Strip „Saga“ ubraja se među najpopularnije serijale današnjice: strip je startovao marta 2012. godine i još uvek izlazi. Pored toga, „Saga“ je i najnagrađivaniji strip serijal u par poslednjih decenija - u SAD je osvojila gotovo sve najprestižnije nagrade sa strip - „Ajzner“ i „Harvi“ za strip serijal 2013, 2014. i 2015. godine kao i nagrade za najbolji scenario, najbolji crtež, najbolje kolorisanje, najbolje naslovne strane; „Saga“ je 2013. dobila i naučnofantastičnu žanrovsku nagradu „Hugo“ za najbolju priču. Sav taj uspeh nije neočekivan kad se ima u vidu da scenarista Brajan K. Von (1976), iza sebe, pre „Sage“, ima vanredno uspešne serijale „Y poslednji čovek“, „Eks mašina“, „Ponos Bagdada“ a poznat je i kao scenarista tri sezone popularne TV serije „Izgubljeni“ („Lost“).

Koren zapleta ove „priče u slikama“ (koju domaćim čitaocima, u tvrdo ukoričenim knjigama, u punom i kvalitetno odštampanom koloru, donosi agilna „Čarobna knjiga“) znan i prepoznatljiv: uprkos zabranama momak i devojka se zaljubljuju, stupaju u brak i rađaju čedo ljubavi zamerivši se time svima oko sebe pa mala porodica mora bekstvom da spasava sebe i bebu. Von „podiže ulog“ stare matrice smestivši je u svemir među sukobljene vrste sa planeta Pristanište i Venac, koje međusobno ratuju „od kako je sveta i veka“ širom Univerzuma besomučno uništavajući planete i domoroce. I tako, u vojnika Marka, sa Venca (sa ovnujskim rogovima i ušima iz rase koja praktikuje magiju), zaljubljuje se njegova tamničarka, Alana sa Pristaništa (na leđima ima krila a njena rasa koristi tehnologiju). Njihova beba Hejzel rađa se na planeti Rascep i ima karakteristike oba roditelja (zametke krila i roščiće). Begunci sa bebom i njenom dadiljom, duhom devojčice Izabele (koja je poginula u eksploziji mine koja joj je otkinula noge) i Markovim roditeljima, beže u raketi-drvetu prema planeti Spokoj gde sreću pisca-cinika Osvalda Hajsta čija je knjiga „Noćni dim“ bila „inspiracija“ za rađanje zabranjene ljubavi (drugi knjigu tumače kao skrivenu subverziju). Za beguncima kreću tragači unajmljeni plaćenik Volja sa Lažimačkom (koja zna kad neko laže) te Gvendolina, Markova bivša verenica, i, iz drugog tabora, Princ Robot IV (čije ljudsko telo krasi glava u obliku monitora).

Četvrti tom čine poglavlja 19-24 koja prevashodno prate porodične probleme i razmirice. Begunci su skriveni na planeti Gardenija a Alana glumom u reklamnim spotovima zarađuje novac za golu egzistenciju dok Marko brine o Hejzel. Stres na poslu i neizvesnost vode Alanu u zagrljaj droge a Marka guraju u zagrljaj mlade Džini koja takođe čuva dete. Tenzije među mladim roditeljima prete da unište brak. Na drugoj strani svemira Princ Robot IV postaje otac - scena rođenja otvara 19. epizodu i identična je sceni kojom započinje čitav serijal (samo ova beba ima mali monitor umesto glave). Princ ne zna da je dobio naslednika jer je na planeti Sekstilion ali se „osvesti“ kad sazna da mu je suprugu ubio robot-sluga i oteo bebu-princa. Otmičar odlazi na Gardeniju odakle želi da pošalje poruku u svemir i da otkrije surovu istinu; ali od medijskih profesionalaca dobija odgovor  „Istina je dosadna“ i „Ako želiš da stvarno obrate pažnju, moraš da pričaš o seksu“. Suočen sa tim istinama robot otima i Markovu porodicu i oni odleću u nepoznatom smeru. Dojučerašnji neprijatelji, Princ Robot IV i Marko, udružuju se u poteri koja treba da im vrati najmilije... Von osim prepoznatljivih žanrovskih temelja serijala - naučnofantastična „spejs opera“ obogaćena  ikonografijom epske fantastike sve sa egzotičnim planetama i bićima - u ovom tomu problematizuje pitanje upotrebe droge kao bekstva iz teške životne situacije što nije često u komercijalnom stripu. Iako ovakvo postupanje predstavlja kao pogubno, autor pokazuje i razumevanje za slabosti jedinke koja poseže za drogom. S druge strane, nesuglasice kulminiraju u otvoren sukob kao novo iskušenje mladih supružnika. Ipak, s vremena na vreme u turobnoj atmosferi blesne i trun razgaljujućeg humora kao u slučaju Princa Robota IV koji, prateći otmičara, nalazi bačenu pelenu, otvori je, vidi da je upotrebljena i konstatuje „Moj sin... Živ je“.

