prošli broj - arhiva - sledeći broj


SADRŽAJ

1. TRENCHTOWN STRIP - Smith Damir
2. STRIPBURGER: DUBROVNIK-RAVENNA - Strip Core
3. JAMMING WITH ALEKSANDAR ZOGRAF - Strip Vesti
4. KOMPJUTERSKI STRIP - Aleksandar Manić
5. PROTIV ZMIJE HAOSA - Ilija Bakić
6. ČETVRTI ZID (I) - Srđan Aćimović
7. PARISKI SPLEEN (36) - Franc
8. JUŽNJAČKA UTEHA No 73. - Marko Stojanović
9. KVINTALOVA TJEDNA KARTICA (133) - Darko Macan
10. MOJ POGLED (20) - zmcomics
11. ŠTAMPA - štampa
12. VESTI IZ SVETA - Strip Vesti
    -EJZNEROVA NAGRADA
    
13. PISMA ČITALACA - mail
14. LINKOVI - Strip Vesti
15. DATUMI - Strip Vesti

1.

TRENCHTOWN STRIP

Smith Damir

Datum:
23 - 25 Avgust 2002

Adresa:
Subotica, Palic,Trenchtown,
Muski Strand, Svlacionica 1

Radno Vreme:
13-00 - 19.00 Strip Radionica
19.00 - ... Izlozba, tezga, ...

Jedan od pratecih programa "Trenchtown" festivala bice i strip izlozba, strip radionica i strip tezge. Tokom ova 3 dana autori stripova i fanzina iz "Studio strip"-a, "Slic"-a, graficke radionice "Entropija", "Cool strip Art"-a, "Lavirint"-a ...

Prisutni autori imace prilike da prezentuju svoje radove i svoja izdanja, dele autograme kao i da po prvi put u tom sastavu kreiraju i kolektivni strip.

Info:
www.trenchtown.org

sadržaj

2.

STRIPBURGER: DUBROVNIK-RAVENNA

Strip Core

"Stripburek - stripovi iz drugačije Evrope" je projekat, koji je prošle godine izveo Stripburger / Forum Ljubljana i uključuje istoimenu antologiju istočnog - i srednjeevropskog stripa (iz bivših socialističkih država), izložbu originalnih dela objavljenih u antologiji, strip radionice, jam sessione i predavanja. Projekat je ove godine gostovao u Budimpesti, Poitiersu, Bourgesu i Parizu.

Ovog puta Stripburek najavljuje nova potovanja. V avgustu će gostovati u Dubrovniku (Hrvaska) i Ravenni (Italija).


Art radionica Lazareti, Dubrovnik (Hrvaska)
6.8.-15.8.2002

V okviru projekta Clubture (novoustanovljene hrvatske platforme za razmenu kulturnih progra među neprofitnim centrima, sa osloncem na omladinskoj kulturi, umetnosti i aktivizmu), će se u dubrovačkom multikulturnom centru Lazareti pored izložbe »Stripburek – stripovi iz drugačije Evrope«, održati i strip radionica!

Učesnici: Igor Prassel (urednik Stripburgera), Ivan Mitrevski (autor, Slovenija), Ivana Armanini (autorka, Hrvaska), Simon Vučković (autor, Crna Gora), Jacek Fras (autor, Poljska)


Festa Provinciale dell' Unita, Ravenna (Italija)
30.8.-16.9.2002

U organizaciji kulturne asociacije Mirada iz italijanske Ravenne, će u okviru državnog festivala (festa dell'Unita) Stripburger gostovati na Balkanfestivalu »Per ventiquattromila baci« sa izložbom »Stripburek – stripovi iz drugačije Evrope«, strip radionicom i predavanjem o istočnoevropskom stripu.

Učesnici: Igor Prassel, Ivanka Apostolova (autorka, Makedonija), Emil Jurcan (autor, Hrvaska), Aleksandar Zograf (autor, Jugoslavija), Vladimir Nedialkov (autor, Bugarska)


Strip Core c/o Forum Ljubljana,
Metelkova 6/I, SI - 1000 Ljubljana, Slovenia
tel.: +386 1 2319662, fax: +386 1 4338074
http://www.ljudmila.org/stripcore

sadržaj

3.

JAMMING WITH ALEKSANDAR ZOGRAF

Strip Vesti

Ovih dana je, kao samizdat, izašla prva knjiga Aleksandra Zografa (alias Saša Rakezić) pod naslovom JAMMING WITH ALEKSANDAR ZOGRAF. Poučen iskustvom iz uredničke saradnje sa Bobom Kathmanom, internacionalna antologija Flock of Dreamers ( Kitchen Sink Press, 1997), je Zograf ovu kolekciju uradio u saradnji sa mnogobrojnim poznatim autorima alternativnog stripa iz celog sveta kao što su: Robert Crumb, Jim Woodring, Wostok, Charles Alverson, Lee Kennedy, Peter Blegvad, Pat Moriarity, Chris Lanier i Bob Kathman.

Knjiga se može kupiti preko Aleksandra Zografa lično kao i preko pojedinih knjižara, mada Zograf sam kaže da neće biti u mogućnosti da radi ozbiljnu distribuciju pa će se to pre svesti na kupovinu putem pošte ili na promocijama i izložbama gde učestvuje autor knjige.

* * *

JAMMING WITH ALEKSANDAR ZOGRAF is a self-published book by the Serbian cartoonist Aleksandar Zograf (a pseudonym of Sasa Rakezic), the author of such works as Life Under Sanctions, Psychonaut, Dream Watcher and Bulletins from Serbia. Zograf has been active on the international scene since the early '90s when his work started to appear in comics anthologies such as Weirdo and Zero Zero and when Fantagraphics Books published a few of his titles. Works by Zograf have been translated and published in many European magazines, and his solo titles have been issued by publishers L'Association in France, PuntoZero in Italy, Jochen Enterprises in Germany and Under Comics in Spain.

With Bob Kathman, Zograf edited an international anthology of dream-inspired comics entitled Flock of Dreamers ( Kitchen Sink Press, 1997), including works by 22 artists from 8 countries. This was a prime example of the collaborative spirit that this author has tried to support through his internationally oriented work and through building an intercontinental network of artists and friends. Reflections of his collaborative instincts can be detected in the concept of Zograf's new anthology, JAMMING WITH ALEKSANDAR ZOGRAF. This is a collection of comics Zograf has created in conjunction with artists and writers including American alternative comics scene stars such as Robert Crumb and Jim Woodring and one of the finest French cartoonists and illustrators, Thierry Guitard. Among others featured are Wostok, an alternative comics great from Serbia, Charles Alverson, who worked on the legendary Harvey Kurtzman's HELP! Magazine, Lee Kennedy and Peter Blegvad, among the "strangest" creators to be found on the British comics scene, and three cartoonists from the U.S. West Coast--Pat Moriarity, Chris Lanier and Bob Kathman.

