpskog stripa završili su tragično. Neki su umrli pred početak rata, a neke su proterali komunisti “zbog saradnje sa okupatorom”.

- Situacija u svetu se promenila i onako kako je nekada smatrano da deca koja nisu čitala stripove nisu imala detinjstvo, tako je posle rata strip bio anatemisan sa svih strana.- naglasio je Zupan.

Strip je u Srbiji imao još dva zlatna perioda, početkom 70-ih i sredinom 80-ih godina kada je, recimo, tiraž izdanja “Dečijih novina”, legendarni strip “Mirko i Slavko” o dva mala partizana i njihovim dogodovštinama za vreme Drugog svetskog rata, dostizao sto hiljada primeraka a “Politikin zabavnik” čak petinu miliona. Raspadom SFRJ i strip je, kao i sve ostalo, polako utihnuo, a stara publika nikako nije mogla da prihvati “varijacije na temu” nekadašnjih izdanja. Ovdašnjoj publici je veoma dobro poznato kako se provelo izdanje stripa “Alan Ford” na srpskom jeziku. Pre rata strip se prevodio na hrvatskom jeziku i kao takav je stekao ogromnu popularnost pa je starijoj generaciji bilo teško da prihvati novu verziju prevoda, dok mlađe generacije nisu ni znale da takvo nešto postoji na kiosku.

Međutim, situacija se polako menja. Iako je u Srbiji poslednjih 15 godina strip bio potpuno zaboravljen, nekolicina entuzijasta je pokušavala i uspela da ga održi u životu. Glavni junak te priče zove se Aleksandar Zograf, odnosno Saša Rakezić. Stripove je počeo da objavljuje pred sam rat, pa je bio prinuđen da ih crta za inostrane časopise jer u vremenima kada goli život ništa nije značio, mediji su bili puni potresnih događaja iz građanskih ratova širom bivše SFRJ.

- To je bila jedna mala katastrofa, s obzirom da je većina časopisa koja je objavljivala stripove prestala početkom 90-ih da izlazi. Za strip crtače su postojale dve solucije: ili da prestanu da crtaju ili da krenu da objavljuju radove u inostranstvu tako da sam ja praktično bio prisiljen da se pojavim na stranom tržištu. Situacija u zemlji je bila grozna ali me terala naučim kakva je strip scena u Americi ili Evropi jer sam morao da budem u toku – priča Rakezić čiji se stripovi danas objavljuju u nekoliko stranih dnevnih novina, jedan je od prvih strip crtača iz Evrope koji je počeo da objavljuje sveske za Halta graphics book iz Sijetla, dok je u Srbiji nedeljnik “Vreme” odlučio da mu pokloni dve strane dve strane za njegove strip priče.Zatekli smo ga u pripremama za izložbu “Olovka i igla” koja je otvorena u galeriji “Ozon” u Beogradu 31. januara.

- Generacije koje su rasle na stripu napustile su ovu zemlju, dok su neki novi klinci okupirani kompjuterima i video igricama tako da pravu strip publiku više nemamo u onim razmerama kao nekada. Strip scena je potpuno utihnula i bilo je potrebno mnogo snage i volje da se strip scena sačuva u Srbiji. Sećam se da sam sve svoje radove slao poštom ili preko ličnih kontakata, ljudi koji su dolazili na nedelju dana u Beograd iz Amerike ili Evrope, pa sam im davao radove da ih isporuče mojim izdavačima. Zvuči apsurdno, ali, iako su mi stripovi izlazili u SAD već preko pet godina, ja sam prvi put otišao tamo tek 1999. godine. – objašnjava naš sagovornik i dodaje da je u Srbiji još uvek teško uraditi nešto. Tome u prilog govori i činjenica da je do sada u Španiji objavio četiri, a u Italiji sedam a u Srbiji samo dve zbirke radova. Nedavno mu je u Hrvatskoj izašla zbirka radova “Tušta i tma”.