Crtež je na nivou prethodnih epizoda: jednostavan i dinamičan, kompjuterski obojen i vešto ukomponovan. „Saga“ je kvalitetan reprezent aktuelnog žanra „young adult fiction“ izuzetno popularnog u romanesknim i filmskim serijalima kakvi su „Hari Poter“ (započet kao tinejdžerska a okončan kao mladalačka priča), „Sumrak“, „Igre gladi“, „Lavirint“... Dela ovog usmerenja bave se dogodovštinama junaka koji su stariji od tinejdžera ali nisu potpuno odrasli. Naravno, konzumenti ovakvih sadržaja upravo su mladi na pragu zrelosti. “Saga“ je idealno štivo za njih jer im nudi mnoštvo prepoznatljivih likova i situacija sa kojima se mogu identifikovati.

Spremni ste za nešto sasvim novo?

Onda brzo vežite pojaseve i pripremite se za neponovljivo putovanje STARIM KONTINENTOM, našom potpuno NOVOM EDICIJOM koja će se pojaviti u knjižarama već početkom APRILA!

Biblioteka STARI KONTINENT posvećena je izabranim ostvarenjima evropskih stripskih autora te autora koji su radili pod uticajem evropske tradicije – posebno francusko-belgijske.

Krećemo već početkom APRILA i vodimo vas u očaravajući svet ŽODOVERZUMA. U njemu ćete se do kraja godine susresti sa čak ČETIRI izuzetna ostvarenja: KASTAKA, KASTA METABARONA, ORUŽJE METABARONA i TEHNOPAPE.

Uporedo s tim, uletećemo pravo u vihor Drugog svetskog rata, gde vas čekaju HUGO PRAT i sav njegov rad na PUSTINJSKIM ŠKORPIJAMA – u punom koloru!

Sva navedena izdanja biće u formatu A4 i u luksuznoj opremi, onakvoj na kakvu ste i dosad navikli.

To nije sve. Ali o tom – potom.

NA LETEĆEM STARTU PO CENI OD 1.000 DINARA!

Robert Kirkman i Lorenco de Feliči još jednom će vas oduvati u novom tomu „Pesme Zaborava“, koji sadrži epizode 7–12 i na našem tržištu se pojavljuje u okviru svetske premijere.

Nedostajao vam je zov Pesme Zaborava? Nama jeste, i srećni smo što možemo da vam predstavimo ovo izvanredno ostvarenje u kom Kirkman nastavlja da nas oduševljava naizgled jednostavnim „čovečnim“ scenarijem bez heroja, bez lakih rešenja i srećnih okolnosti. Volja, istrajnost i fizička spremnost našeg junaka Nejtana svakodnevno su na teškoj probi, dok Lorenco fantastično prati kako vrtoglavu poteru krvožednih zveri u Zaboravu i vojske na Zemlji, tako i sve lomove i moralne dileme postavljene pred Nejtana.

Još jednom skočite u Zaborav i ne propustite poslednje „bip-bip“ za povratak! Ili možda ipak ostajete?

PORUČITE ODMAH KLIKOM OVDE!

LETEĆI START! „Pesma Zaborava 2“ biće na Letećem startu od 19. do 23. marta u striparnici „Čarobna knjiga“ u Dečanskoj 5 u Beogradu, u striparnici „Alan Ford“ na Novom Beogradu, u Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books“ u Novom Sadu i na našem sajtu, po ceni od 1.000 dinara. Po završetku Letećeg starta, cena u našim klubovima čitalaca i na sajtu biće 1.100 dinara, a u ostalim knjižarama 1.499 dinara.