"I've done a few stories with other comic authors on different occasions over the last four or five years," stated Aleksandar Zograf, in the book's introduction. "Sometimes we worked through the mail, and sometimes we were able to meet at various comics conventions. The results are all gathered in this volume. I don't know if it was a conscious effort, but as it turned out each story was conceived through a different kind of collaboration. The experience showed that people of varying sensibilities, different nationalities and often working from different continents could join their creativity and collaborate in more then one way".

Besides publishing in conventionally published books and magazines, Zograf has continued to produce mini comics and self-published booklets. JAMMING WITH ALEKSANDAR ZOGRAF is the first regular book-format, self-publishing effort by this author.

Copies of the book are available for US$ 5 (or 5 EURO), + US$ 3 (or 3 EURO) for postage. Send well-concealed cash or check payable to:
Sasa Rakezic
P.F. 163
26000 Pancevo
Yugoslavia (Serbia)
More info: zograf@panet.co.yu

sadržaj

4.

KOMPJUTERSKI STRIP

Aleksandar Manić

"Kad sam prvi put video Beltranove boje u svom albumu, bio sam uglavnom uzzasnut", kazze Zoran Janjetov, poznati novosadski strip crtacc povodom kolorisanja njegovog albuma "Tehno-occevi" po scenariju Aleksandra Jodorovskog. Mnogi su tada bili zaccudjeni kompjuterskim kolorom koji je u strip stavio Fred Beltran, francuski crtacc, gitarista i pevacc. Prvi se navikao Zoran, te je "pocceo da crta sa novim softverom u glavi", a onda su se navikli i ccitaoci. Tada je Jodorovski napisao scenario "Megaleks" posebno za Freda.

Megaleks, grad-planeta sa zgradama u obliku bunkera i amorfnim gradjanima proizasslim iz genetskih manipulacija, zazziveo je u nadrealisticckim bojama i oblicima stvorenim u dva Beltranova kompjutera. U tehnodiktaturi i tiraniji, kraljica Marea, cherka mumificiranog i na kompjuter prikaccenog kralja, zzeli da unissti poslednje ostrvo otpora na planeti, ssumu Ssem u kojoj zzive Pobunjenici. Cilj stanovnika Ssema je odbrana sopstvene slobode i nezavisnosti od kastinskog i robovlasnicckog drusstva kraljevine.

Scenario je prvo bio ponudjen Japancu Otomi, crtaccu "Akire", a tek possto ju je ovaj odbio, Jodorovski se okrenuo ka koloristi Zoranovih albuma. Posebnost tada malo poznatog Beltrana ogledala se u "crtanju" kompjuterom, ssto je omoguchilo potpuno drugacciju atmosferu stripa. Prvi tom "Megaleksa" naissao je pre tri godine na odobravanje publike i prodao se u tirazzu preko sto hiljada primeraka. Drugi tom "Grbavi andjeo" (Humanoides Associes), nassao se u francuskim knjizzarama poccetkom leta i ponovio je uspeh prvog dela. Istovremeno sa albumom, Fred je pripremio demo CD ROM na kome se nalazi ccitava scenografija Megaleksa, te je moguche prossetati se pustim ulicama. Album "Grbavi andjeo" poseduje izuzetnu oniriccku stranu tipiccnu za Beltranov grafizam, a hiperrealisticcki crtezz na ccudnovat naccin ozzivljava planetu Megaleks i njene stanovnika. Medjutim, velika slabost epizode je tanak scenario Jodorovskog, bez nekog posebnog cilja ili dogadjanja.

antrfile
DIGITALNI STRIP
Beltran osnovni crtezz predmeta i dekora neposredno radi infografskom olovkom u jednom od programa za dvodimenzionalno crtanja. Potom ih modelira i uobliccava u jednom od 3D programa za crtanje trodimenzionalnih predmeta. Zatim dolazi davanje povrssina i tekstura koje mogu da se dobiju od skeniranog materijala ili da se urade u programu. Po zavrssetku 3D crtezza dekora i predmeta, Beltran poseduje autenticcnu digitalnu scenografiju kroz koju mozze da se "sseta" i da pronadje najbolji ugao za scenu koju je izabrao da uradi. Potom, radechi u Photoshopu i Painteru, on u odabranim dekorima crta likove i dopunjava kadrove. Na kraju, Beltran u jednom od programa koriguje boje i primenjuje filtere neophodne za dobijanje odredjenih efekata.

sadržaj

5.

PROTIV ZMIJE HAOSA

Ilija Bakić

STRIP

PROTIV ZMIJE HAOSA

"Stripoteka" br. 970; izdavač Marketprint, Novi Sad, 2002.

Junska sveska "Revije svetskih stripova" donosi prvu epizodu serijala "Doktor Misterija" scenariste Alfreda Kastelija i crtača Lucija Filipućija, iz produkcije Serđa Bonelija. Tajanstveni i ekscentrični doktor i pronalazač enciklopedijskog znanja stigao je u Evropu iz Indije 1898. u svom bizarnom "Električnom hotelu", oklopljenom vozilu prepunom čudesnih spravica i oružja, da bi se sukobljavao sa bezbrojnim mračnim tipovima i bandama, sektama i, pre svega, sa zlim izdajnikom Arkabadom koji je pobio hrabre Randžvije, Sindija Pandžabljana i Radžputana, borce za slobodu svojih naroda. Sve ovo čitaoci su mogli da saznaju 1899. u priči Pola D' Ivoia (pseudonim Pola Deletrea, 1856-1915), u zbirci "Neobična putovanja" nastaloj na talasu pažnje izazvane Vernovim romanom "Put oko sveta za 80 dana". Egzotični doktor doživeo je popriličnu popularnost ali je vremenom pao u zaborav. Strip italijanskih autora oživljava ovu legendu zabavne literature, preuzimajući osnovne okvire priče ali je delimično i menjajući prema potrebama medija i osnovnog tona novih avantura.

"Tajna milanskog podzemlja" dovodi Električni hotel, bradatog doktora s turbanom na glavi i njegovog pomoćnika, nespretnog plavušana Sigala u Milano, po pozivu Ledi B (čije puno ime džentlmen ne otkriva) zabrinute jer joj je muž, inženjer i konstruktor pneumatske podzemene železnice, netragom nestao, dok njoj prete čudne sumnjive kreature. Naravno, doktor preuzima slučaj a u traganju mu pomaže stari znanac, misteriozni Čing Kvaj. Tragači će otkriti da je i mnoštvo Kineza stiglo do grada i nestalo. U sve se zapetljava i pacov-špijun maršala Radeckog, zlog zavernika, Napoleona kriminala. Družina, preko kralja prosjaka i lopova profesora Picesa te Fantoma iz opere, stiže u katakombe i nailazi na svetilište Zmije haosa koju pokušava da probudi Fu Manču, moćni sledbenik Hak Taa iz kulta mračne magije. Posle velikog dvoboja starih neprijatelja Činga i Fua, opasnost biva otklonjena, plan Radeckog propada a nestalog inženjera policija nalazi u bordelima Pariza pa Ledi B pada u nesvest u Sigalovo naručje (to inače sve vreme i radi na radost mlađahnog momka). "Doktor Misterija" je veselo i nepretenciozno štivo sa mnoštvom iluzija na literaturu XIX i ranog XX veku prepunu tajanstvenih kultova, fantastičnih veština i moći došlih iz kolonija na Dalekom istoku. Autori računaju na obaveštenost čitalaca o ovim "mističnim stvarima" pošto su voljni da ih prepliću, karikiraju i ismejavaju ali se na tome ne insistira, nema preterivanja koja bi priču svela na samodovoljnu parodiju: otud citati nisu "agresivni" kao što ni crtež ne izlazi iz okvira jasnoće u kojoj nema mesta bilo kakvim likovnim eksperimetnima. Sve ostaje u sigurnoj nenametljivosti namenjenoj lakom konzumiranju stripa od mlade publike, koja možda neće razumeti aluzije, ali i onih sa više čitalačkog staža i znanja sposobnih da razumeju i nešto više od osnovne priče.


