... Centra za likovno vaspitanje dece
  i omladine Vojvodine!

CENTAR ZA LIKOVNO VASPITANJE DECE I OMLADINE VOJVODINE

RASPISUJU KONKURS ZA 34. IZLOŽBU
AUTORSKOG STRIPA
PREDŠKOLACA I UČENIKA SRBIJE

Strip kao mogući vid stvaralaštva, izražavanja i komunikacije našao je sigurno mesto u nastavi likovne kulture i izložbeno-instruktivnoj delatnosti Centra. U želјi da nastavimo ovu akciju i pretvorimo je u stalnu izražajnu potrebu mladih, naglašavamo neophodnost za još adekvatnijim odnosom prema nizu problema zakonitosti likovnih umetnosti, specifičnosti medija stripa i programu nastave likovne kulture.

USLOVI KONKURSA:
-Maksimalan format stripa može biti 50h70cm.
-Strip mora biti originalno i samostalno rešenje učenika.
-Svaki učenik može da pošalјe po jednu tablu (stranu) ili 3 do 4 trake (kaiša) stripa.
-Eventualna upotreba boje treba da bude u funkciji crteža i ideje.
-Prispele radove će pregledati stručni žiri i dodeliti tri prve, tri druge i tri treće nagrade. Posebno priznanje biće dodelјeno likovnom pedagogu za kolekciju radova.
-Na konkursima mogu učestvovati sva deca individualno ili preko predškolskih ustanova, osnovnih i srednjih škola, kao i privatne škole, likovne radionice ili atelјei za decu i omladinu.
-Ukoliko se iz jedne ustanove šalјe više grupa radova, različitih vaspitača, učitelјa, nastavnika odnosno mentora- svaka grupa radova (jednog mentora) mora biti fiziči odvojena- posebno zapakovana sa svim neophodnim podacima, i nakon toga spakovana u jedinstveni paket. Na ovo posebno skrećemo pažnju Predškolskim ustanovama.

-Radovi se ne vraćaju nego ostaju u zbirci Centra za likovno vaspitanje. Organizator zadržava pravo da radove koristi za druge neprofitabilne izložbe, u dobrotvorne svrhe i da ih reprodukuje u štampi.

-Molimo Vas da ne šalјete radove koji sadrže organske materije (plodovi prirode, začini, testeninu, itd., niti bilo koji drugi materijal koji otpada sa radova.

-Radove poslate u rolni ili radovi koji su presavijeni žiri neće uzimati u razmatranje.
Molimo da se radovi propisno upakuju između čvršćih kartona, jer se radovi oštećeni tokom transporta takođe neće uzimati u razmatranje.

Na poleđini svakog rada treba  obavezno zalepiti karticu sa podacima popunjenim na kompjuteru:
------------------------------------------------------------------------- 
Ime i prezime deteta:___________________________ 
Razred/ uzrast:________________________________
Naziv teme:___________________________________
Naziv škole:___________________________________
Mesto i adresa škole:___________________________
Ime i prezime
nastavnika/likovnog pedagoga:____________________
Kontakt telefon:________________________________
Adresa elektronske pošte:_______________________
-------------------------------------------------------------------------

Sve podatke isklјučivo popuniti na kompjuteru. Podaci ili pojedinačni podaci napisani rukom neće se uzeti u razmatranje.
GRUPNI RADOVI DECE – neće ulaziti u kategoriju za nagrađivnje, ali mogu biti od strane žirija odabrani za izlaganje.
ROK ZA SLANјE RADOVA: 01.12.2021. godine

Radove slati na POŠTANSKI FAH Centra za likovno vaspitanje sa naznakom likovnog konkursa:
Centar za likovno vaspitanje dece i omladine Vojvodine
POŠTANSKI FAH  328 (Mileve Marić 62)
21101 Novi Sad
mob. 064/47-37-363
centarzalikovnovaspitanje@gmail.com 
www.likovnicentardece.org
https://www.facebook.com/centarzalikovnovaspitanje/

  ... Објавена студијата „Стрип – деветтата уметност“ од Томислав Османли!

Книгоиздателството „Бегемот“ ја издаде книгата „Стрип – Деветтата уметност“, капитална теоретска објава посветена на медиумот, уметничкото творештво, општествените влијанија и естетиката на стрипот. Книгата претставува ново, изменето и опсежно, речиси двојно дополнето издание на првата македонска теоретска книга во доменот на „деветтата уметност“, првично објавена под насловот „Стрип – запис со човечки лик“, најнапред во 1987 година (на 133 страници, во издание на „Млад борец“, Скопје), потоа и во 2002 година (со 199 страници, во издание на „Култура“, Скопје) и сега, со голем број нови теми, содржини и илустрации, на 346 страници текст и слики. Со тоа се дополнува празнината која настапи по веќе дамнешното исцрпување на оваа книга за која не престанува интересот меѓу генерациите автори, проследувачи и љубители на деветтата уметност.

Студијата на Османли која феноменот на стрипот го разгледува „од развојот на медиумот до актуелната идеологија и типографија на деветтата уметност“, го носи теоретскиот поднаслов „Антропоморфизмот на стрипот“, според тезата на овој наш автор, дека стрипот е фигуративен и како таков – антропоморфен медиум и уметност. Томислав Османли нив подробно ги претставува во воведниот теоретски текст на својата книга насловен „Белешки за медиумската еманципација на стрипот: Пледоаје за современиот стрип“, низ 17 тези извлекувајќи мноштво релевантни теоретски заклучоци за карактерот и својствата на стрипот како медиум и како уметност. На трагата од овие свои постулати, Османли ги истражува медиумските граничници и експериментални стрипови и отаде „човекообраната фигурација“, во стрип-творбите што се стремат да донесат „чисто графичка динамика“ на непредметни или апстрактни форми…

Појава на студијата за стрипот, легендарниот стрип автор, карикатурист и аниматор Дарко Марковиќ ја означи на следниот начин: „Ако досегашните дострели во истражувањето на стрипот кај нас ги означиме со восочна свеќа, тогаш истражувањата на Османли претставуваат ласерски зрак во оваа област…“. Појавата на оваа книга ја акцентира и теоретичарот и историчар на уметноста Проф. Д-р Борис Петковски: „Томислав Османли грижливо ги разгледува проблемите на временската, просторната и динамичка компонента на безбројните обиди, човековата мисловност да се овековечи во различните форми на ликовно-визуелното искажување, сѐ до филмот и фотографијата: за потоа да посочи дека, веќе од мугрите на стрипот, на ‘деветтата уметност’, сите белези што него го одликуваат се воедно и врсници со други инструменти на денешната цивилизација…“. При промоцијата на нејзиното прво издание, со највисоки оценки за теоретскиот труд, книгата ја проследи и проф. д-р Ферид Мухиќ, ако и други автори меѓу кои во најново време, најбележито, стрип-авторот, истражувач и историчар на стрипот Александар Стеванов.

Студијата „Стрип – запис со човечки лик“ доживеа надворешни афирмации: беше прогласена за книга на годината според изборот на сараевскиот неделник „Наши дани“, а втор настан во годината на нејзината појава (1987) на југословенската стрип сцена. Таа стана неодминлив наслов во сите порелевантни објави на значајни наслови на поранешниот југословенски простор, а нејзината појава ја регистрираа повеќе информативни гласила низ регионот. За овој свој пионерски и капитален труд, авторот Томислав Османли доби две високи признанија: државната награда „Мито Хаџи-Василев Јасмин“ за публицистика во 2004; и признанието „Љупчо Филипов“ на Стрип центарот на Македонија, за особени заслуги во афирмацијата на стрип културата и уметноста во Република Македонија, во 2009 година.

Новото проширено издание се појавува под новиот наслов „Стрип – деветтата уметност“ носи квалитети на сосем нова објава: авторот покрај додатоците и елаборациите во сите содржини, воведува едно сосем ново опсежно и богато обработено теоретско поглавје „Стрип и ангажман“ во кое, врз голем број примери на стрип-творби, го разгледува поимот на политичкото дејство на деветтата уметност. Освен тоа Османли, инаку автор на хрониката на македонскиот стрип од неговите почетоци сѐ до оваа негова деветта декада, опсежно ги дополнува содржините на порано застапените стрип-дејци, како и листата на автори на деветта уметност од поново време. При тоа, сообразно со ширењето на графичката уметност на други, но сродни домени, го одбележува творештвото на стрит-арт на побележитите од плејадата македонски графити-артисти. Книгата содржи и детален индекс на објавите на и за стрипот како и на стрип изложбите на нашите стрип автори.

Авторот на поговорот кон ова издание, стрип-авторот Александар Стеванов во својот вдахновен текст истакнува: „…Со квалитетот кој ги надминува границите на нашата земја, во оваа импресивна студија за уметноста на приказните во слики, чие што објавување со нетрпение го очекував, верувам дека би уживал секој еден стрипољубец. Впрочем, моја цврста убеденост е дека нејзиното објавување ќе биде прибележано како најзначајниот македонски стриповски настан и тоа не само на оваа туку и на претстојните години, барем од неговата деветта декада.“

Посебен придонес кон појавата на оваа книга дадоа Филип Димевски, главен уредник на „Бегемот“, лекторката Ирена Ралева и Наталија Лукомска, која ликовно ја уреди оваа книга со оригинален квадратен формат. Оригиналното решение на кориците е дело на стрип авторот Ѓорѓе Јовановиќ, користејќи за заштитен знак една своја, модернизирана верија на „Жолтото момче“, еден од најстарите стрип-јунаци.

Книгата „Стрип-деветта уметност“ финансиски е подржана од македонското Министерство за култура.

  ...„Tornjevi Boa-Morija 1“ Hermana; 
  izdavač „Čarobna knjiga“ 2021.

   Nakon kompletnih serijala „Džeremaja“ i „Komanča“, agilna i sistematična „Čarobna knjiga“ započinje integralno objavljivanje „Tornjeva Boa-Morija“, krucijalnog strip serijala Hermana Ipena (1938), živog klasika francusko-belgijske strip škole druge polovine XX veka. Nakon šegrtovanja kod znamenitog Grega („Bernard Prins“, „Komanča“) Herman se smelo otisnuo u samostalne stvaralačke avanture kao kompletni autor „Džeremaje“ (prva epizoda objavljena je 1979.g) u kome je uspešno spojio naučnu fantastiku i vestern. Sledeći korak bili su „Tornjevi Boa-Morija“, započeti 1983. godine koji su prontno imali premijeru (istina u crno-beloj verziji) i na prostorima Jugoslavije u legendarnom magazinu „Strip art“ (kasnije su reprintovani u kolor albumima „Marketprinta“).

   „Tornjevi...“ su istorijski strip smešten u Srednji vek (Herman je imao iskustva sa rekonstrukcijama prošlosti u kratkom ali vizuelno samosvojnom radu na stripu „Jugurta“ po Vernalovom scenariju koji opisuje sukobe rimskih osvajačkih legija i slobodoljubivih Numiđana); nominalni heroj koji povezuje priče je časni vitez Emar od Boa-Morija, ratnik starog kova, čvrstih principa i nazora koji se, u pratnji štitonoše Olivjea, vraća u svoju postojbinu, iz koje je proteran kao osmogodišnjak, nameran da je povrati jer su „tornjevi Boa-Morija najlepši i najviši koji postoje u hrišćanskim zemljama!“ No, vremena su svuda teška a ni priroda nije uvek gostoljubiva, vlastela je bahata i ohola, posvuda krstare razbojničke bande spremne da napadnu čak i velikaške zamkova ili da pokradu manastirske riznice. Puk je siromašan, neobrazovan, zao prema slabijima i snishodljiv prema onima koji drže vlast i moć. Nema ničega sjajnog i glamuroznog u Hermanovoj verziji Srednjeg veka, nema mitologizovanja vrlina i hrabrosti kao što nema ni apriornog ocrnjivanja onih koji se ne ponašaju pošteno niti imaju razumevanja za bližnje. Svet nije gostoljubivo mesto za „ponižene i uvređene“ odnosno „ružne, prljave i zle“; upravo zato se i svako zrnce poštenja, osećanja za pravedno, osetljivosti za plamenite emocije smatra slabošću pa izaziva podsmeh i budi bes i agresiju - stoga će Emar, zbog uvreda,  izazvati na dvoboj obesnog velikaševog sina a hrabra Eloiz mora da sama brani svoju čast i ljubav. Pravda je korisna igračka u rukama feudalaca, vojnika i sveštenstva kojom se kažnjavaju nemoćni; na drugoj strani skale i oni sa dna društvene lestvice presuđuju bez milosti – bogalju će bez oklevanja oteti novčić milostinje a porodica će na smrt pretući ćerku koja se ne ponaša kako joj je naređeno.