PIJANI ZAJEC // 2. ponatis stripa in pripovedovalski dogodek
22. Pripovedovalski festival // Slovenska kinoteka, Ljubljana
sobota, 23. marec 2019, ob 20. uri

   Radostna vest: s pomladjo vrača tudi naš Pijani zajec - in to v velikem stilu! Ne le, da bo strip, ki ga je po rezijanski pripovedki zrisal David Krančan, te dni doživel že 2. ponatis(juhej!), pač pa bo prihodnjo soboto v sklopu 22. Pripovedovalskega festivala na novo zaživel tudi na odru skozi sožitje treh medijev: pripovedi Roka Kušlana, ilustracijeDavida Krančana in glasbe Andreja Fona. Prvič bomo lahko javno prisluhnili tudi dragocenemu posnetku pripovedovanja Dorine Čúnkie.
   Dogodek, ki se ga nikakor ne sme zamuditi!
   Preberite več.

   Ponovitev: PIJANI ZAJEC na Goriškem!
   petek, 29. marec 2019, ob 19. uri, Grad Kromberk, Kromberk

   ČEZ MEJO: STRIPBURGER V LEIPZIGU!

   Ta teden širimo glas o slovenskem stripu v Leipzigu, natančneje na tamkajšnjem knjižnem sejmu in festivalu neodvisnega stripa in grafike The Millionares Club!

   Leipziški knjižni sejem: Podzemlje & odpor: stripi iz Jugosfere // debata
   Sodelujejo: Tanja Skale (Stripburger), Ivan Petrović (Avstrija), Axel Halling (Nemčija)
   četrtek, 21. marec 2019, ob 14. uri
   Traduki oder, dvorana 4, stojnica D507
   Dogodek organizira mednarodna literarna mreža TRADUKI.
   Več o programu si lahko preberete tukaj.

   Stripburger na festivalu The Millionares Club // sejem
   sobota 23. marec (14:00-22.00) in 24. marec 2019 (12:00-19:00)
   Conne Island, Koburger Str. 3, Leipzig
   Več o festivalu si lahko preberete tukaj.

   OPOMINJAMO:
• Živel strip! Živela animacija! 2019 // natečaj za strip in animacijo za osnovnošolce in srednješolce
   iz Furlanije – Julijske Krajine in Slovenije
   Rok za oddajo del je JUTRI!
   Odprtje razstave stripov udeležencev natečaja in podelitev nagrad
   petek, 12. april 2019, ob 17. uri
   Trubarjeva hiša literature, Ljubljana
• IC 2.1 // večmedijska razstava po Ivanu Cankarju
   Galerija Simulaker, Novo mesto
   Na ogled do 6. 4. 2019.
   Preberite več.

„Princ Valijant“ nesporno je remek-delo 9. umetnosti kao i svekolike kulture XX veka; pred njegovom impozantnošću definitivno blede sve sumnje u umetničku relevantnosti „priča u slikama“. Tvorac „Princa Valijanta“ Hal Foster (tačnije Harold Rudolf Foster, 1892-1982) duže od četiri decenije, od 1937. do 1979. godine, pisao je i crtao sagu o princu iz Tule koji postaje jedan od najpouzdanijih vitezova Okruglog stola i kao poverljivi izaslanik i prekaljeni vojnik Kralja Artura obilazi bezmalo čitav znani svet tog doba - a reč je o petom veku naše ere. Valijant, sam i sa svojim družinama, prolazi kroz Evropu i stiže do Amerike i Afrike. Avanture viteza koji nosi „raspevani mač“, oženjenog princezom Aletom sa Maglovitih ostrva, ponosni je otac dve bliznakinje i tri sina i polako ali sigurno stari i sedi, traju i danas; strip je od Fostera preuzeo Džon Marfi (scenarija je pisao njegov sin), pa Gari Gani, crtež, i Mark Šulc, priča, sve do današnjeg tima (crtež Tomas Jejts, Mark Šulc priča) koji stvara nove pustolovine. „Princ Valijant“ i dalje izlazi u nedeljnim, kolor tablama i premijerno ga objavljuje preko 300 američkih dnevnih novina.