Objavljeno: Dnevnik, Novi Sad, 1. jula 2002.godine

sadržaj

6.

ČETVRTI ZID (I)

Srđan Aćimović
achim@bitsyu.net

"Četvrti zid", engleski "fourth wall", je imaginarni zid koji se nalazi između autora, odnosno čitaoca i junaka stripa. Ovaj zid mogao bi se zamisliti kao jednosmerno staklo koje omogućava čitaocima da vide junake, dok ovi drugi ostaju nesvesni toga da se uopšte nalaze u stripu. Ovaj termin najbolje se materijalizuje kod TV-a, posmatrajući običan TV-prijemnik, možemo junake smestiti u kutiju TV-a, a ekranu dati ulogu "četvrtog zida".

"Rušenje četvrtog zida", "breaking fourth wall", je bilo kakvo obznanjivanje da su junaci stripa (filma, tv-serije) svesni toga da se nalaze u stripu, njihovo obraćanje publici, razgovor sa imaginarnim naratorom ili samim autorom. Čak i jednostavna stvar kao što je volšebno pojavljivanje objekata u neadekvatnom okruženju, npr. pojava novina ili pominjanje filmskih zvezda u ambijentu kamenog doba, a bez kakvog naučnofantastičnog objašnjenja, npr. u parodijske svrhe, predstavlja uvođenje elemenata spoljnog sveta u svet stripa (filma, serije), i time rušenje "četvrtog zida".

"Rušenje četvrtog zida" bitno je pre svega jer ovaj postupak u umetnosti postavlja zanimljiva filotofska, kao i teorijska fizička i matematička pitanja, implicirajući relativnost kreiranih svetova, postavljajući paralelu između njih i realnog sveta, pojednostavljeno rečeno: realnost naše stvarnosti mogla bi biti jednostavno privid, a svet koji smatramo realnim, samo novinski strip koji gledaju četvorodimenzionalna bića na način na koji mi gledamo naše, dvodimenzionalne svetove (mogao bih pomenuti da matematičari smatraju mogućnost postojanja četvorodimenzionalnih i drugih višedimenzionalnih svetova dokazanim, mada samo postojanje, naravno, nije dokazano).

No, da ne tonem dalje u filozofiju, metafiziku, a pogotovo misticizam, kao drugi sloj značenja u motivu "četvrtog zida", javlja se sama priroda medija i zakonitosti u njoj. Opoziciju čine autor, kao omnipotentna sila, pretstavljajući junacima stripa ono što nama samima pretstavlja bog, i sa druge strane junak, koji sa manje ili više ponosa podnosi predefinisanost njegovog sveta. Narušavanjem pravila u delu razmatra se svrha ovih pravila (npr junak raskida ivicu kadra u stripu i izlazi iz njega).

"Četvrti zid" nije ni nov niti retko korišćen motiv. Pogotovo filmske komedije i parodije dale su doprinos omasovljenju ovog motiva, uglavnom u komične svrhe (vukodlak koji napada kamermana u "Punom mesecu", gledanje video kasete sa filmom "Svemirske lopte" u samom filmu "Svemirske lopte"). U pojedinim TV-serijama, opet, mogli smo videti kameru kako se približava glumcu sve dok se ne 'zalepi' za njegovo lice, ili glavnog junaka kako se umesto naratora obraća publici. Eksplicitno "rušenje četvrtog zida" retko je u književnosti, pogotovo starijoj, pre svega zbog prirode medija; u književnosti ne postoji naglašeno sučeljavanje publike i junaka dela, niti nekakva zamisliva barijera proizilazi iz forme teksta. Istina, padaju mi na pamet pojedina dela Bartelmija koji je pored korišćenja forme kolaža često koristio naizgled neadekvatne pojmove, ili Barta koji u pripovetci "Izgubljen u kući smeha" vodi dijalog između autora i dela presecajući naraciju pasažima gramatičkih pravila.

Imajući problema da se setim primene ovog postupka u stripovima, uspeo sam da se setim samo pojedinih kratkih stripova sa direktnim obraćanjem čitaocima (Gregov "Nova Novator") i izmotavanjem sa okvirima kadra i dijaloškim oblačićima. To jest, ograđujući se od internet-stripova. Kod on-line autora, "četvrti zid" je već dostigao uspon, zenit, pad, a ponajviše izlizanost zbog preupotrebe…

(Nastaviće se…)

sadržaj

7.

PARISKI SPLEEN (36)

Franc
bvlazic@EUnet.yu

Pesnici u stripu

Naporedo sa živim bujanjem stripa i naglim razvitkom grafičkog izraza u onovremenim javnim glasilima, međuratne godine prošloga veka takođe predstavljaju dinamično i osobeno razdoblje srpske i južnoslovenske karikature. Jedan od najvrednijih radove svoje vrste, G. Tešićevo izdanje "Dela" Radeta Drainca (Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.), priređivački rad čiji gigantizam, istraživalačka upućenost i uređivačka prilježnost je posve neosoben izraz talenta, upornosti i duhovne snage u nas, ovaj maestralni umetniki portret Rake Drainca njim samim (u izvedbi Gojka Tešića), istovremeno otkriva, pored samoga pesnika onakvog kakvog ga do sada nismo mogli sagledati, i elemente onovremene kulture življenja, navika i oblika izražavanja u javnome životu u kojima je crtež, od ornamentalno-kaligrafijskih rešenja korica knjiga preko karikatura, do kratkih, minimalističkih stripova, igrao izuzetno značajnu društvenu ulogu. Neretko, duh vremena čini da se naporedo nižu modernistička ornamentalistika u naslovnim slovima knjiga sa grotesknom likovnom obradom njihovih autora.

Duh prve, urnebesne, rokamboleskne feljtonističke epohe sav odiše ovim vedrim, ironičnim crtežima. Osobito se, listajući tomove sabranih dela Drainca, ističe Konjevodin rad na karikaturi. Tek pošte se upoznamo sa opusom ovakvog crtača, savremeni pesničko-(s)tripovni projekat poput "Prostaka u noći" Vujice Rešin Tucića - i pored neoavangardne želje ukrštanja medijske tvorbe - pokazuje koliko u njemu nedostaje plamteće, emotivne i misaone snage neophodne da bi se pesma i crtež međusobno proželi, osetili, ponajmanje da bi se upili ili nas doista poneli i preobrazili, onako kako to čine radovi međuratnog majstora.