Kada se pojavio film, kritičari su na sve strane najavljivali propast pozorišta. To se nije desilo. Na sličan način, uz pojavu kompjutera, video igrica, mnogi smatraju da će strip nestati. Međutim, činjenica da je nekoliko dnevnih novina u Srbiji vratilo strip na svoje strane, te da sve više studenata Fakulteta primenjenih umetnosti uzima upravo ovu formu za svoj diplomski rad daje nadu da će on ipak preživeti. Ko zna, možda mu retkost za 10-ak godina donese šansu da ga konačno shvate kao umetnost.

Objavljeno: sajt B92, Beograd, 08.03.2006.godine

"V ZA OSVETU" NAJGLEDANIJI U SAD

Prošlog vikenda američka bioskopska publika bila je u "buntovničkom" raspoloženju pošto je pažnju posvetila akcionoj priči "V za osvetu", koja je zaradila 26.1 milion dolara. U pitanju je delo sa Natali Portman i Hjugom Vivingom, koje govori o revoluciji protiv totalitarne britanske vlasti. Bez obzira na prvo mesto, međutim, to nije bio najblistaviji start, ako se zna da je film debitovao u 3.365 bioskopa, pa je prosečno, po sali, tokom vikenda zaradio 7.767 dolara. "V za osvetu" adaptirali su Endi i Lari Vahovski, na osnovu grafičke novele Alana Mura, o maskiranom osvetniku koji se bori protiv fašizma u Britaniji iz bliske budućnosti.

Film je režirao Džejms Mektigu. Kritika je, generalno, dobro ocenila ovaj "vizuelno impresivni triler", davši mu natprosečne ocene.

Glumica Natali Portman (24), čiji se lik u ovom filmu bori protiv fašizma, kaže da će to ostvarenje neminovno dovesti do debate o svetu u kojem živimo, kao i ko su teroristi, a ko borci za slobodu.

"Postoji u filmu nešto što podseća na Drugi svetski rat, holokaust, ali i jezik koji možete danas čuti od političara sa zapada, a tu su i elemetni zastupljeni kod današnjih terorističkih grupa. Mislim da svi oni zajedno stvaraju intrigantno pitanje o tome kada, ako ikada uopšte, možemo da opravdamo nasilje", kaže glumica, koja je za potrebe ovog snimanja morala da se ošiša do glave.

V. T.

Objavljeno: DANAS, Beograd, 21.03.2006.godine

Preko Stipburgera smo dobili sledeći poziv:

silent wall comics zine
volodjaizkutije@gmail.com
www.silentwallcomix.com

Dear comics artists,

We are glad to inform you that we are opened for submissions, preparing another, second issue of SILENT WALL street poster magazine. It is ought to be printed in second half of April 2006, as a part of upcoming GRRR!, international comics festival in Pancevo, Serbia and Montenegro.

For those who receive this information for the first time, Silent Wall is a street poster comics magazine, publishing comics strips without words, treating the themes of ecology activism. Find your inspiration meditating about the problems of air, water and environment pollution, pollution problems of technology development, genetic engineering, possible collective and personal solutions against big corporative polluters…

Remember that your work could be a message for an average street passer of almost any city in the world.

Due to the specific format of our poster zine, pay attention on these few technical details:

Works you send should be b/w (gray tones also allowed) images, proportional to 52x13 cm format /13 cm height, 52 cm width/, no words. Both meditative and narrative works are welcome.

Send a good-resolution scanned images /by this we mean 300dpi original size, or 600dpi any size/ at volodjaizkutije@gmail.com

Or send a good photocopies, cd's or original artworks to
Vladimir Palibrk
Lenjinova 2/3
26000 Pancevo
Serbia and Montenegro

DEADLINE for submissions is 15th of April, 2006.

All the artworks received will be included in our trevelling promo exibition.

For some information on our past issues and recent actions visit www.silentwallcomix.com

Wish you a nice time,

Silent wall army

Marko Ajdarić nam je prosledio sledeće pozive:

ZAGREB 2006

PARTICIPATION
The organizer of the 11th International festival of cartoon Zagreb 2006. is the Croatian Cartoonist Association. The festival is opened for everyone regardless of nationality, age, sex, or profession.