„Princ Valijant“ je od samog početaka bio izuzetna istorijsko-avanturistička priča: Foster je proučio epohu kojom se bavi, od velikih događaja i metoda ratovanja do svakodnevice, običaja odevanja, ishrane i stanovanja a potom to pretočio u uzbudljivu ritersko-porodičnu sagu „oslikanu“ izvanrednim klasičnim realističkim crtežom „neuznemiravanim“ balonima (jer se tekst upisuje ispod slike ili u njenim uglovima). Tako je primat slike očuvan a rečenice „teku“ u kontinuitetu baš kao prava priča. Mada je zanatska strip tehnika u međuvremenu napredovala (u pravcima dinamizovanja kako priče tako i njenog vizuelnog dela) magija ovog stripa je očuvana i funkcioniše jednako uspešno kao i u vreme prvog objavljivanja. Naravno, deo zasluga za to ima i istorijska tema serijala koja po prirodi stvari „traži“ klasičnu (odmerenu i pomalo statičnu) priču i sliku. Jednako važno je i Fosterovo insistiranje kako na junačkim delima, pohodima, bitkama, glamuroznim dvorovima i njihovoj pompi tako i na običnim, trivijalnim stvarima. Otuda se uz kraljeve, velikaše, vitezove i njihove neprijatelje stripom kreću i sasvim seljaci, njihove žene i deca, prosjaci, zanatlije, mornari, pijačni prodavci... Tek je poslednjih decenija XX veku u istoriografskim naukama posebna pažnja posvećena upravo tim „sitnicama koje život znače“, stvarima koje, u suštini, „zauzimaju“ većinu vremena jedne epohe. Foster je po tom pitanju bio znatno ispred svog vremena i to stvarajući u formi koja je smatrana pukom zabavom koja ne domašuje umetničke visine. Kako god bilo, „Princ Valijant“ je jedan od najubedljivijih umetničkih uvida u rani Srednji vek na tlu Evrope a Fosterov se album „Srednjevekovni zamak“ (stvaran u vreme II svetskog rata a u obliku albuma objavljen 1957.g.) smatra pravom naučnom studijom ondašnjeg vremena, običaja i shvatanja.

Četrnaesti tom sabranih tabli „Princa Valijanta“ (izdavač „Čarobna knjiga“), u tvrdom povezu i punom koloru, sadrži dogodovštine originalno objavljene 1963. i 1964. godine dakle vrlo blizu tridesetog rođendana serijala. I u ovim godinama odvija se značajna, teška ali i bolna epopeja ulaska princa Arna u svet odraslih. Sa 12 godina on formalno postaje paž i glasnik ali i borac zahvaljujući što porodičnim nevoljama što sukobima koji se primiču tlu Britanije. Arn žudi da bude prihvaćen kao odrastao, pouzdan ratnik i budući vitez; od oca i majke je nasledio osobine koje krase pravog borca, hrabrost, hladnokrvnost i snalažljivost tako da ne brza u odlukama i postupcima, trpi udarce i ne odustaje od svojih namera. Zahvaljući tome on uspeva da se izvuče ih gotovo bezizlaznih situacija kao što je ona kada ga brzopleti drug ostavlja pred grupom Saksonaca a Arn uspeva ne samo da preživi već i da, lukavstvom i improvizacijama, zadobije njihovo poverenje te sazna planove za invaziju. Ipak, posle avantura on će potrčati majci u zagrljaj dok ona bolno spoznaje da će uskoro pratiti dvojicu svojih muškaraca u ratove i jednako strahovati za njih. Ni Valijant ne može da ostane hladnokrvan pa više puta hrli u pomoć sinu ili iz prikrajka posmatra situaciju spreman da se, ako je potrebno, umeša.