   Prvi tom integralnog izdanja „Tronjeva Boa-Morija“, u reprezentativnom tvrdom povezu i punom koloru, sadrži prve tri epizode serijala: „Babet“, „Eloiz od Mongrija“ i „Žermen“ koje razotkrivaju raskošnu pozornicu na kojoj se uvek odvija nekoliko paralelnih radnji sa mnoštvom aktera i statista. Herman se ne drži oprobane stripovske pravolinijski vođene radnje već dopušta likovima da ih situacija i karakteri vode i tako produbljuju uvid u brojne sudbine koje čine impresivnu mozaičku panoramu epohe. Poneke od tih minijatura impozantne su i narativno i vizuelno (na primer scena u kojoj pastir kolje svezanu ovcu pred očima čitavog stada). Herman junaka prve i treće priče, zidara Žermena, vodi pogubnim putem od obogaljenog, nesrećnog a nevinog ljubavnika do pljačkaša praznog stomaka. U pomenutoj trećoj epizodi glavni junak Emar pojavljuje se tek na 17. tabli da bi u nastavku priče učestvovao u sporednim dešavanjima koja nisu vezana za osnovnu, težišnu radnju. Kao što se ne pokorava pripovednim šablonima već ih menja i karikira Herman se ne povodi ni za imperativima burnih dešavanja i brzih akcija. On radije prati i naglašava promene vremenskih prilika i godišnjih doba kao dokaz da su u tim vremenima ljudi bili bliži prirodi. Stoga strip obiluje velikim crtežima pejzaža u živim bojama koje smenjuju sličice mimika ljudskih, uglavnom ružnih, lica, grotesknih tela i ubogih staništa podno visokih zidina zamkova. Efektna montaža tabli dodatno je  dinamizovana prizorima iz različitih rakursa što povećava atraktivnost stripa.

   Zaključimo da su „Tornjevi Boa-Morija“ nesporno remek-delo 9. umetnosti koje i danas fascinira svojom magijom te traži punu i posvećenu pažnju i uvažavanje koje će  bogato nagraditi spoznajom prave Umetnosti.

(„Dnevnik“, 2021)

  ... Izveštaj sa 11. Kragujevac Komikona, Predstavlјanje knjige Milete Poštića, Mačke
  u stripu i Besplatno elektronsko izdanje monografije-kataloga Zorana Janjetova!

Izveštaj sa 11. Kragujevac Komikona

Kragujevac predstavio novu generaciju srpskih strip-autora

Još se ne stišavaju reakcije u vezi Međunarodne strip – konferencije “Kragujevac, godine jedanaeste” koja je organizaciji Sveta stripa i pod pokrovitelјstvom Skupštine grada Kragujevca održana 3-5. septembra u Domu omladine i galeriji Đure Jakšića.

Fokus ovogodišnje konferencije je bio na mladim i perspektivnim autorima iz Srbije i praktično predstavlјena nova generacija strip-autora koja će narednih decenija činiti magistralu srpske produkcije, a posetioci su mogli da uživaju u uobičajenim sadržajima – tematskim tribinama i panel diskusijama, crtačkim radionicama, izložbom plakata koji su gosti autori nacrtali za ovaj festival; berzu stripa, kao i podelu besplatnih stripova najmlađima (tradicionalni svetski Dan besplatnih stripova — Free Comic Book Day).

Premijerno je održano i takmičenje za najbolјi kostim na festivalu a žiri su činili pisac, scenarista i urednik izdanja Lagune Zoran Penevski, naš proslavlјeni košarkaš Igor Rakočević, strip-kritičar iz Zagreba Daniel Kuzmić i pisac i strip-scenarista Želјko Obrenović.

Ovogodišnja konferencija je održana pod geslom “Kragujevac, grad stripa” a sa glavnom temom "Novi srpski strip".

Autor plakata manifestacije je Milan Jovanović iz Kragujevca, nagrađivani stripski autor, grafički dizajner i predavač u Školi devete umetnosti Svet stripa. Jovanović se ovim radom predstavlјa kao autor jedinstvenog opusa od čak osam plakata (uradio je sve oficijelne plakate za Međunarodnu strip-konferenciju od 2014. godine kada je promovisan i dodatni naziv manifestacije, na engleskom jeziku “Kragujevac Comic Con”).

Gosti manifestacije su bili: Zoran Stefanović, Zoran Penevski, Danijel Kuzmić, Želјko Obrenović, Marko Šerer, Goran Furunović, Nemanja Radovanović, Milosav Ostojić, Novica Milivojević,  Dragana Kuprešanin, Jelena Vučić, Ivica Varjačić, Filip Stanković, Marija Lakićević, Ivica Sretenović, Sara i Ana Živković, Stefan Krunić, Ivan Matić, Đorđe Grbović, Mina Nikolić, Jelena Pavlović i Milan Mišić.

Ulaz na sve događaje je bio besplatan.

Bogata izdavačka paleta Srbije

Kragujevačka publika je mogla da se upozna i sa mnogim novim knjigama, koje do sada skoro da nisu ni promovisane tokom pandemije, a mnoge od njih su kapitalne.

Na festivalu su, uz podršku Centra za umetnost stripa pri Udruženju stripskih umetnika Srbije, predstavlјena pre svega izdanja: Sabrana dela Đorđa Lobačeva; monografija „Lobačev: Čardak i na nebu i na zemlјi“ Zdravka Zupana; monografija „Antitelo“ Zoran Janjetova; integral „Veliki Blek“ Branka Plavšića i S. Obradovića; integral „Lijanko“ Radiča Mijatovića i Vukojeva; integral „Šrafko“ Dušana Vukojeva; integral „Nindža“ Miodraga i Predraga Ivanovića i Svetozara Obradovića; „Gorski vijenac“ Petra Drugog Petrovića Nјegoša i Geze Šeteta; ilustrovana knjiga „Srpski junaci: Od Kosovskog boja do Košara“ istoričara Milana Bojića i umetnika Vladimira Krstića Lacija; ruska izdanja „Ruski strip Kralјevine Jugoslavije“ i katalozi izložbi o našem klasičnom stripu u Moskvi, Lobačevu i Sergeju Solovjevu prof. Irine Antanasijević; album „Naša bajka“ Srđana Nikolića Peke i Gileta Brankovića; filozofska knjiga „Mit o mašini“ Slobodana Škerovića sa ilustracijama Bojana Milojevića Asterijana; albumi „Specijalna smesa“ i „Nevidlјivi talas“ Dragane Kuprešanin; već zapaženi ilustrovani roman „Pratnja“ mlade Jelene Vučić i druga zanimlјiva izdanja.

Ovo je prvi put i da je predstavlјen celokupni stripski opus scenarista i književnika Zorana Penevskog i Želјka Obrenovića, uklјučujući i njihove radove koji su objavlјeni u inostranstvu. Od Penevskog to su „Des rivières sur les ponts“ urađen sa Goranom Josićem i „L'Anatomie du ciel“ sa Ivicom Stevanovićem u Francuskoj, a od Obrenovića to je omnibus „Cardboard City“ sa Želјkom Vitorovićem, Nemanjom Radovanovićem, Gašperom Rusom, Mimijem Slipčevićem, Filipom Stankovićem i Dejanom Sedlanom u Engleskoj.

Najavlјena su za jesen i divot izdanja najpopularnijih klasičnih srpskih i jugoslovenskih stripova: „Bendžo Kosta“ Brane Nikolića i četvrti tom „Dikana“ Laze Sredanovića.

Slika budućeg srpskog stripa

Zoran Stefanović, upravnik Centra za umetnost stripa iz Beograda, istoričar kulture i scenarista, koji je otvorio i zatvorio festival izjavio je: „Od jedanaest izdanja festivala u Kragujevcu, ovogodišnje izdanje će možda imati najveći dugoročni uticaj, a meni lično je bilo i najvažnije. Nužda je osnova stvaranja. Skoro bez budžeta i u nemogućnosti da ovog puta ugoste svetske zvezde, organizatori iz udruženja Svet stripa proniclјivo su uveli kao ovogodišnji koncept 'Novi srpski strip' i organizovano predstavili tok koji ne možete ovako sistematski videti na drugim festivalima, knjigama ili u medijima. Detalјno su se javnosti predstavili profesionalci najmlađe generacije srpskog stripa, ali i odabrani već ugledni i iskusni stvaraoci koji zaslužuju da budu šire čitani. Sve u svemu, ovo je bio jedan od značajnijih događaja ove festivalske sezone, slika budućnosti našeg stripa. Posebno je bilo ugodno što su govorni i umetnički programi držani u Galeriji kuće Đure Jakšića, za koju smo mi, gosti, ocenili da je ambijent koji spaja senzibilitet srpske sa svetskom kulturom.“

Osim moderatora Nikole Taskovića i Zorana Stefanovića, kao dodatak ovogodišnjem konceptu, gost iz Zagreba Daniel Kuzmić je predstavio i novi strip u Hrvatskoj, dopunjujući informacije o regionalnim tokovima.

Organizatori najavlјuju da će ovogodišnji mini festival „Azija, slika koja mi govori“ biti održan u „Decembru, mesecu stripa“ sa partnerima iz Beograda.

Još informacija:
https://www.svetstripa.org.rs/blog/kragujevac-comic-con/

---

Predstavlјanje knjige „99 recepies for an extremely happy life“ Milete Poštića
Petak 10. septembar 2021.
12 časova
Kafe Muzeja Jugoslavije
Mihaila Mike Jankovića 6
Beograd
O knjizi će govoriti

• Mileta Poštić, autor
• Aleksa Gajić, ilustrator, strip crtač i animator
• Aleksandra Sekulić, kritičarka, urednica časopisa Beton
  
  

---

Mačke u stripu — tema 28. broja magazina Mačka

Novi broj magazina MAČKA je u prodaji a tema 28. broja na pet stranica su mačke u stripu.

Temat je priredila Teodora Spasojević, a sagovornici su bili Branislav Kerac, stripar i autor serije Cat Claw; Zoran Stefanović, pisac antologije o mačkama u stripu, upravnik Centra za umetnost stripa, i Bojan Bosnić, izdavač stripova "Bleksad" i "Životinjski zamak".

Predstavlјeno je više desetina naših i stranih autora i stripova sa mačkama, kao i analiza ovog fenomena.

Magazin možete pronaći na “Moj kiosk” i drugim bolјe snabdevenim trafikama, kao i u supermarketima “Maksi”, “Idea”, “Aroma”, “Merkator”, “Dis” i “Aman”, “Gomeks” i “Univereekport”.

https://petmagazine.rs/novi-broj-macke/

---

Besplatno elektronsko izdanje monografije-kataloga Zorana Janjetova sa izložbe "Antitelo"

Zoran Janjetov | ANTITELO
Monografija–katalog
Besplatno elektronsko izdanje
http://msuv.org/wp-content/uploads/2021/07/ANTITELO-Zoran-Janjetov.pdf
Muzej savremene umetnosti Vojvodine
Trajanje izložbe: 17. jul – 25. avgust 2021.
Kustos: Vladimir Mitrović
Autori tekstova u katalogu: Vladimir Mitrović / Alehandro Hodorovski — Alejandro Jodorowsky / Momčilo Rajin /
Ilija Bakić / Zoran Đukanović / Zoran Stefanović

Izložba „ANTITELO” Zorana Janjetova održana je u Muzeju savremene umetnosti Vojvodine od 17. jula do 25. avgusta 2021. Kustos izložbe je Vladimir Mitrović.

Izložba je zamišlјena u više zasebnih segmenata kroz koje će biti predstavlјen umetnički, strip i dizajnerski rad Zorana Janjetova. Prvi deo izložbe biće posvećen ranom stvaralaštvu koje se odvijalo unutar jugoslovenskih strip magazina i u omladinskoj štampi. Drugi deo izložbe je posebno osmišlјen sa novim radovima umetnika. Na izložbi je, između ostalog, predstavlјen njegov rad od okončanja novosadske Akademije umetnosti, preko prvih objavlјenih radova i njegove saradnje sa tzv. omladinskom štampom (Student, Vidici, Mladost, Omladinske novine, Stav, Džuboks) i domaćim strip časopisima (Ju strip magazine, Cepelin itd).