Konjevodini portreti i crteži Drainca i drugih avangardista su živi, snažni, posve osobeni trag prošlosti. Konjevod, slikajući Veljka Petrovića, u crtežu koji kao da je sliven jednim jedinim potezom tuša, daje sasma plastičan izraz aristokratskom držanju pesnika (visoka, izdužena figura: duga, vižljasta, tanka glava kao u Engleza; kudrava, crna kosa koja prati ritam talasastih nabora sakoa i trag dima cigare koji se gubi u gornjem rubu kvadrata gde utiče i kosa pesnikova; oštar, samouveren, skoro prezriv pogled dendija; leva pesnikova ruka nemarno položena u džep dok desnom, oslonjen o radni sto - na kome je par knjiga od kojih je njemu najbliža otvorena - ovlašno drži cigaretu). Pošto je dekadencija neizbežna, crtač pridodaje, nad knjigama, tri uvela cveta panula niz tanki ćup. Celi Petrović u jednom crtežu. Ovakva crtačeva humoreskna i pshološka karakterizacija nije mogla naći jačeg izraza no u slikanju životnih mena najosobenije figure ondašnje beogradske književne scene, pesnika i hipnistu Drainca. Drainac, verovatno, stoga ulazi u ovdašnju istoriju literature (devete umetnosti posebno), kao prvi pesnik koji je, za života, postao junak stripa.

Doista bi se mogao, zamišljenim kolažnim prostupkom, sažeti celokupni Konjevodin rad na Draincu i objaviti u zasebnom izdanju. Mislim da bi takva knjiga pokazala u čemu se onovremena karikatura bitno razlikuje od poratne i - u velikoj meri - savremene. U doba kada je strip naveliko kretao novim pravcem (ali još bivao snažno uronjen u tkivo novinske štampe), nije moglo biti drugačije no da i karikatura javne ličnosti, pesnika, bundžije i boema bude, iz meseca u mesec, iz godine u godinu, jedan groteskni, upravo komični biografski pandan stvarnoga života, i, kao takav, ne manje stvaran od njega (u duhu ovoga, danas bi zreli Koraksov rad - rad iz devedesetih - bio najbliži izvornoj karikaturi kao grotesknoj, sceničnoj, dramatizovanoj bio-bibliografijskoj građi o pojedinim ličnostima i hronici duha jednog vremena). U Konjevodinim kvadratima pesnik Drainac postaje junak niza događaja.

Drainac, u javnosti borben igrač u plimi novog književnog naraštaja, vatreni branilac novih ukusa - u likovnoj preobrazbi Konjevoda naskoro postaje dalek, tragikomični brat blizanac Don Kihota. Pesnikov pegaz, sledstveno, postao je mazga; pesnik, gledajući odraz svoga lika u ogledalu, vidi prase; pohodi knjižare specijalizovane za prava devojaka itd, itd... dok najposle, kao vrhunac Drainčeve misije preobrazbe sveta javlja se genijalni Konjevodin crtež naslovljen "Banket Rada Drainca" (možda ga je trebalo nasloviti i "Apoteoza Radeta Drainca"), grafički zamišljen i izveden po likovnom obrascu slikanja Hristove tajne večere. Umesto gornje sobe, kafanski prostor: Mariju Magdalenu zamenjuje crtež balerine okačen o zid; oko širokog stola sede ili stoje književnici i umetnici; prepoznajemo izrazite figure Vinavera, Crnjanskog, V. Petrovića, itd... Drainac, svečan i usredsređen, stoji, u središtu scene, sa čašom u ruci i nazdravlja: "Uzmite i p...!". Drainčeva apoteoza.

Međuratni likovni prostor zahvata književni svet, stvarajući tako, od lutajućih pesnika i boema, grafičke junake ne manje izrazite od papirnih. Uostalom, nisu li Konjevod i Drainac, zajedno stvarali, 1929.g., izvanredni ciklus "Naši književni portreti", u kojima se karikatura (čiji je cilj da u jednom zahvatu pera oliči najizrazitiju karakternu i spoljašnju osobinu lika, osobito sa namerom da se istakne ili uveliča kakva mana) i kritička anotacija prepliću stvarajući svojevrsne novinarsko-enciklopedijske komične dragulje.

Sibe Miličić, prijatelj Crnjanskov, danas zanemareni pesnik, ostvaruje pregnantnu tablu u kojoj je Tin Ujević prikazan kao junak podoban vlastitoj pesničkoj harizmi. Na svega dva kaiša (u svakome po tri kvadrata), prostor kavane postaje epifanijski prostor Ujevićeva proroštva. Stripovna anegdota se dotiče stvarnosti crnohumornom notom koja razodeva paradoksalni položaj pesnika artizma čija su shvatanja i držanje u potpunom raskoraku sa njegovim socijalnim položajem.

Ujević je oslikan kao miran, pribran, dostojanstven dendi čiji nemarni pokreti nonšalantnom uverljivošću određuju mesto i položaj drugih. Miličićev crtež je lapidaran, "prost", neusiljen, "neizgrađen"; likovi i predmeti su dati samo kroz nagoveštaj. Klasičan prelom pruža mogućnost da se kroz svaki pojedinačni kvadrat naglase Ujevićev karakter i snobovsko držanje (1. "Gospodine, za ovim stolom sedi samo jedan čovek"- veli junak; 2. "a to ste vi" - ispija svoju čašu i prstom leve ruke ukazuje na čoveka koji sedi sučelice njega; 3. "i samo vi" - uzima cigaru iz susedove tabakere i njegovu čašu; 4. "pa da se uverite" - u desnoj ruci drži cigaretu dok levom prinosi usnama susedovo netaknuto pivo; 5. "zapalićete mi cigaretu" - drži je u levoj ruci, prinosi je susedu koji je zapalio šibicu, pored njega stoje obe, već ispražnjene čaše; 6. "i platićete vi", govori, pred zabezeknutim čovekom, dostojanstveni, odlazeći Ujević).

Gojko Tešić je, radeći na književnosti avangardi, istovremeno iz zaborava vratio niz likovnih tvorevina i ponovno ih, sa svojim saradnicima, učini dostupnim široj čitalačkoj publici. Ovaj rad ujedno pokazuje koliko su svekoliko oblici umetničkog izražavanja srodni i do koje mere povezani.

Kroz osobenu avanturu koju predstavlja listanje sabranih dela Rake Drainca dođe nam, i nehotice, pomisao kako živimo u bledunjavo i dosadno vreme.

Striperi, u nedostatku imaginacije, crtajte pisce, slikare, klošare, manijake! Rastrojeni život pisaca je motivski bunar bez dna. Čekamo na vas.

sadržaj

8.