A povoda za brige ima na pretek jer pretnje ne prestaju, kako od lokalnih velikaša koji bi da otmu, jedni od drugih ili od Kralja Artura, imanja tako i od velike najezde Saksonaca koji nameravaju da konačno pokore Britaniju. Ipak, između krvavih bitaka nađe se vremena i za obične stvari kakve su dvorske spletke kojima velikaši nameravaju da povećaju svoj ugled tako što će nekoga uniziti. A tu su i obavezne provodadžijske igre za pridobijanje poželjnih ženika. Osim tih „kućnih“ zapleta najbitniji su oni koji se odvijaju na viteškim turnirima. Tamo vitezovi pobeđuju ili gube svoju opremu i konje; naravno, to su mesta na kojima se pored časnih ratnika nalaze i svakojaki prevaranti koji bi da lako dođu do bogatstva. Valijant dvojicu nespretnih, lakomislenih i ne preterano poštenih vitezova spasava teških kazni ali na kraju, da bi sačuvao sopstveni mir, mora da ih pošalje kućama. Na turniru u Kamelotu Valijant će biti izazvan na borbu na život i smrt što je deo spletke grofa Breseja čija je namera da Aletu načini udovicom a zatim i svojom ženom što će mu, on očekuje, doneti velika bogatstva. Plan će se, međutim, izjaloviti pa Valijant postaje pobednik turnira a grof susreće dželatovu sekiru! No, ova (ne)vesela epizoda tek je predah pred novim iskušenjima...

Foster u velike događaje znalački upliće humorne epizode kojima rasterećuju osnovne tenzije i gradi uverljivu atmosferu epohe dajući širi uvid u dešavanja izvan uobičajenih istorijskih okvira. Njegovo crtačko umeće i nadalje ostavlja bez daha pažljive čitaoce-gledaoce pred kojima se razastiru galerije portreta različitih fizionomija i karaktera, šarolike nošnje, različiti modeli oklopa, mačeva, sedala i mamuza, zaprežnih kola i brodova. Fascinantne su rekonstrukcije srednjevekovnih gradova i sela te impozantni pejzaži planina i mora. Da bi se uočile sve pojedinosti i finese ovog stripa neminovno je njegovo višekratno prelistavanje i razgledanje a posle svakog sklapanja korica uvećava se poštovanje prema Fosterovom istinski veličanstvenom ostvarenju.

NA LETEĆEM STARTU DO
15. 3. 2019. PO CENI OD1.340 DINARA!

Pred vama su tri nove, uzbudljive avanture Asteriksa i Obeliksa, glavnih junaka jednog od najpopularnijih i najvoljenijih serijala u istoriji devete umetnosti.

Generacije čitalaca odrastale su uz hrabre Gale, a neponovljivi humor i zabavni zapleti čine ovo delo primamljivim i za nove čitaoce.

PORUČITE ODMAH!

Epizoda 28: Asteriks kod Šećerlemade
Daleko kraljevstvo u kojem živi lepa princeza Šećerlemada pogodila je strahovita suša. Ako kiša ne padne u roku od hiljadu i jednog sata, princeza će biti žrtvovana da bi se umilostivili bogovi. Jedan fakir doći će u Asteriksovo i Obeliksovo selo da potraži pomoć, koju će dobiti s neočekivane strane...
Epizoda 29: Ruža i mač
Kod Gala su druid i bard pozivi kojima se bave isključivo muškarci. Ali da li je baš tako? Vremena se menjaju i u selo nepokornih Gala dolazi gospođica Maestrija, koja će pokazati kako nije nimalo gori bard od Tamburiksa...
Epizoda 30: Obeliksove nevolje
Obeliks je kao mali upao u kazanče s čarobnim napitkom, čije dejstvo otad kod njega ne prestaje. Zbog toga, na svoju veliku žalost, Obeliks nikad ne dobija čarobni napitak s drugim Galima iz sela. Ali šta biva ako ga ipak krišom popije?