Najveći deo izložbenih radova biće premijerno prikazan i posebno izveden za ovu izložbu koju će pratiti i brojni prateći programi ostvareni u saradnji sa Studentskim kulturnim centrom Novi Sad i novosadskom Akademijom umetnosti – vođenje kroz izložbu uz kustosa i autora, okrugli stolovi posvećeni strip umetnosti, promocije, razgovori kao i radionice za decu i omladinu.

Kako MSUV u svom višedecenijskom delovanju do sada nije organizovao izložbu nekog strip umetnika, prirodno je da smo se odlučili za Zorana Janjetova, jednog od najpoznatijih domaćih strip autora sa evropskom pa i svetskom umetničkom karijerom. U isto vreme biće to i jedna od prvih velikih, retrospektivnih izložbi posvećenih nekom od strip stvaralaca u domaćim muzejima i galerijama savremene umetnosti.

Izložbom strip majstora Zorana Janjetova Muzej savremene umetnosti Vojvodine ima nameru da započne seriju različitih programa, manifestacija i izložbi posvećenih našim značajnim strip umetnicima, a da u isto vreme i skrene pažnju celokupne javnosti na ovaj deo savremene srpske umetničke produkcije. Zato smo se baš odlučili za jednog od naših u svetu najpoznatijih autora. MSUV se ovom prilikom zahvalјuje našim eminentnim teoretičarima i istoričarima stripa čije tekstove premijerno objavlјujemo u pratećem monografskom katalogu izložbe – Momčilu Rajinu, Alehandru Hodorovskom, Zoranu Đukanoviću i Iliji Bakiću – kao i Zoranu Stefanoviću, upravniku Centra za umetnost stripa pri Udruženju stripskih umetnika Srbije, koji je, posebno za ovu priliku, izradio stripografiju i bibliografiju Zorana Janjetova.

* Zoran Janjetov (Subotica, 1961). Završio Školu za dizajn Bogdan "Šuput", Grafički odsek (1979). Diplomirao na odseku za slikarstvo Akademije umetnosti u Novom Sadu (1985) u klasi profesora Isidora Vrsajkova i Dušana Todorovića. Stripove i ilustracije objavlјuje od 1979. u omladinskoj i studentskoj štampi, dečjim, muzičkim i strip magazinima – Student, Vidici, Mladost, Omladinske novine, Stav, Džuboks, Neven, Mali nemo, Maslačak, Ju strip (Ju strip magazin), Cepelin. Od 1986. nasleđuje francuskog strip majstora Žana Žiroa (Mebijusa) na serijalima o Džonu Difulu, prvo kao kolorist a potom i kao crtač. Objavlјuje kod francuskih izdavaca strip-serija Inkal, Tehnooci i Ogregod, za koje scenarije piše Alehandro Hodorovski. Ovi stripovi su prevedeni na petnaestak jezika i izlaze u dvadesetak zemalјa.
Opčinjen popularnom kulturom još od najranije mladosti, Janjetov se kao crtač istančanog stila premijerno predstavio javnosti krajem sedamdesetih godina, da bi u narednoj deceniji svoje ilustracije i stripove objavlјivao u skoro svim važnijim omladinskim i muzičkim časopisima u SFRJ, kao i u specijalizovanim strip-magazinima. Osim stripova, bavi se i ilustracijom i grafičkim dizajnom. Za poznatu belgijsku muzičku etiketu Crammed Discs radio seriju omota i pratećih grafičkih materijala za muzička izdanja (2002-2009). Dobitnik je Specijalnog priznanja za veliki doprinos stripu na Međunarodnom salonu stripa u Beogradu (2004). Strip albumi Zorana Janjetova su prisutni u čitavom svetu a on važi za jednog od napoznatijih domaćih strip umetnika koji deluje na međunarodnoj sceni. Dovolјno je pogledati: https://www.amazon.com/Books-Zoran-Janjetov

http://msuv.org/2021/07/27/zoran-janjetov-antitelo-2/
Muzej savremene umetnosti Vojvodine
Dunavska 37, 21101 Novi Sad

  ... Zatamnjenje i Marvel: Velika knjiga priča!

IZUZETNO OSTVARENJE SJAJNOG DVOJCA BRUBEJKER–FILIPS U ŽANRU KOJI IH JE PROSLAVIO! NOAR KRIMI-PRIČA KOJU ĆETE PAMTITI!

„ZATAMNJENJE“ na LETEĆEM STARTU po ceni od 2.000 dinara!

Holivud, 1948. godine – noar film zaglavljen u beskrajnom ciklusu dosnimavanja. Scenarista koga progone košmari iz rata. Sumnjiva smrt filmske starlete. Sumnjiva prošlost njene zamene. I studijski mogul i njegov šef obezbeđenja koji su spremni sve da učine kako kamere ne bi prestale da snimaju, dok sam grad polako počinju da izjedaju crvena panika i crni spiskovi...

Epska misterija koja obuhvata mnogo više od pukog ubistva, „Zatamnjenje“ je zasad najambiciozniji strip-roman iz pera majstora noara Eda Brubejkera i Šona Filipsa. Ovo deluks izdanje u sebi sadrži celu priču u jednom tomu, kao i više od pedeset strana dodatnih materijala i crteža koji će vam omogućiti da zavirite iza kulisa ovog modernog klasika.

„Krimi-priča koja izgleda jednako dobro kao ’Duboki san’, a zvuči kao neki od formativnih košmara Džejmsa Elroja.“– Frenki Bojl

„Niko, ni u jednom žanru, nije tako genijalno uspeo da prenese živopisnu ličnu patnju, pijani samoprezir i umetnički i erotski pakao koji uništava duše, zvani Holivud, kao što su to učinili Brubejker i Filips u ’Zatamnjenju’.“– Džeri Stal

Prelistajte ovo izdanje • PORUČITE ODMAH

„ZATAMNJENJE“ na Letećem je startu u striparnicama „Čarobna knjiga“ u Dečanskoj 5 u Beogradu i TC „Kalča“ u Nišu, striparnici „Alan Ford“ na Novom Beogradu, u Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books“ u Novom Sadu i na našem sajtu po ceni od 2.000 dinara, od srede, 15. septembra, do nedelje, 19. septembra 2021. Posle Letećeg starta, cena u našim klubovima čitalaca i na sajtu iznosiće 2.250 dinara, a u ostalim knjižarama 2.999 dinara.

UZBUDLJIVE PRIČE NAMENJENE NAJMLAĐIM LJUBITELJIMA SUPERHEROJSKOG STRIPA! NEZAOBILAZNO ŠTIVO ZA NAŠE NAJMLAĐE ČITAOCE!

„MARVEL: VELIKA KNJIGA PRIČA“ na LETEĆEM STARTU po ceni od 1.340 dinara!

MARVELOVI JUNACI, ZBOR!

Pridružite se svojim omiljenim Marvelovim superherojima, koji su se okupili u epskim avanturama i bitkama ne bi li sačuvali i zaštitili galaksiju!

Kapetan Marvel i Gamora suočavaju se sa svojim najvećim strahovima, Spajdermen savladava nezgodnog neprijatelja, Čuvari galaksije hvataju veštog svemirskog zmaja – ove i druge zabavne priče, pune akcije, očekuju vas u zbirci koja pred vama oživljava silu sve šireg Marvelovog univerzuma!

Prelistajte ovo izdanje • PORUČITE ODMAH

„MARVEL: VELIKA KNJIGA PRIČA“ na Letećem je startu u striparnicama „Čarobna knjiga“ u Dečanskoj 5 u Beogradu i TC „Kalča“ u Nišu, striparnici „Alan Ford“ na Novom Beogradu, u Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books“ u Novom Sadu i na našem sajtu po ceni od 1.340 dinara, od srede, 15. septembra, do nedelje, 19. septembra 2021. Posle Letećeg starta, u našim klubovima čitalaca i na sajtu ovu knjigu možete kupiti s 20% popusta, a u ostalim knjižarama po ceni od 1.999 dinara.

studentski kulturni centar beograd / srećna galerija
18. MEĐUNARODNI SALON STRIPA SKC BEOGRAD
16. 09 - 09. 10. 2021.
IZBOR IZ STALNIH GALERIJSKIH POSTAVKI, PROMOCIJE IZDAVAČA,
PRATEĆI PROGRAMI FESTIVALA

IZLOŽBE FESTIVALA:

16. 09 - 9. 10. 2021, Srećna galerija:
GRAND PRIX SALONA 2003 - 2019 / MEĐUNARODNA IZLOŽBA POBEDNIČKIH RADOVA SA DOSADAŠNJIH KONKURSA SALONA STRIPA

16. 09 - 9. 10. 2021, Galerija SKC:
LAUREATI SALONA 2003 - 2019 / DOBITNICI SALONOVOG PRIZNANJA ZA DOPRINOS SRPSKOM STRIPU, dokumentarna izložba

16. 09 - 9. 10. 2021, Galerija CIRKUS:
DOKUMENTARNA POSTAVKA O NEKIM OD NAJZNAČAJNIJIH GOSTIJU SALONA IZ PROJEKTA OVDE, NA OVOM MESTU… #1

Sam festival i izložbe neće imati svečanu ceremoniju otvaranja a raspoloživi galerijski prostori biće otvoreni za posetioce od 16. septembra od 11.00 časova.

Radno vreme galerija tokom trajanja festivala biće: ponedeljak-petak: 11.00-18.00 / subota: 11.00-15.00.

PROMOCIJE STRIP IZDAVAČA:
PROGRAM PROMOCIJA STRIP IZDAVAČA, RAZGOVOR SA AUTORIMA I GOSTIMA, POTPISIVANJE ALBUMA POSETIOCIMA

Ponedeljak, 20. 09. 2021:
18.00, Velika Sala: KOMIKO, Novi Sad, promocija najnovijih strip izdanja
19.00, Velika Sala:  SKC NOVI SAD / DIRTY EDITION, promocija najnovijih strip izdanja. (Predrag Đurić: NOVOSADSKE PRIČE i ZLATNO DOBA VOJVOĐANSKOG STRIPA #2). Govore:  Jovan Gvero i autori izdanja.
20:00, Velika Sala: BESNA KOBILA, promocija najnovijih strip izdanja (Aleksandar Petrikanović: PROKLETO IGRALIŠTE; Tanja Stupar Trifunović i Tatjana Vidojević: MORE JE BILO MIRNO; Biljana Đurđević: ORUĐE DELANJA). Govore:  Goran Lakićević i autori izdanja.

Sreda, 22. 09. 2021:
18.00, Velika Sala: VESELI ČETVRTAK, promocija najnovijih strip izdanja
19.00, Velika Sala: SYSTEM COMICS, promocija najnovijih izdanja (Dejan Stojiljković, Nenad Cvitičanin: DUGE NOĆI I CRNE ZASTAVE #2; Predarag Đurić, Luka Cakić: KASSOWITZ - Deca Vrangela; Petar Meseldžija: KNJIGA SKICA i ostala izdanja). Govore: Igor Marković i autori izdanja.
20.00, Velika Sala: DARKWOOD, promocija najnovijih strip izdanja i razgovor sa urednicima izdanja.

Četvrtak, 23. 09. 2021:
18.00, Velika Sala: 300 ČUDA, promocija najnovijih izdanja (Džef Lemir, Andrea Sorentino, Dejv Stjuart: GIDEON FALLS; Džef Lemir: ROJAL SITI #1 - NAJBLIŽI ROD; Majk Minjola: HELLBOY #1; Petros Hristulijas: VRAĆAM SE KAO NIHTERIDA; Hodorovski i Žeremi: VITEZOVI HELIOPOLISA #1-4.
19.00, Velika Sala: FORMA B, promocija najnovijih izdanja (Željko Pahek: LEGIJA NEPROMOČIVIH; Dušan Vukojev, Radič Mijatović: LIJANKO; NJegoš, Geza Šetet, Mikica Ivanović: GORSKI VIJENAC; NJegoš, Geza Šetet: LUČA MIKROKOZMA; Geza Šetet: ISUS, REČ BOŽJA. Govore: Ilija Mirović i autori izdanja.
20.00, Velika Sala: PHOENIX PRESS, promocija najnovijih izdanja

Petak, 24. 09. 2021:
18.00, Velika Sala: MAKONDO & BELI PUT, promocija najnovijih izdanja
19.00, Velika Sala: MODESTY STRIPOVI, promocija najnovijih izdanja (Zdravko Zupan: LOBAČEV - ČARDAK I NA NEBU I NA ZEMLJI; Predrag Đurić: KVADRATI KOJI GOVORE; Hoze Munjoz i Karlos Sampajo: KARLOS GARDEL). Govore: Živojin Tamburić, Predrag Đurić i drugi gosti.
20.00, Velika Sala: ČAROBNA KNJIGA, promocija najnovijih strip izdanja, razgovor o narednim planovima i programskoj strategiji.