THEME
BLACK HUMOR

ENTRIES
Conditions of entry:
1. All entries must be original cartoons. Framed works, also, will not be accepted.
2. Entries can be either black and white or coloured.
3. There should be the name, the surname and the address on the reverse side of cartoons.
4. Maximum 3 entries will be submitted.
5. Maximum size of entries is A3 format (42 x 29,7 cm)

DEADLINE
Entry deadline is the 11th of May 2006.
Please write 'PRINTED MATTER - NO VALUE'.

ADDRESS
CROATIAN CARTOONIST ASSOCIATION
ZDENKO PUHIN
M.S.Bolšića 1
10010 ZAGREB, Croatia

PRIZES AND AWARDS
Gold Medal 800 EUR
Silver medal 500 EUR
Bronze Medal 300 EUR
Five Special mentions

EXHIBITION
The exhibition will take place in a representative gallery of the Koncert Hall Vatroslav Lisinski in Zagreb on the 12th of June 2006.

OTHER CONDITIONS
Authors of works that qualify to the exibition are given a presentation copy of the exibition cataloque. The works will be returned only on the special request of an author. The postage (EUR 4) will be paid by author.
The organizer reserves the right to reproduce the works sent to the festival, Zagreb 2006, as the advertising material without being obliged to pay a fee to an author whose work may be used.
The prize-winning works become property of the organizer.

Konkurs karikatura "Zlatni osmeh"
Udruženje likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Srbije ULUPUDS i FECO Srbija, organizuju međunarodnu izložbu karikatura "Zlatni osmeh" Beograd 2006. Konkurs je otvoren za autore iz celog sveta. Tema izložbe je "Veliki humoristi" (glumci, reditelji, pisci, karikaturisti, klovnovi i drugi, takođe scene iz komedija...). Nagrade: Zlatna medalja i 500 EUR, Srebrna medalja i 400 EUR, Bronzana medalja i 300 EUR i nagrada nedeljnika NIN za najbolji rad u grafičkoj tehnici. Radovi, sa popunjenom nalepnicom na poleđini i popunjenom prijavom moraju stići najkasnije do 1. septembra 2006. na adresu: ULUPUDS (Zlatni osmeh), Terazije 26/II, 11000 Beograd. Opširnije o konkursu i uslovima učešća: 011/2685 780, ulupuds@beotel.yu ili jugoslav@nin.co.yu ili www.ulupuds.org.yu.

Konkurs Narodnog univerziteta "Božidar Adžija"
[3. mart] Narodni univerzitet "Božidar Adžija", sektor marketinga, poziva zainteresovane za autorsko - konsultativnu saradnju iz oblasti grafičkih rešenja: maske flajera, plakata i ostalog štampanog reklamnog materijala. Potreban je kontakt radi detaljnijih informacija o zahtevima koje treba da zadovolji grafičko rešenje. Osoba za kontakt: Marketing menadžer Ivana Bojović Ivković, tel: 011/3087-109, 3443-446 ili e-mail marketing@bozidaradzija.com . U periodu od 13. do 27. marta 2006. zainteresovani za saradnju predaju svoja idejna resenja zajedno sa predlozima iznosa autorske naknade. Svi autori koji budu učestvovali u konkursu i čija rešenja budu, ili ne budu prihvaćena, zadržavaju autorska prava nad svojim radovima.

STUTTGART AWARD 2006

Competition Regulations

1. The name of this contest is STUTTGART AWARD.
The theme is "Fascination Football".

2. The contest is open to professional as well as semi-professional cartoonists and caricaturists.

3. The deadline for receipt of works of art is May 15, 2006.

4. Selected pieces of work will be presented in an exhibition.

5. The maximum size of artwork is to be 297 x 420 mm. The minimum size is to
be 210 x 297 mm. Artwork is to be submitted unframed and unmounted.

6 The maximum number of entries is to be up to three cartoons and up to three caricatures.

7. Cartoons and caricatures in colour or black and white shall be accepted.

8. Word cartoons and word caricatures may be produced in any language. However, a translation in English or German shall also be enclosed.