   Tribina „Srpska naučna fantastika u stripu“
   DOM KULTURE STUDENTSKI GRAD, BEOGRAD
   Ciklus tribina o stripu „Oblačići koji govore: Sto mu gromova!“
   Utorak, 12. mart, 19.00, Klub Magistrala
   Učestvuju: uvodničar i moderator Zoran Stefanović
   i gosti: Slobodan Ivkov i Pavle Zelić
   Povodom 180. godina od rođenja i 110 godina od smrti Lazara Komarčića (1839-1909) i 110 godina
   od rođenja Đorđa Lobačeva (1909-2002)
   Pisac i istoričar kulture Zoran Stefanović ekskluzivno predstavlja mesto stripa unutar srpske naučne fantastike, kao zanemarenog ali formativnog elementa srpske i jugoslovenske popularne kulture. Počev od kraja 19. veka, sa posebnim osvrtom na najnovija arhivska otkrića o periodu Kraljevine Jugoslavije i na reprinte Đorđa Lobačeva i drugih autora, preko vrhunaca stripa u SFRJ do današnje situacije koja ima elemente novog Zlatnog doba.
   Gosti su dvojica istaknutih scenarista i kulturnih delatnika iz dva naraštaja: Slobodan Ivkov (1959), autor stripa „Zemljani" i scenarista „2084." i „Kolapsa" i Pavle Zelić (1979) scenarista „Družine Dardaneli". Oni će prvi put govoriti o naučnofantastičnoj komponenti u svom stripskom opusu i o tome kako oni vide fenomen NF stripa unutar srpske kulture.
   Tribina najavljuje sledeće poduhvate: postavljanje trajne postavke velikog formata u Bistrou Doma kulture Studentski grad sa motivima radova strip umetnika Bobana Savića – Geta i Alekse Gajića (26. mart u 19 časova uz muzičku podršku DJ Petrovic Jugoslavia), kao i izložbu „Srpska naučna fantastika u stripu“ selektora Zorana Stefanovića u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković" u Beogradu (13. mart, 18:00), koja je prateći program serije tribina prof. dr Dejana Ajdačića sa uglednim gostima „O slovenskoj i srpskoj naučnoj fantastici" u USBM (sredom u 18 časova, 27. februar – 12. jun).
   Urednik ciklusa tribina o stripu: Oblačići koji govore: Sto mu gromova!
   Marjan Matić, saradnik redakcije likovnog programa
   www.dksg.rs/

   Izložba „Srpska naučna fantastika u stripu“
   GALERIJA UNIVERZITETSKE BIBLIOTEKE „SVETOZAR MARKOVIĆ“, BEOGRAD,
   Sreda, 13. mart 2019, 18 časova
   U saradnji sa Centrom za umetnost stripa Beograd, pri Udruženju stripskih umetnika Srbije
   Povodom 180. godina od rođenja i 110 godina od smrti Lazara Komarčića (1839-1909) i 110 godina od rođenja Đorđa Lobačeva (1909- 2002)
   Izložba „Srpska naučna fantastika u stripu“ prikazuje jedan od mogućih pogleda na bogatu istoriju naše moderne stripske umetnosti, koja je imala svetski odjek još od svog početka 1930-ih u Kraljevini Jugoslaviji, do današnje situacije u kojoj su srpski autori ugledni i vidljiv deo međunarodne stripske scene, osobito u segmentu fantastike. Izlaže se 80 radova od preko sto autora, nastalih pretežno za čitaoce u Jugoslaviji i Srbiji, ali i Francuskoj, SAD i drugim zemljama, uključujući i neke radove koji se prvi put izlažu.
   Ovaj izbor svedoči da postoje trajni žanrovski tokovi i idejni motivi koji unutar sebe povezuju srpski naučnofantastični strip kroz sve epohe, ali i sa širom tradicijom srpske i svetske kulture od kraja 19. veka do danas. Selektor izložbe je Zoran Stefanović.

   Nakon otvaranja izložbe slede
   • Izlaganje Dejana Ajdačića o ruskom piscu Aleksandru Beljajevu
   • Razgovor sa piscem: Adrijan Sarajlija i Zoran Stefanović

   O ciklusu „Slovenska i srpska književna fantastika“
   Ciklus kulturnih događaja „Slovenska i srpska književna fantastika“, prvi svoje vrste u istoriji evropske fantastike,  od 27. februara do 12. juna, uređuje prof. dr Dejan Ajdačić.
   U Ajdačićevim izlaganjima biće predstavljeno 15 dela književne fantastike slovenskih naroda. U ciklusu o srpskoj književnoj fantastici u nastavku susreta, 15 naših pisaca će razgovarati sa sagovornikom o književnosti i svom viđenju fantastike. Tokom ciklusa organizovani su i prateći događaji: izložba NF knjiga, izložba „Srpska naučna fantastika u stripu“ i promocija zbornika "O srpskoj književnoj fantastici".
   Program ciklusa Slovenska i srpska književna fantastika, 27. 2. — 12. 6. 2019.
   NAGRADNA IGRA
   Pitalice o srpskoj književnoj fantastici, 13. 3. 2019.
   Veze
   www.unilib.rs
   www.usus.org.rs

   Dejan Bogojević izlaže strip na Tajlandu
   U Tawee Art Gallerry u gradu Korat na Tajlandu otvorena je 2. marta 2019. samostalna strip izložba multimedijalnog umetnika Dejana Bogojevića (1971. Valјevo). Izložba nosi naziv „Napad / Attack“ i sadrži 60 strip tabli.