Svi programi su besplatni i profilisani za posetioce svih uzrasta
Više informacija na: www.salonstripaskc.rs
Međunarodni salon stripa zadržava pravo izmene i dopune programa

  ... sa tematskog strip takmičenja
  "Makedonija zelena ćeš opet biti!"

kategorija osnovna skola
1. mesto Emrah Arifov, Radovish za strip
    ČOVEK KAO GLAVNI ZAGAĐIVAČ
2. mesto Angela i Mihaela Belogaski, Skoplje za strip
    SELEKRAMO I RECIKLIRAMO
3. mesto Kalina Elenova, Skoplje za strip
    MAKEDONIJA U OTPADU

kategorija srednjoškolaca
1. mesto Marja Ristujcin i Kaja Domazetovska, Skoplje za strip
    EKO REVOLUCIJA
2. mesto Ana Marija Blagojevska, Bitolj za strip
    OTROV PRIRODE
3. mesto, Sibel Ismailova, Veles za strip
    BOLESNA ZEMLJA

Nagrada za najbolji crtež
Despina Stefanoska, Prilep za strip
ŠTA ĆEŠ SIJETI TO ĆEŠ SE ŽNJATI

Nagrada za najmasovniju školu DIMO HADZI DIMOV-SKOPJE

Hvala mentorima:
Maja Krsteva, Skoplje,
Snežana Stefanova, Veles
Sonja Pavlova Trajkova Skoplje
Zlatko Aleksoski, Prilep
Emilija i Stojce Tocinovski
Isabela Angelova - direktorka Kulturnog centra „ACO KARAMANOV“ Radovish

LISTA UČESNIKA U EKO TAKMIČENJU
1, Božica Georgieva
2. Angela Belogaski
3. Mihaela Belogaski
4. Kaja Domazetovska
5. Marija Ristujčin
6. Ilija Dimitrovski
7. Dora Ušlinovska
8. Despina i Marija
9. Ana Ortakovska
10. Ema Kovačević
11. Ilona Madžar
12. Isidora Grozdanovska
13. Jana Kotorevi.
14. Jana Milosheska
15. Kalina Elenova
16. Simona Skokvarska
17. Aleksandar Nikolov
18. Aleksandar Trimčevski
19. Anastasija Koteva
20. Darin Zeković
21. Ena Ilić
22. Eva Subotić
23. Isa Bektešov
24. Kristijan Negrievski
25. Marjan Jaksevski
26. Marko Ristovski
27. Matea Andonova
28. Sandra Petrovska
29. Stella Vulgarakis
30. Violeta Jonovska
31. Tadej Stamev
32. Bodan Nikolovski
33. Luka Danilovski
34. Mihail Topuzov
35. Petar Mirčevski
36. Sofija Milukovska
37. Teodor Mitić
38. Sibel Ismailova
39. Ismailova Farie
40. Jana Kočevska,
41. Anabela Iliev
42. Anastasija Nikolovska
43. Angela Jankulova
44. Boris Mladenov
45. Ples Spaskova
46. ​​Dobre Kočarev
47. Emrah Arifov
48. Jovan Postolov
49. Jovana Postolova
50. Lara Petrova
51. Marija Nikolova
52. Matej Cvetkovski
53. Mila Angelova
54. Nevena Angelova
55. Nevena Jovanova
56. Valentina Atanasova
57. Viktorija Ristova
58. Vilma Mindeva

Katalog sa ovog projekta bice publikovan siрokom auditorijumu u subotu 11.09.2021, kao specijalan prilog novine NOVA MAKEDONIJA, u tirazu od 5.000 primeraka

  ... 16., 17. i 18. rujna u Čakovcu!

UDRUGA STRIPoblaČAK
Poziva Vas na 8. Festival stripa
16. 17. i 18. rujna 2021. godine

Program:

ČETVRTAK (16.09.2021.)
• KARLO KRIŽNIK - izložba ilustracija (Knjižnica i čitaonica „Nikola Zrinski“ Čakovec - 18:00 sati)

PETAK (17.09.2021.)
• IZLOŽBA PLAKATA STRIP FESTIVALA - iz kolekcije Josipa Mihalkovića (Knjižnica i čitaonica „Nikola Zrinski“- dječji odjel)
• Strip radionica za djecu - 18:00 sati  (Knjižnica „Nikola Zrinski“ Čakovec)

SUBOTA (18.09.2021)
• Trg Republike, SAJAM STRIPA - 9:00 sati
• CENTAR ZA KULTURU Čakovec - 19:00 sati
   - IZLOŽBA RADOVA KULTNE GRUPE „NOVI KVADRAT“
   - DEVLIĆ-ILIĆ-KORDEJ-KOSTADINOVIĆ-KUNC-MARUŠIĆ-
     MEŠIĆ-PULJAK-SKORZET-ZIMONIĆ
   - Predstavljanje knjige: „NOVI KVADRAT – 40 godina
     poslije“, autora NINOSLAVA KUNCA - otvorenje izložbe
     i promocija knjige
   - Crtanje za publiku i potpisivanje albuma

---

8. Festival stripa – 16., 17. i 18. rujna

Tri su rujanska dana u Čakovcu rezervirana za strip. Ovogodišnji, osmi festival stripa u organizaciji udruge „STRIPoblaČAK“  u suradnji s Centrom za kulturu Čakovec i Knjižnicom „Nikola Zrinski“ Čakovec,  predstavlja 16., 17. i 18. rujna čakovečkoj publici djela autora Novog kvadrata, ilustracije Karla Križnika i festivalske plakate iz zbirke Josipa Mihalkovića.

Strip je odavno nadrastao „redak komične, crtane anegdote u dnevnim novinama“ kojim je u drugoj polovici 19.st. započeo svoj rast do specijaliziranih magazina, knjiga ili albuma dobivši tako svoje zasluženo mjesto kao priznata grana likovne umjetnosti. Grana koja tri umjetnosti (crtež, književnost i film) spaja u jedno i koja nam na određeni način omogućava intelektualnu montažu spajanjem kadrova stripa.

Prvog dana festivala, 16. rujna u Knjižnici „Nikola Zrinski“ Čakovec u 18 sati otvorit će se izložba konceptualnog multimedijskog projekta The Round in a Large Room Karla Križnika.

Karlo Križnik (Čakovec, 1995.) je umjetnik i glazbenik. Završio je srednju graditeljsku školu, smjer “dizajner keramike”, 2013. godine u Čakovcu.

Bavi se stvaranjem glazbe - koju sa svojom partnericom Paulom Gavez potpisuje umjetničkim imenom Revirgin - pisanjem i ilustriranjem kratkih priča te snimanjem kratkih filmova.

Revirginov kratkometražni prvijenac “Ne u ovo doba godine” lani se plasirao među 30 najboljih filmova na Reviji hrvatskog filmskog stvaralaštva.

Karlo je izlagao na izložbama na području Čakovca i bliže okolice: nekoliko puta u “Centru za mlade - Prostor”, “Zrinskom ART festivalu”, udruzi “Mladi bude (Vuk)” u Varaždinu,a njegovo posljednje izlaganje bilo je na “High Grounds festivalu” u Varaždinskim Toplicama. Do sad je objavio četiri samostalna glazbena albuma a ovogodišnji, The Round in a Large Room, dio je istoimenog konceptualnog multimedijskog projekta koji trenutno predstavlja.

Od 17. rujna u prostoru dječjeg odjela knjižnice mogu se razgledati festivalski plakati iz osobne zbirke Josipa Mihalkovića.

Trećeg dana održavanja, 18. rujna u 19 sati otvara se izložba radova kultne grupe „Novi kvadrat“ u izložbenom prostoru Centra za kulturu, nakon čega će biti predstavljanje knjige “Novi kvadrat – 40 godina poslije” autora Ninoslava Kunca. Izložba će biti otvorena do 9. listopada.

Slučajnost, sreća ili sudbina ono je što je nekolicinu mladih, nadarenih ljudi sličnih interesa okupilo u grupi Novi kvadrat od 1976. do 1979.

Danas svjetski poznati i priznati autori Mirko Ilić, Igor Kordej, Krešimir Zimonić, Emir Mešić, Radovan Devlić, Joško Marušić, Ninoslav Kunc, Krešimir Skozret, Ivan Puljak i Nikola Kostandinović odskakali su svojim pristupom stripu kao umjetničkome djelu, uvodeći niz inovacija, radeći autorski, a ne komercijalni strip, te organizirajući čitav niz izložbi.

  ... Naopačke 2 i Čudesna žena 3!

NASTAVAK UZBUDLJIVE, NEVEROVATNO VRATOLOMNE PRIČE O SVETU U KOJEM SE DELOVANJE GRAVITACIJE PROMENILO!

„NAOPAČKE“ 2 na LETEĆEM STARTU po ceni od 870 dinara!

Nepomično nebo bez oblaka. Beskrajni plavi ambis istačkan zvezdama, neizmerno dubok i potpuno nezainteresovan za sudbinu onih koji su izbegli Pad i sada su prisiljeni da žive u jezivom i neprijateljski nastrojenom svetu...

Aleksandrovo i Đurđino iskušenje se nastavlja: istraživanje okoline koja im je istovremeno poznata i sasvim nova dovodi ih u još mračnije nevolje dok pokušavaju da prežive u ekstremnim uslovima i uđu u trag ljudima koje su poznavali, rodbini, prijateljima. Umesto njih, susreću se samo s ljudima čije je umove, reklo bi se, Pad sasvim razorio, kao i s vojskom, suviše spremnom za paljbu da bi ulivala ikakvo poverenje... Odnos između njih dvoje, međutim, postojano se produbljuje, dok mladi dvojac iznalazi način da se nosi sa opasnostima i misterijama sveta okrenutog naopačke...

Prelistajte ovo izdanje • PORUČITE ODMAH

„NAOPAČKE“ 2 na Letećem je startu u striparnici „Čarobna knjiga“ u Dečanskoj 5 u Beogradu, striparnici „Alan Ford“ na Novom Beogradu, u Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books“ u Novom Sadu i na našem sajtu po ceni od 870 dinara, od srede, 8. septembra, do nedelje, 12. septembra 2021. Posle Letećeg starta, cena u našim klubovima čitalaca i na sajtu iznosiće 1.000 dinara, a u ostalim knjižarama 1.299 dinara

EPSKA ZAVRŠNICA TRILOGIJE O ČUDESNOJ ŽENI U OKVIRU EDICIJE "ZEMLJA JEDAN", IZ PERA GRANTA MORISONA I JANIKA PAKETA!

„ČUDESNA ŽENA: ZEMLJA JEDAN“ 3 na LETEĆEM STARTU po ceni od 940 dinara!

RAT JE STIGAO NA OBALE RAJSKOG OSTRVA...

Dijana, sada novokrunisana kraljica Amazonki, prvi put nakon celog jednog milenijuma kreće u misiju okupljanja rasutih amazonskih plemena. Ali nisu sve ratnice na Rajskom ostrvu voljne da prihvate naredbe Čudesne Žene. Ako želi da okupi sve svoje sestre, Dijana će najpre morati da odbrani svoj presto.

Za to vreme, Maks Lord počinje napad na Rajsko ostrvo pomoću svojih AREJ oklopa. Sledi bitka između patrijarhata i matrijarhata! Hoće li Dijana najzad uspeti da prenese svoju poruku mira svetu muškaraca ili će Lordov rat uspeti da sagori Amazonke, a s njima i ceo svet, u prah i pepeo?