JUŽNJAČKA UTEHA No 73.

Marko Stojanović
misto83@ptt.yu

KAKO PRODATI SCENARIJA ZA STRIP I NA TAJ NACIN
POSTATI TRULI BOGATAS! (1)

U slucaju da ste poceli da se krstite levom i desnom rukom (ili vrtite glavom u neverici, u slucaju da niste religiozni) zbog toga sto se eto bas ja se usudjujem da delim takve savete, mozete slobodno da prestenete sa tim aktivnostima i pricuvate energiju koju cete nakon toga iskoristiti na adekvatniji nacin (to u slucaju da imate pametnija posla nego da se krstite sa obe ruke i vrtite glavom; u suprotnom se ne obazirite na moje reci i navalite!). Naime, ova kolumna (i par sledecih, po svemu sudeci) u stvari je prevod poduzeg teksta Marka Milara, trenutno vrlo cenjenog i vrlo kontraverznog (to izgleda nekako ide zajedno voih dana) scenariste u Americi (Swamp Thing, Ultimate X-Men, Authority), inace Skota neverovatno mladalackog lika. Neka Mark (imenjak) prica za sebe:

"Ovo u stvari pisem iz vrlo sebicnih razloga. Daleko najcesce pitanje koje mi se postavlja u e-mailovima, uobicajnoj posti i telepatski je za neki siguran savet za proboj u redove strip profesionalaca. Svaki put kad dobro udahnem pre nego sto pokusam da odgovorim na ovo pitanje ostavim sebi mali mentalni podsetnik da taj odgovor bacim na papir tako da imam uniforman odgovor za slanje u nebrojeno mnogo buducih prilika u kojima ce mi to pitanje nesumnjivo biti ponovo postavljeno. U principu, to je ono sto ce ovaj tekst biti - moj uniformni odgovor. Ono sto cete ovde procitati su tajne mog zanata srocene tako da me ni jedan jadni smokljan ne pita tako nesto ponovo. Trebalo mi je preko deceniju pisanja da dodjem do svega ovoga pa vas stoga molim da sve to lepo odstampate i drzite ove reci onoliko blizu srcu koliko mozete a da ne dodje do srcanih i drugih smetnji.


SAVET PRVI: PRIZOVITE SE PAMETI

Niko vas ne moze nauciti da pisete stripove nista vise no sto vas moze nauciti da jedete staklo. To je nesto za sta ste ili sposobni ili niste. Malocas sam posecivao prijatelja u bolnici i jedan drugi posetilac me je pitao da li bih mogao da mu preporucim gde da pocne zato sto je uvek zeleo da zaradi lovu na brzaka pisanjem. Ovo me uvek razjari. Kako je agent Stivena Kinga voleo da kaze, on je uvek zeleo da bude neuro-hirurg jer mu je bilo stalo da namakne na brzaka lovu koju pioniri u neoro-hirurgiji zaradjuju. Pisanje, crtanje, neuro-hirurgija i jedenje stakla su vestine koje se naravno mogu negovati, ali mislim da je nemoguce pretpostaviti da su svi rodjeni sa potencijalom da zive od bilo koje od njih. Ili ste sedeli iza kauca i crtali stripove na tapetama kao dete, ili niste. Ako niste, molim vas prestanite da citate zato sto ce ostatak ovog teksta za vas biti potpuno beskoristan. Uvredjen sam kada cujem price o piscima izvan medija koji ulecu u strip da bi uzeli nesto para izmedju dva romana zato sto mislim da ljudi ne shvataju koliko je ovaj posao tezak. On trazi praksu, trazi proucavanje sopstvene umesnosti, najzad, trazi gubljenje velikog dela vasih godina odrastanja u citanju Teen Titans-a dok se vasi otac i majka svadjaju u prizemlju.


SAVET DRUGI: CITAJTE STRIPOVE

Ne morate biti nacitani. U stvari, na neki nacin smatram da je pozeljnije doci na posao sa sto je moguce manje prtljaga. Medjutim, mislim da je tvrditi da ste strip scenarista koji ne cita stripove (a cujem dosta ljudi koji to pricaju) biti kao muzicar koji ne slusa muziku. Stripovi su vrhunski medij pop kulture. Oni su najverovatnije naneposredniji nacin pripovedanja na svetu, manje zavistan od obaveza i problema sa rasporedom od filmova ili televizije, i u proseku u prodaji samo nekoliko meseci nakon sto je ideja presla iz pisceve glave u njegov kompjuter. Ovo je verovatno ono sto najvise volim kod stripova, ali ako propustite da uocite trend, zaglavite u kolotecini ili naprosto zavrsite reciklirajuci istu staru ideju koju svi koriste, umrecete na nogama. Bukvalno stotine stripova izlazi svakog meseca i trka za mesto na vrhu je freneticna. Morate biti svesni sa cime se takmicite ako zelite da budete bolji od ostatka copora, a jedini nacin za to je da citate sto vise stripova. Ovo pravilo se odnosi na sve, od onih koji se bave jeftinim andergraund stripovima pa sve do ljudi iza najkomercijalnih svezaka.


SAVET TRECI: POCNITE OD POCETKA

Najaveca greska koju svi mi pravimo je to sto krecemo nase napore u polju bavljenja stripom sa necim kao sto je predlog za epizodu X-Men-a jer, verujte mi, nece biti prihvacen. U stvari, ako i bude prihvacen, pretvorice se u vasu najgoru nocnu moru, ali vise o tome kasnije. Bavljenje stripom je kao gradnja kuce ili oblacenje za svecanu priliku; pocinjete od temelja i gradite navise. Da, prva stvar koju sam ikada predlozio DC-iju (sa trinaest godina) bila je prica o Superman-u, ali su mi prvu pricu o Superman-u kupili tek u mojoj dvadeset sestoj godini, a ona ce se pojaviti u stampi tek kasnije u toku godine, tek nekoliko nedelja pre mog trideset treceg rodjendana. Kao vecina ljudi koji citaju ovaj tekst, i ja sam verovatno osecao da mogu da uradim bolji posao od velike vecine ljudi koji su u tom trenutku radili u industriji. Pretpostavljao sam da su Superman, Batman, Daredevil i sta god sto sam citao kao tinejdzer moje Bogom dano pravo, i da je TRAVESTIJA to sto me nisu na licu mesta unajmili za pisanje njihovih avantura. U stvari, toliko sam bio siguran da ce Deni O'Nil da me uzme da pisem Batman-a kad bude dobio moj rukom pisan scenario u mojoj zavrsnoj godini skole da sam u stvari zbrisao sa casova da bih mogao ceo dan da sedim pored telefona, ocekujuci njegov poziv. Prirodno je zeleti sve odmah, ali dugorocna karijera podrazumeva dugorocan uspon i, nadajmo se, dugorocan pad. Sto je brzo to i kuso, kao sto kazu, i potpuno su u pravu. Nista nece sahraniti vasu karijeru brze nego da rano dobijete veliki posao. Ono sto je delovalo kao divna mogucnost ubrzo ce postati nocna mora sastavljena od losih recenzija i foruma na internetu u kojima citaoci traze vase testise na rostilju. Molim vas, ucinite ono sto je vecina nas uradila i pocnite sa radom za manje izdavace da biste naucili osnove pripovedanja. Cak je i Alan Mor segrtovao na 2000AD-u, troseci dve godine na pisanje niceg drugog do naucnofantasticnih prica od tri strane sa tri stosa i preokretom na kraju."