9. The name, home address (and e-mail address), telephone number and bank details of the artist is to be stated on the back of each cartoon.A short biography of the artist and a photograph (or self-caricature) shall be attached.

10. The artwork must be the original work of the artist. Artwork that is deemed by the jury to be the same or closely similar to that known to be the work of another artist will not be judged.

11. Original works and digital artwork will be accepted. Digital artwork is to be numbered in pencil on the front and pencil signed. Non-digital artwork is to be provided initially as color photocopies which will not be returned. Artists of selected works will be asked to provide original artwork.

12. Original artwork will be returned to the artists at the organizers expense.

13. A catalogue will be published and one free copy will be supplied to each artist whose work has been selected for exhibition.14. Prizes
1st prize: ? 5.000
2nd prize: ? 3.000
3rd prize: ? 2.000
The jury shall be entitled to award non-cash prizes to other entries. The prize-money shall be transferred to the stipulated bank accounts of the prize-winners.

15. The organizers have the non-exclusive rights to use works that have been selected for exhibition to advertise the next edition of the contest, without payment to the artist. The organizers of the contest claim no other rights to the use of selected cartoons. Donation transfer of ownership of actual paper artwork to the organizers does not signify unconditionaltransfer of copyrights - these are retained, unless otherwise specifically agreed, by the artist.

16. The organizers claim no rights for the use of non-selected works.

17. The organizers will be liable for the safe keeping of selected original art work whilst in their possession.

18. Entries shall be submitted to
Stuttgart-Marketing GmbH,
Reference: STUTTGART AWARD 2006, Postfach 10 44 36, D-70039 Stuttgart

info@stuttgart-tourist.de

RULES AND REGULATIONS

SUBJECT: “PROTECTION from heat and cold”

TIMETABLE:
Announcement and publication of the Competition
October - November 2005
Deadline for receiving works
31-st May 2006
Sitting of the Jury
June 2006
Announcement of the Jury decision, seminar and the opening of the post competition exhibition
September – October 2006

PRIZES:
GRAND PRIX – PLN 3500 and “Castellar Sabre”
1-st PLACE – PLN 2500
2-nd PLACE – PLN 2000
3-rd PLACE – PLN 1500
Sponsors' prizes

The Organizers have the right to the change in the amount of particular prizes, nonetheless, the total amount of prizes shall remain unchanged.

The JURY:
The Jury comprises of the Organizers representatives as well as artist dealing with art in practice or as theoreticians.

PARTICIPATION:
Both professional and amateur cartoonists are eligible to take part in the competition.
A maximum of three original works (format min. A5 – max. A3 ) in optional technique should be sent or delivered by May 31-st, 2006 to the following address:
KOKiS “Zamek”
Klasztorna 14
67-120 Kożuchów
POLAND

tel. (48) 68 355 35 36
e-mail: zamek@kozuchow.pl
www.zamek.kozuchow.pl

The Organizers are not responsible for damage or loss during transportation!

The winners as well as cartoonists qualified to participate in the post-competition exhibiton shall be provided with a free copy of a catalogue published by the Organizers.

The Organizers provide the competition prize winners with free acccomodation and boarding during the exhibition event.

The winners receive their prizes on condition that they are either present at the opening of the post competition exhibition or else they indicate a bank account where the money is to be transfered.

The works become the property of the Organizers and shall be included in the collection of the “False Mirror” gallery located in KOKIS “ZAMEK”.

Every participant in the competition agrees to their free of fees delivery of works to the “False Mirror” gallery.

Every work delivered to the competition ought to be accompanied (on the reverse) with the author's signature, address and a telephone number.

By sending their works to the competition the participants agree to the abovementioned regulations and they further agree to the free of fees publication of their works for marketing purposes connected with the competition and post competition exhibition.

The exhibition organisers are the final judges in the interpretation of these regulations.

By sending his/her works and taking part in the competition the artist agrees to the abovementioned rules and regulations.