Nastavljajući tradiciju nagrađivanih priča iz serijala „ZEMLJA JEDAN“, koje remete status kvo stripske industrije, „Zemlja jedan: Čudesna Žena“ 3 završna je epizoda nove vizije porekla amazonske ratnice iz pera Granta Morisona. S dinamičnim ilustracijama neverovatnog Janika Paketa, ovaj originalni strip roman završava priču na najbombastičniji mogući način.

Ali to nije kraj, pripremamo još dve izvanredne priče iz ove edicije, i to o BETMENU i SUPERMENU!

Prelistajte ovo izdanje • PORUČITE ODMAH

„ČUDESNA ŽENA: ZEMLJA JEDAN“ 3 na Letećem je startu u striparnici „Čarobna knjiga“ u Dečanskoj 5 u Beogradu, striparnici „Alan Ford“ na Novom Beogradu, u Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books“ u Novom Sadu i na našem sajtu po ceni od 940 dinara, od srede, 8. septembra, do nedelje, 12. septembra 2021. Posle Letećeg starta, cena u našim klubovima čitalaca i na sajtu iznosiće 1.050 dinara, a u ostalim knjižarama 1.399 dinara

*striparnica „Čarobna knjiga“ u TC „Kalča“ u Nišu neće raditi zbog godišnjeg odmora do 14. septembra 2021.

  ...SKCNS FABRIKA Bulevar despota stefana 5, Novi Sad!

PETAK 10. SEPTEMBAR 2021.
16h Berza... (otvaranje kapija Fabrike za posetioce Festivala),
Milivoj Kostić 3D strip
16.30h  Pomen Prijatelјima koji su nas napustili između dva Festivala; Goran Đukić Gorski, Žika Bogdanović, Alem Ćurin...
17h  Predstavlјanje izdavača „Besna kobila“
17.30h Predstavlјanje izdavača „Komiko“
18h Predstavlјanje Nifesta i izdavaštva Srđan Savić i Zoran Nikolić
19h Predstavlјanje izdanja Predraga Đurića
20h Otvaranje Festivala i izložbe Darka Macana
21h Dee Jay Minya Ramone  & DJ Dirty

SUBOTA 11. SEPTEMBAR 2021.
11h Berza ploča, stripova, knjiga…
14h Predstavlјanje udruženja lјubitelјa stripa HAS, Osijek
14. 30h Predstavlјanje lјubitelјa stripa, Sombor
15h Predstavlјanje System Comics-a
15.30h Srbolјub Nikić, strip s radionice 24h crtanja
16h Predstavlјanje časopisa „Stripolis“, Zrenjanin, Branko Đukić  i Vladimir Đurić
16.30h Predstavlјanje izdanja „Devete dimenzije“ Zoran Pejić, „Parabelum“,  Banjaluka
17h Zoran Stefanović i Žika Tamburić predstavlјaju monografiju Đorđe Lobačev – Zdravka Zupana
17.30h Izložba i razgovor Stevan Subić
18h O izdanjima „Čarobne knjige“ govori Nikola Dragomirović
18.30h Geto ilustrator otvaranje izložbe i razgovor
19h Izložba „Svet u oblacima“ – Francuska-Srbija: veze kroz strip. Izložbu otvaraju prvi savetnik Francuske ambasade Fatih Akcal i pokrajinski sekretar za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama Dragana Milošević. U razgovoru o izložbi učestvuju autori Jana Adamović i Zograf
19.30h Dražen Kovačević otvaranje izložbe i razgovor
20h Razgovor Marko Šunjić (Fibra)-Darko Macan-Igor Kordej 
21h Muzički program Bane Kerac i Best Moon Rising

  ...„Međugroblje“ Penevskog i Vidića; 
  izdavač „Modesty stripovi“ 2020..

   Renomirani izdavač „Modesty stripovi“ koji vodi Živojin Tamburić istrajno raduje domaće stripoljupce sa prefinjenijim ukusom. Odbijajući da se povede za strip modama, hirovima i hitovima, ova kuća sama, na sopstveni rizik, bez ikakve podrške zvaničnih kulturnih institucija, znatiželjnicima nudi bogate uvide u ovdašnju strip istoriju, u tekuću produkciju autorskog stripa odnosno štampa nove radove domaćih strip stvaralaca. Jedno od takvih izdanja je i „Međugroblje“ scenariste Zorana Penevskog (1967) i crtača Zvonimira Vidića (1969). Ovaj strip – a teoretičarima ostavljamo da odrede da li je reč o strip albumu ili grafičkoj noveli – dokaz je da strip kao umetnička forma ne poznaje nikakva ograničenja (osim, naravno, onih koja ga određuju kao posebnu, specifičnu formu). „Međugroblje“ je uverljivo i uzbudljivo svedočanstvo da kvalitet u stripu postoji a da je sve ostalo pokoravanje populističkim zahtevima odnosno rezultat ili kalkulanstva ili stvaralačke nemoći. Konkretno, izjednačavanje stripa sa superherojima, avanturama u svim periodima (pirati, kauboji, vojnici...) ili geg-humorom potpuno je lakonski stav kojim ne samo što se strip medij pojednostavljuje i vulgarizuje već se degradiraju i njegovi autori. Istina, većina njih pokorava se zahtevima komercijalne isplativosti koje diktiraju izdavači ali u onoj ekskluzivnoj manjini nalaze se sjajni umetnici koji stvaraju nezaboravna dela.

   Prema svojoj priči „Međugroblje“ bi se moglo nazvati „egzistencijalističkim stripom“ jer se, opisujući jedan dan u životu mladog vajara, izuzetan po tome što će umetnik u večernjim satima otvoriti samostalnu izložbu, bavi promišljanjem nekoliko (ne)tipičnih životnih situacija i dilema koje prate i muče osetljivog subjekta. Tri razgovora koje vajar Luka vodi sa svojom devojkom i modelom, sa Igorom galeristom i sa svojim ocem prilika su da se skicira njegov portret odnosno da se on situira u prostoru, vremenu i prema ličnostima, da se prikažu njegove manje ili više frustrirane reakcije i slobodne asocijacije-sećanja (o ribama velikih dubina, katakombama-grobnicama u Palermu...) i dovede do katarze tokom razgovora sa ocem na traumatičnu temu samoubistva majke. Unutrašnji mladićev konflikt, negova neprilagođenost i obrazac autodestruktivnog ponašanja (koji prepoznaje i otkriva otac) stavljaju pod znak pitanja dotadašnje Lukine priče i zaključke i kategorišu ga kao „nepouzdanog pripovedača“ znanog u istoriji literature kao i u tekstovima o praktikovanju psihoanalize. Luka se samozatvorio u spiralu iz koje ne nalazi izlaz; čak ni očigledna paralela između njegovog i Igorovog iskustva ne pomaže mu da sagleda svoje zablude i traume i konstruktivno se izbori sa njima. Dijalog sa ocem, u kome se iznova traži neki znak koji je najavio majčin fatalni korak, na granici je konflikta i takođe bez potrebnog prosvetljenja-samoosvešćenja. Otuda je završni segment, uprkos naletu optimizma, tek praktična realizacija već uhodane šeme. Metafora sa „međugrobljem“ kao prostorom-vremenom između dve krajnosti u kome se može tavoriti ili odlučiti o smeru budućeg kretanja i delanja, u potpunosti opisuje Lukino oklevanje i trajnu apatičnost.

   Seriozna priča Penevskog dobila je izvanredan vizuelni lik u slikama Zvonimira Vidića jer on čitav album-grafičku novelu oslikava pa je svaki kvadrat malo slikarsko platno „izvedeno“ ekspresivnim potezima četkice (uz poneku minucioznu grafiku), pretežno u tmurnim, sumračnim tonovima i valerima; organizacija-montaža tabli filmski je dinamična sa izmenom mnoštva rakursa-planova što bitno utiče na tok priče, naročito u statičnijim segmentima. Početak svakog poglavlja ilustrovan je fotografijom Vidićeve skulpture a na kraju knjige je deo „Vajanje svetionika (dodatne ilustracije i skulpture)“ sa nekoliko dela koja dopunjuju atmosferu prethodne priče. Ovako raskošan likovni „lik“ nije karakterističan za strip, posebno ne onaj korporacijsko-komercijalni, i potvrda je temeljnog promišljanja i praktikovanja 9. umetnosti što svakako implicira da ovde nije reč o proizvodu masovne produkcije namenjenom za jednokratnu upotrebu i laki zaborav.

   U konačnom svođenju utisaka „Međugroblje“ je predstavlja kao izuzetno stripovsko delo koje svojim kvalitetima istovremeno potvrđuje raskošne talente svojih stvaralaca, te nesporni potencijal i snagu stripa kao izazovnog medija.

(„Dnevnik“, 2021)

  ... ГОЛЕМ МЕГУНАРОДЕН СТРИП НАСТАН ВО ВЕЛЕС!

Во Велес во изминатиот викенд се одржа 18 Мегународен стрип салон во организација на Стрип центарот на Македонија .
Карактеристично е што истиот се состоеше од неколку комплементарни настани и тоа:

а) Свечено прогласување на наградените од мегународниот стрип конкурс. Да потсетиме на наградените:

1 МЕСТО „ЗЛАТЕН СТРИП“
• Сабахудин Мурановиќ Муран (БИХ) за стрипот „УБАВЕЦОТ ДРАГЧЕ“
2 место
• Стрип „ ИМИГРАНТИ“ Дамир Чиврак (сценарио), Жељко Иванчиќ(цртеж), Ненад Бариниќ(колор)
• Стрип „ БАЛАДА ЗА МОЈОТ НЕПРИЈАТЕЛ“ Дарко Богданов и Александар Стеванов
3 место
• Стрипот „ Colors of Brussels БОИТЕ НА БРИСЕЛ на Даша Конопатова ( Русија)
• Стрипот „ШТАЈНЕРОВ КРАЈ“ на авторите Предраг Ѓуриќ (сценарио ) и Звонимир Видиќ (цртеж)

НАЈДОБАР СЦЕНАРИСТ
• Марко Стојановиќ ,Лесковац, Србија

НАЈДОБАР УМЕТНИЧКИ ИЗРАЗ
• Стрипот „СЕЧА КНЕЗОВА„ Марко Стојановиќ (Србија), Игор Крстиќ (Србија) и Кристиан Пачурариу (Романија)

НАЈДОБАР АВТОР ОД Р.С. МАКЕДОНИЈА
• Ѓургица Варела, Гевгелија' за стрипот “СМРТТА НА БАЗИЛ ХАРВАРД“

НАЈДОБАР ДЕБИТАНТСКИ СТРИП
• Славица Купенкова, Скопје за стрипот „УЧИЛИШНИТЕ АВАНТУРИ НА ЈАН“

НАГРАДИ ЗА КАТЕГОРИЈА УЧЕНИЦИ ВО ОСНОВНО УЧИЛИШТЕ
• најдобар стрип
Елена Апостоловска, Стајковци, Скопје за стрипот „ПРОНАЈДИ ЈА СВОЈАТА СРЕЌА“
• специјална плакета за стрипот „ЉУБОВЕН ТРИАГОЛНИК“
Марија Јовановска, Куманово
• најдобар стрип вон РС Македонија
Анастасија Видановиќ, Лесковац, Србија за стрипот „IZMEGU DVE VATRE“
• најдобро сценарио/идеа
Ема Величковска, Скопје за стрипот „ЛАЗАРОПОЛЕ“

НАГРАДИ ЗА КАТЕГОРИЈА УЧЕНИЦИ ВО СРЕДНО УЧИЛИШТЕ
• најдобар стрип
Марија Ристучин и Каја Домазетовска (обете од Скопје) за стрипот „ЛУДО И НЕЗАБОРАВНО“
• специјална плакета
Тамара Мишовска, Скопје за стрипот „ЕЛИПСИЗАМ“
• најдобар стрип вон Македонија Милам Конаков, Сомбор-Србија за стрипот MASAKR U MILTONU

НАЈДОБАР МЕНТОР
Маја Крстева, наставник од Скопје

НАЈВОЗРАСЕН УЧЕСНИК
Тоде Блажески , Скопје

НАЈМЛАД АВТОР
Ана Ристов, Кавадарци

ПРИЗНАНИЕ ЗА СОРАБОТКА
1. Leskovacka Skola Stripa „NIKOLA MITROVIC KOKAN“ Leskovac, Srbija
2. Klub ljubitelja stripova Sombor, Srbija
3. Klub Likovnih umetnika RASKA SKOLA, Raska, Srbija

Вкупно пријавени 161(сто шеесет и еден ) стрип од разни земји.