(Nastavice se)


P.S. Ono za sta se nadam da se nece nastaviti je pripisivanje meni necega sto nisam napisao. Govorim naravno o proslim Strip Vestima, i govorim o tekstu pod nazivom "Izvestaj sa smotre" koji nisam napisao ja, vec moj dragi prijatelj Bankovic Milisav. A sta ste vi mislili o cemu govorim?

sadržaj

9.

KVINTALOVA TJEDNA KARTICA (133)

Darko Macan
darko.macan@zg.tel.hr

HOMMAGE A GOMMAGE

U jednom od posljednjih intervjua koje je dao, Michel Greg - meni, inače, jedan od najvažnijih autora - je bio pozvan i da se prisjeti najmržeg mu dijela stripaškoga posla. "Un demi-siecle de gommage," rekao je otprilike tom prigodom, "Pff, quelle calvarie!" Pola stoljeća brisanja - kakvog li mučenja!

Svaki onaj koji se ikada bavio crtanjem stripova s makar minimumom profesionalnog pristupa zna o čemu Greg tu govori. Strip se postavi u olovci, više ili manje detaljno, pa se iscrta u tušu, više ili manje slobodno, ali još uvijek nije gotov. Treba, naime, tek ukloniti sve tragove rada i sva traženja prave crte, kako bi gotov proizvod bio umiven i naizgled bogom dan. Tek brisanjem rađa se tabla, tek tada - uklanjanjem skela - vidimo što smo napravili i što još treba popraviti.

Brisanje jest, kako Greg kaže, kalvarija. Fizički, to je možda najzahtjevniji dio crtanja - oranje dobrom gumicom preko hektara papira, ravnomjerno i nesmiljeno. Psihički, to je živa dosada. Nužna, ali nimalo zbog toga zanimljivija. Probleme da i ne spominjemo: loše gumice koje se mrve ili grafit razmazuju umjesto da ga jedu; loš tuš koji pod gumicom poklekne i posivi; crtanje u zadnje minute pred rok (a kada se, molim vas, ne crta u zadnje minute pred rok?), kada se tabla oprezno naginje da se vidi gdje je još svježa, a gdje je se može početi brisati bez straha da će gumica napraviti dugu i crnu ranu, kao od šrapnela…

Crtači su od pamtivijeka pokušavali izbjeći brisanje, tako da je, tamo gdje postoje studiji, taj posao uvijek padao na asistente. Crtalo se, jednako tako, na posebnom papiru (ili na stražnjoj strani hamera) pa prosvjetljavalo i tuširalo. Koristila se plava non-repro olovka. Crtalo se - tko je mog'o - direktno u tušu.

Danas je izgledno da će gumica tiho odumrijeti iz procesa. Što se Photoshop više bude udomaćivao, više će se crtati u layerima, a najdonji sloj, layer skice, bit će lako izbrisati jednim potezom miša. Zato mi je danas došlo da odam poštu tradiciji koja možda izumire, u ime svih nas koji smo - pola stoljeća ili manje - pripadali vrijednom, samo za tajnom Bratstvu Gumice. Ma koliko smo puhali na sam spomen gommage, vjerujem da ćemo je otpratiti jednim sjetnim "šteta".

Dommage.

sadržaj

10.

MOJ POGLED (20)

zmcomics

BONE

Na sramotu Strip vesti više nego nezapaženo je prošao izlazak treće knjige stripa Bone. Pogotovo je nesretna činjenica da je to jedan od najboljih stripova koje sam ikada čitao, da je to moj favorit među svim izdanjima (računajući i ona piratska) kod nas u zadnjih desetak godina.

Pitka priča koja prosto teče kroz serijal, šarmantan humor i fantastičan ritam kojim odiše ovaj strip su vrline kojima se retko koje ostvarenje može pohvaliti. Neverovatno je kako u tom stripu sve funkcioniše sasvim prirodno, bez potrebe da se nadugačko objašnjavaju likovi i okruženje, iako su krajnje neobični. Bone-i, likovi kao da su upravo sišli sa animatorskog stola, se najnormalnije kreću u svetu ljudi. Bube, zmajevi, štakoroliki i ljudi se sasvim prirodno sporazumevaju i funkcionišu. Kažem funcionišu, a to podrazumeva i ljubav i mržnju i sve ostalo što možemo jedni prema drugima osećati.

I kad se upoznate sa jednim takvim svetom tek u trećoj knjizi ozbiljno shvatite da vas je autor uveo u jedan veliki fantazi ep. A on funkcioniše bez vila i vilenjaka, bez patuljaka i hobita, bez ostalih standardnih aktera. Jednostavno dobijamo jedan krajnje originalni fantazi koji je iskočio iz klišea koga se drže pisci tog žanra, kao da ništa drugo nije fantazi osim, sigurnog i proverenog, Tolkinovog sveta. Jeff Smith, autor stripa, je dokazao da se može i drugačije.

Osim jednostavnog i preglednog crteža, zasnovanog na čistoj liniji četkicom te jasnim kontrastima crnog i belog, posebno volim ritam tog stripa. Kadrove bez teksta koji govore kao da su puni oblačića, gde bez reči upoznajemo karaktere naših junaka gde se odvija radnja kao u nekom sjajno režiranom filmu gde i tišina ima svoj zvuk.

Ako nešto mogu da zamerim ovom stripu to je malo predugo bavljenje velikom trkom krava, gde baka Ben, naravno, učestvuje kao takmičar i... pa naravno, to što predugo moram da čekam od knjige do knjige. Mogu samo da urlam i pitam kad će četvrta, peta,....:)

sadržaj

11.

ŠTAMPA

štampa

Dušan Banjanin se pobinuo da obezbedi sadržaj ove rubrike.

Odlazak Đorđa Lobačeva:

AVANTURA JE ŠAMPANJAC ŽIVOTA

Lobačevljevi stripovi, gledano iz današnje perspektive, dele naivnost njegovog vremena, ali će, osim divnog detinjstva, domaćem stripu ostaviti u nasledstvo i visoke crtačke i narativne standarde. Njihov uticaj je ogroman i nemerljiv.

Prošlog utorka u Sankt Peterburgu, u svojoj 93. godini, umro je Đorđe Lobačev, jedan od pionira srpskog i jugoslovenskog stripa i jedan od njegovih najznačajnijih autora.