б) 3 та Мегународна стрип колонија „ ВЕЛЕС 2021“ финансирана од страна Министерството за култура на Република Северна Македонија и Општина Велес. Користејки го амбиенталниот простор на куќата музеј на Касапови, млади автори твореа стрипови под будното око на ангажираните едукатори

в) Најголем обем и значење секако има стрип конференцијата како дел од проектот„CAN FOR BALKANS” ,финансиран од страна на Европската унија-програма КРЕАТИВНА ЕВРОПА .Учесници од Албанија, Србија, Романија, Белгија и, Северна Македонија го искористија периодот за мегусебно запознавање и вмрежување, како и дебатирање за надминување на стереотипите и историскиот контекст во стрип издаваштвото во светот.

  ... Во мисија против заборавот на
  домашното стрип-наследство: интервју
  со Александар Стеванов!

   Со поддршка на Министерството за култура, неодамна беше објавен третиот том на публикацијата „Визуелна хроника на македонскиот стрип“. Станува збор за најнова авторска творба на стрип-хроничарот Александар Стеванов, која совршено ја опишуваат придавките: амбициозна, повеќеслојна и современо конципирана. Или, како што елоквентно посочува писателот Томислав Османли, тоа е „детална, содржински и графички богата, значајна хроника на македонските стриповни творби, дејност и публикации...“ Во неа Стеванов опфаќа над 240 хронолошки единици, придружени од 80-тина цитати и околу 130 илустрации, на тој начин доближувајќи ја до читателите приказната за деветата уметност на македонско тло. Иако причините постоеја и претходно, скорашното излегување на ова енциклопедиско издание го искористивме како повод да поразговараме со нејзиниот автор.

   1. Што ви беше инспирација за настанокот на Визуелните хроники на македонскиот стрип и Како воопшто дојдовте на идеја да започнете со прибележување на домашното стриповно минато?
   Се сеќавам дека кога бев дете, покрај стриповите, сликовниците и списанијата, како гарант за мирот во куќа мајка ми често ми носеше и тетратки. Најголемиот дел од нив уште веднаш ги исполнував со шарени цртежи, но не и оние тврдоукоричените. Нив, што во тоа време ми изгледаше како нешто далеку позначајно, ги користев за запишување информации за моите омилени стриповски и филмски херои. Цртав како изгледаат или лепев нивни сликички, кои со „писарската“ помош од мајка ми ги дополнував со мини-биографии за секој еден од нив: од каде се, кои се нивните особености, во каков однос се со останатите ликови... Исто како во случајот со овие мои енциклопедии во обид, причините за настанокот на Визуелните хроники во еден дел несомнено се должат на мојата личност. Поради едно или друго, се чини дека проучувањето, документирањето и систематизацијата кај мене побудуваат интерес. А, кога ова ќе се надополни со фасцинираноста од минатото и уметноста, особено стрипот, идејата за прибележување на домашното стриповно минато е само логична последица од сето тоа.
   Вториот дел од причините за настанокот на Визуелните хроники, впрочем како и за сѐ друго, се должат на надворешни фактори и влијанија. За време на студентските денови се сретнав со петтомното издание „Сликовна историја на 20 век“ (Pictorial History of the 20th Century) кое што ми остави силен впечаток. Иако уште од раното детство другарував со енциклопедиски изданија, а како задача во текот на образованието имав читано и хроники, сепак дотогаш намав забележано издание во кое настаните се подредени по хронолошки редослед, типографски јасно одвоени еден од друг, а притоа да се и богато илустрирани. Таквиот пристап ми се виде како неверојатно привлечен и полезен за запознавање со одредена област. Во ретроспектива, барем концептуално, можеби токму оваа публикација е еден од најзначајните извори на инспирација за настанокот на моите Визуелни хроники на македонскиот стрип.
   Што се однесува до содржината, морам да спомнам дека директен поттик ми беше второто проширено и дополнето издание на книгата „Стрип – запис со човечки лик“ на Томислав Османли. Како своевремено единствена македонска публикација на тема стрип, таа не само што посредуваше во мојата иницијација во областа на стрип-историографијата, туку и прва ми ја покажа мултифасетноста на деветтата уметност, како и безграничните можности за нејзино сериозно проучување. Огромна радост ми причинува што можам да споделам дека годинава, исто како и минатата година, остварив соработка со авторот на оваа исклучително значајна книга, почитуваниот г-дин Османли. По однос на дизајнот, пак, и повеќе од инспирација ми беа неколку феноменално изработени енциклопедии во издание на меѓународното книгоиздателство „Дорлинг Киндерсли“ (Dorling Kindersley), а за истото се служев и со боите во избор на „Пантон“ (Pantone).

   2. Знаете ли за други проекти налик Визуелните хроники, чија цел е документирање на друг сегмент од културното живеење во Македонија?
   Според концептот, ми се чини дека нивен „брат од други родители“ е книгата „Македонски рок времеплов“ на авторот Тошо Филиповски. И во случајот со оваа публикација која излезе пред неколку месеци, опфатените единици се графички интересно подредени, придружени со слики во боја и временски систематизирани. Покрај што се работи за пообемно издание, можеби единствената суштинска разлика во однос на Визуелните хроники е што редоследот во „Македонски рок времеплов“ е првенствено детерминиран од денот и месецот, а не од годината. Од истиот автор овде би ги спомнал и книгите „Македонска рок енциклопедија“ и „Македонска дискографија: винили“, амбициозни проекти кои што исто така имаат за цел прибележување на домашното културно наследство, а со кои би се гордеела и држава економски далеку побогата од нашата.
   Публикација со која Визуелните хроники на македонскиот стрип споделуваат слична основна идеја е и „Хроника: Хронологија на настани од областа на македонските современи ликовни и применети уметности од 1987 – 1997“ од Марина Лешкова. И во неа, исто така, настаните се подредени хронолошки, но само како листа – без подетален опис и придружни слики. Истиот пристап е искористен и во неколку написи на тема македонско сликарство и применета уметност објавени во списанието „Ликовна уметност“, а како публикација со сродна „ДНК“ би ја посочил и „Македонска карикатура“, капитално дело на историчарот на уметност Владимир Величковски. Тематски, Визуелните хроники веројатно имаат најголеми сличности со последното поглавје од споменатата „Стрип – запис со човечки лик“, во кое е раскажана историјата на македонскиот стрип.
   Би било убаво доколку сличен третман добие и трагот што на македонско тло го оставиле останатите уметности. Во спротивно, по однос на нив, минатото во свеста на обичниот Македонец ќе изгледа како залудно потрошено време.

   3. Кој ви беше главниот извор на информации и како течеше процесот на подготовка на Визуелните хроники?
   Информации црпев од мноштво извори, а воедно и информациите за секоја хронолошка единица се обидував да ги потврдам со повеќе од еден извор. На почетокот од деведесеттите и одново почнувајќи од 2009 година, активно ги следев стриповските случувања во државата, па за добар дел од нештата се потпирав на сопствената меморија и стрип-колекција, на база на што потоа дополнително истражував. Се служев со информации од семрежјето и од дневниот печат. Мрежните места на македонските дневни весници во време кога го започнував истражувањето, за разлика од денес, имаа архиви во кои можеше да се пребарува што значително ми ја олесни работата. Како извор на информации се служев со написи на поголем број новинари, меѓу кои Сунчица Уневска, Љупчо Јолевски, Петар Печков, Биљана Стојановска, Мимоза Петревска-Георгиева, кои од сенка имаат дадено значаен придонес за популаризација на македонскиот стрип. Како незаменливи извори на информации би ги посочил и балканскиот веб-магазин „СтрипВести“ (stripvesti.com), македонскиот стрип форум „Макстрипови“ (www.makstrip.com.mk), електронското списание „Македонска Ризница“ (issuu.com/makedonska_riznica), библиотечниот систем „COBISS“ (www.mk.cobiss.net), како и мрежното место „ЗаУм“ (zaum.mk).
   Се трудев споделените информации да бидат поткрепени од обележани референци (ендноти), како би биле покредибилни, а кои воедно би им послужиле и на некои идни истражувачи. А, за да стигнат до нив, би спомнал и дека направив напор за трајно зачувување на искористените семрежни написи. Како што во својот напис „Веб наследството како артефакт за идните генерации“ истакнува д-р Ненад Живановски, „во македонскиот интернет простор постојано се појавуваат и гаснат портали, со што засекогаш исчезнуваат и објавените содржини.“ Ваквата практика на незавидна грижа за домашното интернет-наследство ме натера да ги архивирам речиси сите написи од семрежјето, искористени за потребите на Визуелните хроники, пред тие трајно да исчезнат. Па иако дел од реферираните семрежни написи денес не постојат на своите оригинални места (како што се тие своевремено објавени на веб-сајтовите на македонските дневни весници), како нуспојава од изготвувањето на овие публикации, кон најголем дел од истите сѐ уште може да се пристапи преку „Internet archive“ (archive.org), а верувам дека таков ќе биде случајот и по децении од сега.
   За изготвувањето на Визуелните хроники ми помогнаа и написите на тема македонски стрип, како што се оние на Ване Трајков за Меѓународниот салон на стрип во Велес и за македонските стрип-ревии од деведесеттите. Се служев и со каталози и други публикации, вклучително и со самите стрип-изданија за кои пишувам, дел од кои ги имам во мојата домашна стрипотека. За комплетирање на стриповскиот мозаик не ретко добивав помош и безрезервна поддршка од мојот добар пријател Дарко Богданов од Виница, за што сум му многу благодарен. За последната Визуелна хроника неколку дополненија ми испрати Давор Драмиќанин, а за истата ми помогна и издавачот и стрип-автор Никола Темков. Меѓу другото, тој ми посочи неколку странски публикации во кои објавувал, а ми достави материјал и за промоција на македонскиот стрип во Франција, информации кои во недостаток на медиумска покриеност тешко некој одовде би можел да ги дознае на друг начин. А, како би се ориентирал во морето од случувања, би сакал да истакнам дека уште од самиот почеток од непроценлива помош ми беше последното поглавје од книгата „Стрип – запис со човечки лик“ на нашиот истакнат писател Томислав Османли.
   Што се однесува на процесот на изготвување на Визуелните хроники, се трудев работата да тече последователно. Најпрво истражував, селектирав, архивирав и подредував по хронолошки редослед, потоа пристапував кон пишување на хронолошките единици, истите добиваа типографски третман и ги придружував со слики, односно ја дизајнирав публикацијата, додавав референци и воведи, за на крај сето да го проверам неколку пати. Сепак, пред сѐ поради информациите откриени во меѓувреме, во еден дел работата неминовно се сведуваше на контролиран хаос.

   4. Според кои критериуми ја вршевте селекција за тоа кои настани и изданија да бидат опфатени, а кои не?
   Селекцијата не беше воопшто строга, како би се избегнале одлуки базирани на вкус и субјективност, а се раководев главно од два критериума. Првиот секако беше одреден настан да има врска со стрипот, а вториот – да се случува на македонско тло или како учесник во истиот да се јавува Македонец, односно македонски граѓанин. Па така, како засебни хронолошки единици во Визуелните хроники влегуваат стрипови на македонски автори, без оглед каде се објавени, но и стрип-публикации објавени во Македонија, без оглед дали Македонци или странци се потпишуваат како нивни автори, стрип-фестивали кои се одржале кај нас, како и такви одржани во странство на кои наши автори гостувале или освоиле награди, изложби на стрипови поставени на македонско тло и изложби на македонски автори во странство... Или накратко кажано: предуслов беше хронолошките единици да се однесуваат на стриповски активности на македонски чинители или на стрипот во Македонија, критериуми што во добар дел од нив се препокриваат.
   На одредена етапа од подготовката на Визуелните хроники мислев да ги опфатам и странските стрипови за чија содржина знаев дека има некаква врска со Македонија, без оглед дали таа е историска, географска или пак само сценографска. На крај, сепак одлучив да се откажам од оваа замисла. И покрај тоа што станува збор за стрипови, како и тоа дека имаат врска со Македонија, таквите странски стрип-публикации немаат ништо општо со македонскиот стрип, без оглед дали поимот ’стрип‘ го сфаќаме како уметност (творештво) или како медиум (издаваштво).