Rodio se 1909. kao Jurij Pavlovič Lobačev u Skadru gde je njegov otac bio ruski konzul. Posle Oktobarske revolucije, porodica preko Soluna i Dubrovnika dolazi u Novi Sad, da bi nakon smrti roditelja, Lobačev 1922. stigao u Beograd. Tu završava Prvu rusko-srpsku gimnaziju, a potom, uprkos siromaštvu, i Istoriju umetnosti na beogradskom Filozofskom fakultetu. Posle ženidbe, nalazi zaposlenje u jednom građevinskom preduzeću, a posle njegovog bankrota 1934. godine izdržava se crtanjem reklama i uličnih natpisa i raznošenjem "Politike" i "Vremena" po kućama. Svoj prvi strip nacrtao je kao novinski oglas za zubnu pastu parfimerijskog preduzeća "Kašiković".

Strip je svoju jugoslovensku premijeru imao u "Politici" 21. oktobra 1934. Najavljen kao najnovije čudo našeg vremena, kućni bioskop, roman u stripovima Detektiv Iks-9 Dešajela Hemeta i Aleksa Rejmonda opčinio je jugoslovenske čitaoce. "Danima sam ga proučavao", pričao je Lobačev kasnije, a onda je i sam krenuo da crta.

ĐOKA STRIP: U beogradskom listu "Panorama" 23. marta 1935. objavljen je detektivski strip pod nazivom Krvavo nasledstvo, čija se radnja dešavala u Dubrovniku. Redakcija lista ga je najavila kao združeno delo poznatog detektivskog pisca Vladimira Cilića i poznatog amerikanskog crtača Džordža Stripa, koje će čitaocima pružiti "jedan izvanredan događaj iz našeg života – na jedan potpuno amerikanski način". Iza ovih zvučnih imena krila su se dva strip početnika – Đorđe Lobačev i njegov kum Vadim Kurganski. Prvi Lobačevljev strip podražavao je u svemu Detektiva Iks-9, a zahvaljujući marketinškom potezu uredništva, zaradiće i svoj nadimak pod kojim će se kasnije i potpisivati – Đoka Strip. Zamalo mu je izmakla čast da bude autor prvog objavljenog domaćeg stripa, koja će pripasti Vlastimiru Belkiću. On je mesec dana ranije u listu "Nedelja" objavio Avanturu detektiva Harija Vilksa.

Lobačevu će ubrzo dodijati crtanje izvanrednih događaja iz našeg života na amerikanski način. "Nama treba strip s domaćom temom. Jovanović je Jovanović, Stanko je Stanko, i šta će Stanko u Čikagu!", mislio je. U potrazi za lokalnim temama, roman Janka Veselinovića Hajduk Stanko izgledao mu je kao idealan predložak za strip. Nacrtao je prvi kaiš i odneo ga u "Politiku". Strip je odmah prihvaćen, a Lobačev je postao stalni saradnik lista.

"Mislim da značaj Hajduk-Stanka nije samo u tome što je to prvi jugoslovenski strip s nacionalnom temom, već zato što je pokazao da ovde mogu da se pronađu teme za stripove", izjavio je Lobačev mnogo godina kasnije. Uspeh Hajduk-Stanka bio je ogroman. Ubrzo sve novine počinju da objavljuju stripove, a pojavljuju se i prve specijalizovane strip revije koje, pored američkih stripova, donose i veliki broj radova domaćih crtača početnika koji će se brzo razviti u prave majstore. Tako u Beogradu u svega nekoliko godina sazreva grupa autora kasnije nazvanih "beogradski krug" (Lobačev, Kuznjecov, Solovjev, Navojev, Žedrinski, Ranhner, Lehner, Janković, Šenšin, Marković...) kojim dominiraju ruski emigranti i koji će na velika vrata uvesti strip u Jugoslaviju.

Od 1935. do četrdesetih godina, Lobačev je objavio svoje najznačajnije stripove. Oni se mogu svrstati u tri grupe. Prvi su bili pustolovno-fantastični, na tragu Rejmondovog Flaša Gordona, kao što su Plava pustolovka, Beli duh, Gospodar smrti i Princeza Ru, koji je objavljen i u Francuskoj i koji je francuski istoričar stripa Pjer Strinati proglasio za "najnadrealističkiji od svih stripova ikad stvorenih". Drugu grupu stripova činile su obrade književnih dela – Hajduk Stanko, Baron Minhauzen, dok je Čarobnjaka iz Oza, čije izlaženje je prekinuo rat, Lobačev završio tri decenije kasnije za časopis "Pegaz". U treću grupu stripova spadale su obrade srpskih narodnih epskih pesama i pripovedaka – Ženidba cara Dušana, Propast grada Pirlitora, Baš Čelik, Čardak ni na nebu ni na zemlji i Biberče.

KAPITALISTIČKA IZMIŠLJOTINA: Pri kraju rata učestvuje u borbama na Sremskom frontu, posle oslobođenja nastavlja s radom na ilustraciji, a onda dolazi rezolucija Informbiroa. Đorđa Lobačeva sa suprugom, sinom i dva kofera u zapečaćenom vagonu vlasti proteruju u Rumuniju. Posle Staljinove smrti 1955. godine prelazi u Sovjetski Savez i nastanjuje se u Lenjingradu. Kako je u SSSR-u strip prokazan kao kapitalistička izmišljotina koja šteti razvoju omladine, Lobačev radi kao ilustrator. Ipak, polazi mu za rukom da u sovjetskom listu "Koster" 1966. objavi jedan kraći strip. Ali ovaj pokušaj će naići na takvu reakciju nadležnih da će odvratiti druge sovjetske autore od sličnih podviga. Svejedno, Lobačevljev pokušaj će ostati zabeležen kao prvi ikada objavljeni strip u Rusiji.

Sredinom šezdesetih obnavlja veze s Jugoslavijom i u "Politikinom zabavniku" objavljuje stripove Tajanstvena pećina, Hajduk Veljko, Saturn dolazi u pomoć, Doživljaji u brdima i Čuvaj se senjske ruke, a od sredine sedamdesetih objavljuju mu se strip albumi sa starim, ali i novim radovima kao što su Puškinove bajke, i kolorne verzije stripova Baron Minhauzen priča i Tragom narodne mašte, u izdanju Dečjih novina. Tokom 2000. i 2001. godine izdavačka kuća Bonart objavljuje Pepeljugu, Kameni cvet, Hrabrog krojača, Čvorka. Svoja sećanja i uspomene sabrao je u knjizi Kad se Volga ulivala u Savu – Moj životni roman, objavljenoj 1997. godine.

Lobačevljevi stripovi, gledano iz današnje perspektive, dele naivnost njegovog vremena, ali će, osim divnog detinjstva, domaćem stripu ostaviti u nasledstvo i visoke crtačke i narativne standarde. Njihov uticaj je ogroman i nemerljiv. Zbog toga je Lobačev i nazvan "patrijarhom srpskog stripa", a jedna beogradska škola stripa nosi njegovo ime. Rekapitulirajući njegovo delo u tekstu "Đorđe Lobačev, ili detinjstvo koje ne prestaje" Žika Bogdanović naveo je Čestertonovu rečenicu: "Avantura je šampanjac života". A prava mera avanture, to je Lobačev osećao, znao, i zbog toga i crtao, jeste upravo čudesan svet "romana u stripovima".