   5. За разлика од претходните Визуелни хроники на македонскиот стрип во кои се обработени периоди од десет, односно осум години, оваа опфаќа само четири. Значи ли тоа дека во неа и бројот на страниците е преполовен?
   Всушност – не. Бројот на страниците е ист како и кај претходните Визуелни хроники, а причината за намалувањето на временскиот опфат е резултат на зголемената стрип-продукција во него. Споредено со претходните осум години, односно со деведесеттите, нивниот број од 2008 до 2011 година, на годишно ниво е зголемен во просек за двојно, односно за тројно. Па така, ако во периодот 1990 – 1999 (10 год.) имам пребележано околу 190 хронолошки единици, во периодот 2000 – 2007 (8 год.) безмалку 230, нивниот број во периодот 2008 – 2011 (4 год.) изнесува околу 240.

   6. На што се должи таквата силно зголемена стриповска продукција?
   До првите неколку години од новиот милениум, македонскиот стрип се карактеризира со кратки изблици и воспоставени традиции најчесто не подолги од половина декада. Па така стрип-групата Туш лабараторија функционира од почетокот до средината на осумдесеттите, првата македонска стрип-ревија „Макстрип“ од 1989 до 1993 година, а стрип-ревиите „Стрип експрес“, „Клик“, „Стрипотека“ и „Тотем“ не доживуваат ни годишнина од своето постоење. За разлика од ова, дел од стриповските настани зачнати во првите неколку години на 21 век периодично продолжуваат да се појавуваат до денес. Значи, освен што од година во година се појавуваат нови чинители и нови настани, во овој период традицијата ја задржуваат и дел од старите. А тоа всушност е една од причините за зголемената продукција на стриповски содржини кај нас во периодот 2008 – 2011 година. Во групата на настани кои периодично продолжуваат да се појавуваат и во овој период, на тој начин воспоставувајќи традиција, спаѓа манифестацијата Меѓународен салон на стрип во Велес, годишното признание за афирмација и развој на стрипот во Македонија „Љупчо Филипов“ и стрип-магазинот „Стрип Креатор“.
   Од „раѓањето“ на стрип-уметноста во Македонија кон крајот на триесеттите години на минатиот век, па до денес, главно гориво на македонскиот стрип е авторскиот ентузијазам и желбата за себеизразување. Во овој период, што всушност е друга битна причина за зголемената продукција на стриповски содржини кај нас, имам впечаток дека ентузијазмот на македонската стрип-сцена никогаш не бил толку силно изразен. Најголем процентуален удел за ваквата поволна состојба ми се чини дека се должи на активацијата на голем број млади и постари стрип-автори преку нивно постројување околу виртуелното собиралиште „Макстрип“, а потем и со нивното формално организирање во здружението „Макстрипови“. Благодарение на ентузијазмот на оваа група автори, одржани се повеќе стрип-изложби, стрип-работилници, гостувања на стрип-фестивали, а по пауза од нецели пет години за првпат е покрената и нова македонска стрип-ревија – „Синдром“.
   Како фактор за зголемувањето на стриповските настани би ја спомнал и појавата на прилепската издавачка куќа „Варм комикс“, која објавува стрипови од италијанска продукција, како и сѐ поголемата демократизација во поглед на објавувањето секвенцијални дела. Благодарение на семрежјето и зголемениот достап до него, веќе секој може да објави стрип, на тој начин заобиколувајќи ги медиумите и уредниците кои немаат премногу слух за оваа уметност. Иако не постои дилема дека во овој период кај нас има изразено зголемување на бројот на стриповските содржини, би требало да се спомне дека тоа во одреден процент е сепак лажливо. Имено, во споредба со деведесеттите и со периодот 2000 – 2007 година, пронаоѓањето информации за овој период е значително полесно, не само поради тоа што е временски поблиску до нас, туку и поради придобивките кои ги носи новото време.

   7. Постои ли сврзно ткиво, односно нешто што е општа карактеристика за македонскиот стрип во периодот обработен во новата Визуелна хроника на македонскиот стрип?
   Според одреден критериум, во кој било период и да истражуваме би откриле елементи кои се најкарактеристични и репетитивни. Деветесеттите години на минатиот век, на пример, не само од стриповски аспект се години на осамостојување. На почетокот од овој период, обработен во првата Визуелна хроника на македонскиот стрип, Македонија (неволно) раскрстува со стриповите од останатите (поранешни) југословенски републики кои дотогаш ги преплавуваат македонските киосци. Освен што уште некоја година продолжува да излегува првата македонска стрип-ревија „Макстрип“, во деведесеттите се појавуваат и плејада домашни периодични стрип-публикации како што се: „Стрип експрес“, „Клик“, „Стрипотека“, „Тотем“, „Лифт“ и „Стрип Арт“. А, за разлика од денес, кога излегуваат во број од десетина годишно, во деведесеттите не е објавен ниту еден стрип-албум на македонски јазик.
   Периодот 2000 – 2007 година, опфатен во втората Визуелна хроника, претставува период на преобразби и контрасти. Во него згаснуваат низа воспоставени стриповски традиции, за од нивната пепел да се родат нови, на тој начин правејќи го овој период транзициски. Дел од тие новоформирани стрип-субјекти и традиции продолжуваат и во четирилетката 2008 – 2011, опфатена во оваа најнова Визуелна хроника. Но, она што е позначајно е дека во неа се појавуваат и нови, дел од кои стигнуваат до кулминативна точка. А, како што спомнав погоре, најголем дел од тие нови стрип-настани се овозможени, барем во еден дел, благодарение на сметачите и семрежјето. Всушност, ако бараме најмал заеднички содржател за периодот 2008 – 2011 и новопојавената енергија на македонскиот стрип, тоа би биле новите технологии и засилениот авторски ентузијазам.
   Па така, во овој период се појавуваат веб-стрипови, кои што авторите сами ги објавуваат на своите блогови, меѓу кои: „Светот на Бромо“ и „Флејкдеј“ на Владо Јаневски, „Волшебното катче на Цане“ на Тхе Мичо, „Папагалски живот“ на Михајло Младенов, „Пеколот“ на Денис Поповски и „Кромаг“ на Стеве Несторовски. Иако сметачите кај нас и претходно се користеле за изработка на стрипови, во овој период тоа веќе не е така инцидентна појава. И, за разлика од претходно кога сметачите се во служба главно за боење и впишување на текстот, добар дел од стриповите од овој период се изработени во целост со дигитален пристап, односно само со користење на компјутерски програми како алатки.
   Освен во креативниот процес, сметачите и семрежјето им помагаат на авторите и за побрза комуникација. Ако некогаш требало да се патува со часови за да се оствари средба со одреден уредик или издавач, новите технологии овозможуваат тоа да се заврши со само неколку клика на тастатурата. Семрежјето овозможува и полесно остварување контакти, во резултат на што повеќе македонски автори објавуваат стрипови во САД, Обединетото Кралство, како и во земјите од бивша СФРЈ. Особено значајно место во овој период има форумот „Макстрип“, кој претставува виртуелно собиралиште на безмалку целокупната македонска стрип-сцена. А, со позитивната повратна спрега во инспирирањето што ја постигнуваат неговите членови, тој делува како „spiritus movens“ за ново македонско стрип-творештво.

   8. Од околу 240-те единици за македонскиот стрип опфатени во оваа трета Визуелна хроника, кои би ги издвоиле како најзначајни?
   Прибележувајќи што е можно поголем број стрипови и настани во Визуелните хроники, се трудам да го оставам читателот самиот да одлучи кои се најбитните во соодветниот период или година. Со истата цел, освен со воведните текстови и со пренесените цитати од претходни написи на кои се потпишувам како автор, се обидов да избегнувам вметнување мои лични размислувања и да оставам фактите да говорат. А, како сликата би се видела и од други агли, во оваа трета Визуелна хроника поставив и околу осумдесет цитати од други стрип-читатели. Но, за да не останам должен на вашето прашање, како еден од најзначајните стриповски настани од овој период би го посочил „Капетан Грејт“, стрип на Давор Драмиќанин и Тхе Мичо (и Здравко Гиров) од кој во 2008 година се објавени десет броја. Интересно би било да се спомне дека „Капетан Грејт“ е веројатно првиот македонски стрип од поголем обем кој целосно е изработен дигитално. Оваа година се појавува и еден од првите македонски веб-стрипови – „(С)трип“, а кон крајот на истата со работа почнува прилепската издавачка куќа „Варм комикс“, објавувајќи стрипови со Алан Форд, а потем и со Загор, Дилан Дог, Марти Мистерија, Мистер Но и со Натан Невер.
   На почетокот од наредната 2009 година се појавува македонскиот стрип форум „Макстрип“, кој што околу себе обединува поголем број од македонските стрип-автори и стрипофили, а со што самиот изродува низа стриповски активности како стрип-работилници и изложби на стрип-табли. Истата година почнува да излегува и новинскиот стрип „Пусто турско“ на Дарко Ристевски, а е објавен и стрип-албумот „Кратки резови“ на Игор Јовчевски, како и стрип-публикацијата „Олимписко примирје“ која излегува во две верзии – на македонски и на албански јазик. Според моите сознанија, „Олимписко примирје“ е прва стрип-публикација на македонски автори (Тхе Мичо и Димитар Солаковски) објавена на албански јазик. Во 2010 година се појавува новинскиот стрип „Петко“ на Тхе Мичо, излегува првиот број на промотивниот стрип-магазин „Синдром“ и првиот стрип-албум „Фацизам“ на Тонио Сан и Кинг Физе, а како логична прогресија на македонскиот стрип форум е основано и здружението „Макстрипови“.
   Меѓу најзначајните настани во 2011 година е отпочнувањето со работа на скопската стрип-книжарница „Бункер“, објавувањето на стрип-албумот „Капетан Нитрат: Кратки (?) резови“ кој по сценарио на белградскиот сценарист Борислав Стонојевиќ го илустрира Александар Сотировски родум од Битола. Кон крајот на истата година е објавен и стрипот „Другарчиња“ кој според расказ на Ирфан Мартез го црта Фросина Трендафиловска. Ова нивно дело подоцна е објавено во Бугарија, под насловот „Пријателчета“, со што според мои сознанија станува прва стрип-публикација на македонски автори објавена на бугарски јазик и во Бугарија. Како особено значаен настан за македонскиот стрип во 2011 година би го посочил и објавувањето на графичката новела „Модус Вивенди“ на Дарко Богданов. Исклучително многу се радувам што авторот на оваа неверојатна публикација се согласи еден фрагмент од „Модус Вивенди“ да биде искористен како корица на мојата трета Визуелна хроника на македонскиот стрип.

   9. Освен што ја прибележувате домашната стрип-историја, вие воедно и ја пишувате. Кажете ни нешто повеќе за неодамна освоената награда во Ваљево, како и за другите ваши скорашни стрип-активности?
   На самиот почеток од годинава, како најубав новогодишен подарок, со илустраторката Катерина Николовска-Тери ја освоивме првата награда на Меѓународниот салон на стрип во Ваљево, Србија. Наградата ни беше доделена за краткиот стрип „Приказна за безбојното мече“, кој само неколку месеци претходно се закити со третото место на салонот во Велес. Неодамна неколку мои стрипови излегоа во електронското списание „(е)Лит“ на уредникот Јордан Коцевски, а мој опширен напис за македонската стрип-ревија „Деветка“ беше објавен во српската периодична публикација „Стрип пресинг“ на уредникот Марко Стојановиќ. Мој напис на тема стрип неодамна беше објавен и во најстарото македонско списание за литература, култура и уметност – „Современост“, кое го уредува Стефан Марковски, а до крајот на годината се очекува таков да излезе и во српското списание „Рас комик“ на уредникот Горан Трајковиќ, со кое веќе неколку години имам активна соработка. Се надевам дека светлото на денот наскоро ќе го види и стрип-серијалот „Потрагата на Коран“ на кој што, под уредничката палка на Гоце Цветановски и Адам Армит, до пред скоро време работев на летерингот.
   Како збогатување на домашната понуда на стрип-изданија, неодамна беа објавени два нови броја на магазинот „Креатор“ во издание на Стрип центарот на Македонија – Велес, кој графички го уредувам веќе петта година. Од истиот издавач, односно исто така под уредништво на Ване Трајков, неодамна излегоа и стрип-албумите: „Шенко“ на доајенот на македонскиот стрип Миле Топуз и „Херлок Шолмс“ на хрватските автори Звонимир Фуртингер и Јулио Радиловиќ-Јулес, на кои исто така се потпишувам како дизајнер. Според мене, станува збор за едни од најквалитетните изданија на кои сум имал можност да работам, поради што топло ги препорачувам. Идниот месец би требало да излезе стрип-публикацијата „Македонијо, зелена пак ќе бидеш!“, во рамки на истоимениот проект, на која бев задолжен за графичкото обликување. А, наскоро би требало да затпочнам со летерирање на стрип-албум на мојот добар пријател Дарко Богданов од Виница со кого, како епилог на нашата досегашна десетгодишна соработка, минатата година беше објавена стрип-збирката „Ægri Somnia“. Работам на уште еден проект поврзан со историјата на деветтата уметност, но тоа нека биде изненадување.

   10. Би можеле ли догодина да очекуваме нова Визуелна хроника?
   Исто како што развојот на македонскиот стрип не зависи ексклузивно од авторите, ниту издавањето на наредните хроники не зависи само од мене. Потребните факти за наредната Визуелна хроника, која ќе го опфаќа периодот 2012 – 2015, се одамна собрани и таа е безмалку финиширана. А, во истата насока би сакал да упатам апел до македонските автори, доколку некој од нив сака да праша дали одреден негов стриповски успех е опфатен во неа, односно би сакал да ми укаже на таков, да ме контактира. Служејќи се со сите ресурси кои ми се достапни, се обидов самиот да откријам и опфатам што повеќе стриповски настани. Сепак, поради природата на нештата, постојат такви кои се тешки за откривање.
   На пример, наши автори објавувале во странски публикации, без за тоа да испратат допис до домашните медиуми, постојат стрип-публикации објавени кај нас кои што ги нема во македонските библиотеки, како и стриповски настани кои иако се случиле на македонско тло, домашните медиуми како да не биле заинтересирани да ги покријат. Па, со цел документирање на што поцеловит дел од портретот на македонскиот стрип во периодот 2012 – 2015, би се радувал доколку ми стигнат пораки од творците на истиот. А, како одговор на вашето прашање дали наредната Визуелна хроника на македонскиот стрип ќе излезе догодина, можам само да кажам: не се многу нештата што ги посакувам повеќе од тоа.

   Јагода Василева

  ... Međunarodna strip – konferencija
“Kragujevac, godine jedanaeste”!

Pod pokroviteljstvom Skupštine grada Kragujevca i organizaciji Sveta stripa u petak i subotu, 3. i 4. septembra, u Domu omladine (Branka Radičevića 1) i galeriji Đura Jakšić (Karađorđeva 36a) održaće se Međunarodna strip – konferencija “Kragujevac, godine jedanaeste”.

Fokus ovogodišnje konferencije će biti na mladim i perspektivnim autorima iz zemlje i regiona, a posetioci mogu da očekuju uobičajene sadržaje – tematske tribine i panel diskusije, crtačke radionice i izložbe; berzu, kao i podelu besplatnih stripova najmlađima (petak 16.30, Galerija Đure Jakšića).

Premijerno će biti održano i takmičenje za najbolji kostim na festivalu (subota 17 časova, Galerija Đure Jakšića) a žiri će činiti Igor Rakočević, Daniel Kuzmić, Zoran Penevski i Željko Obrenović.

Gosti manifestacije: Vladimir Vesović, Zoran Stefanović, Zoran Penevski, Danijel Kuzmić, Željko Obrenović, Marko Šerer, Goran Furunović, Nemanja Radovanović, Milosav Ostojić, Novica Milivojević,  Dragana Kuprešanin, Jelena Vučić, Ivica Varjačić, Filip Stanković, Marija Lakićević, Ivica Sretenović, Sara i Ana Živković, Stefan Krunić, Ivan Matić, Đorđe Grbović, Mina Nikolić, Jelena Pavlović i Milan Mišić.

Ovogodišnja konferencija se održava pod geslom “Kragujevac, grad stripa”.

Autor plakata je Milan Jovanović iz Kragujevca, nagrađivani strip-autor, grafički dizajner i predavač u Školi devete umetnosti Svet stripa.

Termini održavanja:
Dom omladine od 10.00 do 15.30
Galerija Đure Jakšića od 16.00 do 20.00

U navedenim terminima biće organizovana berza stripa a svaka kupovina biće sa popustom od 10%. Popust od 10% na svaku kupovinu važiće na sajtu www.svetstripa.org.rs i u striparnici za vreme trajanja festivala. Striparnica Svet stripa će oba dana festivala raditi od 10 do 20 časova.

Gosti manifestacije: Zoran Stefanović, Zoran Penevski, Danijel Kuzmić, Željko Obrenović, Marko Šerer, Goran Furunović, Nemanja Radovanović, Milosav Ostojić, Novica Milivojević,  Dragana Kuprešanin, Jelena Vučić, Ivica Varjačić, Filip Stanković, Marija Lakićević, Ivica Sretenović, Sara i Ana Živković, Stefan Krunić, Ivan Matić, Đorđe Grbović, Mina Nikolić, Jelena Pavlović i Milan Mišić.

Satnica:
Petak, 3. septembar
Dom omladine
10.00 – 15.30 Berza stripa
12.00 – 14.30 Javno crtanje strip junaka Hulka
15.00 otvaranje izložbe plakata urađenih za Kragujevac Comic Con
Galerija Đure Jakšića
16.00 – 20.00 Berza stripa
16.15 Svečano otvaranje festivala
16.30 Podela stripova u okviru akcije “Dan besplatnih stripova”
16.45 Obeležavanje jubileja: 60 godina Zagora, Nikola Tasković
17.00 – 19.00 Crtanje za posetioce. Crtaju: Marko Šerer, Nemanja Radovanović, Milosav Ostojić, Novica Milivojević,  Dragana Kuprešanin, Jelena Vučić, Ivica Varjačić, Filip Stanković, Marija Lakićević, Ivica Sretenović, Sara i Ana Živković, Stefan Krunić, Ivan Matić, Đorđe Grbović, Mina Nikolić i Jelena Pavlović.
17.00 Predstavljanje autora: Ivica Varjačić i Ivan Matić, razgovor vodi Nikola Tasković
17.15 Predstavljanje autora: Mina Nikolić i Jelena Pavlović, razgovor vodi Nikola Tasković
17.30 Predstavljanje autora: Đorđe Grbović i Novica Milivojević, razgovor vodi Nikola Tasković
17.45 Predstavljanje autora: Sara i Ana Živković, razgovor vodi Nikola Tasković
18.00  Tribina – Zoran Stefanović o kapitalnim delima iz sfere devete umetnosti
18.30 Predstavljanje autora: Jelena Vučić I Marko Šerer, razgovor vodi Nikola Tasković
18.45 Predstavljanje autora: Filip Stanković i Stefan Krunić, razgovor vodi Nikola Tasković
19.00 Predstavljanje autora: Milosav Ostojić i Marija Lakićević, razgovor vodi Nikola Tasković
19.15 Predstavljanje autora: Nemanja Radovanović i Ivica Sretenović, razgovor vodi Nikola Tasković

Subota, 4. septembar
Dom omladine
10.00 – 15.30 Berza stripa
12.00 – 14.30 Javno crtanje strip junaka Hulka
Galerija Đure Jakšića
16.00 – 20.00 Berza stripa
16.30 Predstavljanje izdanja: “Specijalna smesa”, zbirka stripova Dragane Kuprešanin
16.30 Predstavljanje autora: Zoran Penevski, razgovor vodi Zoran Stefanović
17.00 Cosplay takmičenje. Žiri za najbolji kostim biće u sledećem sastavu:  Igor Rakočević, Daniel Kuzmć, Zoran Penevski i Željko Obrenović.
17.00 – 19.00 Crtanje za posetioce. Crtaju: Marko Šerer, Nemanja Radovanović, Milosav Ostojić, Novica Milivojević,  Dragana Kuprešanin, Jelena Vučić, Ivica Varjačić, Filip Stanković, Marija Lakićević, Ivica Sretenović, Sara i Ana Živković, Stefan Krunić, Ivan Matić, Đorđe Grbović, Mina Nikolić i Jelena Pavlović
17.30 Predstavljanje monografije Đorđe Lobačev autora Zdravka Zupana, govori Zoran Stefanović
18.00 Tribina “Moj strip je moćniji od tvog! Inkal vs Grad greha” Učesnici: Nikola Tasković i Milidar Švonja.
18.30 Predstavljanje autora: Željko Obrenović
19.00 Predstavljanje izdavača
19.30 Predstavljanje izdavača

Praćenjem ovog članka na našem portalu (koji ćemo redovno ažurirati) bićete blagovremeno obavešteni o svemu što se tiče jedanaestog Komikona:
https://www.svetstripa.org.rs/kragujevac-comic-con/2021/

Ulaz na sve događaje u okviru Međunarodne strip-konferencije je besplatan.
Dobrodošli u Kragujevac, grad stripa.

  ... Betmen: Kraj igre (+ Superheavy) i Betmen: Epilog (+ Bloom)!

EFEKTAN ZAVRŠETAK LEGENDARNOG SNAJDEROVOG I KAPULOVOG SERIJALA (THE NEW 52)
DONOSIMO VAM U DVA TOMA!

„BETMEN: KRAJ IGRE“ i „BETMEN: EPILOG“ na LETEĆEM STARTU po ceni od 1.600 dinara po tomu!

„Betmen: Kraj igre“ (+ Superheavy)
Prelistajte ovo izdanje. (1. tom) • PORUČITE ODMAH

Betmenov najljući neprijatelj vratio se da izvede svoj poslednji štos. Ali ovog puta se čak ni Džoker ne smeje. Tokom njihovog poslednjeg susreta Mračni Vitez nije se pokazao doraslim Džokerovim megalomanskim planovima, i zato je sad ovaj zlikovac smrtno ozbiljan. Igrama je došao kraj, a za njihov konačni obračun klovnovski princ zločina neće režirati komediju...

Posle tog dramatičnog finala, međutim, život se nastavlja i ulogu zaštitnika grada mora da preuzme neko drugi, dok nova napast po imenu Gos’n Cvat preti da pusti korenje svojih smrtonosnih planova duž ulica Gotama...

„Betmen: Epilog“ (+ Bloom)
Prelistajte ovo izdanje. (2. tom) • PORUČITE ODMAH

Dok se polako spušta zavesa na proslavljeni serijal o Betmenu koji je promenio sve, novovaskrsli Mračni Vitez se, u nekoliko samostalnih priča, bori s poznatim dušmanima, kao i sa novim neprijateljima. U priči „Cvat“ on vodi gotovo savršen život i ne seća se mnogo čega otkako je umalo poginuo prilikom Džokerovog napada na grad. Ipak... ponekad oseća kako ga nešto vuče ka potisnutoj prošlosti, u kojoj se krije istorijat prepun nasilja i tame, kao i ljudske veličine. No, bude li se vratio toj prošlosti, šta će se desiti sa srećnim životom koji je za sebe izgradio?

Ta i ostale priče u ovom tomu predstavljaju izvrstan epilog moćne sage koja je odredila lik Mračnog Viteza za novo doba, i u njima će Betmen posetiti alternativnu distopijsku budućnost i uroniti duboko u sopstvenu prošlost, gde će se zapitati ko je, kako je nastao i šta bi trebalo da bude njegovo nasleđe...

„BETMEN: KRAJ IGRE“ i „BETMEN: EPILOG“ na Letećem su startu u striparnici „Čarobna knjiga“ u Dečanskoj 5 u Beogradu, striparnici „Alan Ford“ na Novom Beogradu, u Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books“ u Novom Sadu i na našem sajtu po ceni od 1.600 dinara po tomu, od srede, 1. septembra, do nedelje, 5. septembra 2021. Posle Letećeg starta, cena u našim klubovima čitalaca i na sajtu iznosiće 1.800 dinara po tomu, a u ostalim knjižarama 2.399 dinara po tomu.

*striparnica „Čarobna knjiga“ u TC „Kalča“ u Nišu neće raditi zbog godišnjeg odmora do 14. septembra 2021.