Nebojša Grujičić


Objavljeno: VREME 604, 1. avgust 2002. godine

sadržaj

12.

VESTI IZ SVETA

Strip Vesti

-EJZNEROVA NAGRADA
Ove godine su nagrade na, najvećem severno-američkom strip festivalu, Comic-Con-u u San Dijegu dobili, po kategorijama:
-Best Short Story
"The Eltingville Club in 'The Intervention,'" by Evan Dorkin, in Dork #9 (Slave Labor)
- Best Single Issue
Eightball #22, by Dan Clowes (Fantagraphics)
- Best Serialized Story
Amazing Spider-Man #30-35: "Coming Home," by J. Michael Straczynski, John Romita Jr., and Scott Hanna (Marvel)
- Best Continuing Series
100 Bullets, by Brian Azzarello and Eduardo Risso (Vertigo/DC)
- Best Limited Series
Hellboy: Conqueror Worm, by Mike Mignola (Dark Horse Maverick)
- Best New Series
Queen & Country, by Greg Rucka and Steve Rolston (Oni)
- Best Title for a Younger Audience
Herobear and the Kid, by Mike Kunkel (Astonish)
- Best Humor Publication
Radioactive Man, by Batton Lash, Abel Laxamana, Dan De Carlo, Mike DeCarlo, and Bob Smith (Bongo)
- Best Anthology
Bizarro Comics, edited by Joey Cavalieri (DC)
- Best Graphic Album-New
The Name of the Game, by Will Eisner (DC)
- Best Graphic Album-Reprint
Batman: Dark Victory, by Jeph Loeb and Tim Sale (DC)
- Best Archival Collection/Project
Akira, by Katsuhiro Otomo (Dark Horse)
- Best U.S. Edition of Foreign Material
Akira, by Katsuhiro Otomo (Dark Horse)
- Best Writer
Brian Michael Bendis, Powers (Image); Alias, Daredevil, Ultimate Spider-Man (Marvel)
- Best Writer/Artist
Dan Clowes, Eightball (Fantagraphics)
- Best Writer/Artist-Humor
Evan Dorkin, Dork (Slave Labor)
- Best Penciller/Inker or Penciller/Inker Team
Eduardo Risso, 100 Bullets (Vertigo/DC)
- Best Painter/Multimedia Artist
(interior art) Charles Vess, Rose (Cartoon Books)
- Best Coloring
Laura DePuy, Ruse (CrossGen); Ministry of Space (Image)
- Best Lettering Todd Klein, Promethea, Tom Strong's Terrific Tales, Tomorrow Stories, Top 10, Greyshirt (ABC); The Sandman Presents: Everything You Always Wanted to Know About Dreams But Were Afraid to Ask (Vertigo/DC); Detective Comics, The Dark Knight Strikes Again (DC); Castle Waiting (Olio); Universe X (Marvel)
- Best Cover Artist
Dave Johnson, Detective Comics (DC), 100 Bullets (Vertigo/DC)
- Talent Deserving of Wider Recognition
Dylan Horrocks (Hicksville, Atlas)
- Best Comics-Related Periodical
Comic Book Artist, edited by Jon Cooke (TwoMorrows)
- Best Comics-Related Book
Peanuts: The Art of Charles M. Schulz, edited by Chip Kidd (Pantheon)
- Best Comics-Related Item
Dark Horse classic comic characters statuettes, sculpted by Yoe Studio (Dark Horse)
- Best Publication Design
Acme Novelty Library #15, designed by Chris Ware (Fantagraphics)

Hall of Fame
Judges' Choices:
Charles Biro,
Osamu Tezuka
Sergio Aragones
John Buscema
Dan De Carlo
John Romita

sadržaj

13.

PISMA ČITALACA

mail

From: boris lazic <borisl14@yahoo.fr>
Subject: nazalost, nuzno reagovanje

zar bas kreten?

"ko kaze "budala" bratu svom, bice kriv sudu ognjenom"
hrist

ne razumem; cemu to? kolega macane, eeeej!!!!!!
pa zar nam propast kakva je bojanov odlazak iz casopisa nije bila dovoljna?
zar taj skandal nije bio znak?
tada sam bio na putu, eto, bio sam van cele te price, i sad se grizem, jer nisam odreagovao na vreme - ali sada, sad sam tu; citam, vidim, pratim; uvek sam sa posebnim zadovoljstvom citao upravo tvoju kolumnu, jer je sjajno pisana, jer je krcata iskustvom, jer je pismena, najpismenija u svestima - i sad, takva glupost! takav verbalni ispad od macana!
pa zar je bilo potrebno tako otpisati mladjem kolegi kome si, ipak, bio neki uzor?
koristiti olinjali fazon, tipa: necu ga nazvati kretenom a kazem, ej, svi vi, znajte, da to je, taj i taj, pazite, pa to je kreten, prostak, idiot - neobrazovano naklapalo!
i cemu opet, sve to?
cemu takvo srozavanje casopisa?
to smece reci u casopisu?
to smece?
dobro si razumeo perspektivu iz koje je pisano, jer nije bilo reci o stilistici niti o knjizevnim oblicima niti ma ko od nas ima potrebe za strukturalnim pojasnjenjima o prirodi "kratke" price (inace termina koji ne postoji u teoriji knjizevnosti - ona samo zna za "pricu") vec o prostoj nemogucnosti redovitog objavljivanja koja, u ovim sredinama, cini da se ljudi cesce opredeljuju za kratku pricu nego za serijal jer - ko zna kada ce i gde vajni serijal biti objavljivan? pa zasto, imajuci u vidu sve to - a ti moras imati u vidu okolnosti i uslove pod kojima se ovde stvara - zasto talentovanog coveka nazvati kretenom?
zasto, darko macane?
vidis, nisi ni ti imun na mane na koje si ukazivao kod drugih (niti je na njih imun bilo ko od nas, niti bilo koji covek uopste): lakse, brate, s recima! jezik je vatra, svet pun haosa!
ali naposletku, vatra od svega stvori pepeo
pepeo su i prazne reci
pepeo; umisljenost, pepeo ljudi cije su sujete vece od njihovih dela.
pepeo, brate
pepeo

sadržaj

14.

LINKOVI

Strip Vesti

-Strip diskusija na www.stripovi.com
www.stripovi.com/Forum/default.asp

sadržaj

15.

DATUMI

Strip Vesti

Datumi od 9. do 16. avgusta

. . .

Izvori:
HiES, "Calendrier du centenaire", "Istorija Jugoslovenskog stripa" Slavka Draginčića i Zdravka Zupana, i monografija "Maurović" Veljka Krulčića, "Pegaz" Žike Bogdanovića, "Strip Vesti".

sadržaj

Zlatko Milenković

zmcomics@neobee.net
www.zmcomics.co.yu

Zlatko Milenković, Petra Drapšina 16, 21000 Novi Sad