   Bogojević je do sada izlagao na 63 samostalne i preko 300 grupnih likovnih izložbi u zemlјi i inostranstvu. Član je Udruženja likovnih umetnika Srbije, Udruženja stripskih umetnika Srbije  (po pozivu) i Udruženja dramskih umetnika Srbije (po pozivu). Strip je do sada izlagao i na samostalnim izložbama u Polјskoj, Sloveniji, Hrvatskoj i sada na Tajlandu. Objavio je dva strip albuma. Zastuplјen u svetskim strip antologijama. Umetnički je direktor Valјevskog strip festivala.
   Više o umetniku: Dejan Bogojević, Vikipedija, slobodna enciklopedija

   Otvoren sajt Saše Arsenića sa detalјnom galerijom
   Saša Arsenić (r. 1978), uvaženi i samosvojni stvaralac naše likovne scene, jedan od osnivača Udruženja stripskih umetnika Srbije, napokon je dobio iscrpno predstavlјanje na Internetu, što će obradovati poklonike u više zemalјa.
   Sajt je na engleskom i sadrži bogatu galeriju, autopoetičku belešku te biografiju sa rezimeom i profesionalnom biografijom.
   Posetite
   arsenicart.wixsite.com/arsenicart

Jeste, piše se meni i dalje… Ali hiljadu poštenih opravdanja me u tome sprečava… Pa da nabrajanje ne potraje, a bi ako bih išao sve po spisku, prelazim na temu. Kratko pisanije, kako je bilo i zamišljeno… Možda bude nesuvislo, ali mora se nečime razbiti maler, i ići dalje…;)

Stripadžije nisu likovi opsednuti modom, pa ova tema zvuči malo besmisleno. Bolje je zvučala kada mi je pala na pamet. Došla je gledajući kako izgleda Jericho u dragom mi tinejdž stripu New Teen Titans, dragog mi George Pereza… Imao sam mali transfer blama razmišljajući kako treba nekom novom klincu objasniti da je to cool strip… Ok, osim kostima u super-herojskim stripovima, ameri su se držali decenijama modno neutralno, i stvarno se, osim tehničke i autorske izvedbe, čitaoci ne moraju osećati kao u vremenskoj mašini kada čitaju stripove. Pa mi je valjda ovo zato došlo kao neki eksces.

Danas se više gleda na praćenje trendova, više se koketira sa publikom u tom segmentu… Tehničke novotarije se sve manje moraju izmišljati, jer su nam mnoge nekada nezamislive sada svakodnevnica pa ih treba samo nacrtati. Koristi se dokumentacija, više nego pre, pa su svi modno-trendovski detalji tu.

Kada se rugamo prošlosti i kostimima super-heroja, ne zamerite mnogo tom konceptu. Da se ne lažemo bez te vizuelne teatralnosti, ne bi bili tako popularni. A da li su pratili modu? Pa delom i jesu. Simboli snage, moći, nepobedivosti su, u začecima super-herojskog stripa, ipak bili deo drugačijeg modnog koda (priložene sličice). Takođe, kada pogledate neke moderne fajtere – ne pratim baš te emisije pa im ne znam nazive, ali koliko sam video – i dalje su kostimi u igri.

Ljudi vole teatralnost, nema veze što bi se Betmen izlomio zapinjući o svoj plašt pri prvoj avanturi, kada to tako moćno izgleda u sukobi svetla i senke… Ipak je strip, na prvu loptu, vizuelna umetnost.

I tako kao individue, po nekom nepisanom pravilu, ceo život pratimo modu kao da nam se život završi sredinom treće decenije, iliti s kraja momačko-devojačkog perioda života… Pa je i za očekivati da najzreliji radovi budu modno diskvalifikovani.

Sledi: Digitalizujmo se dok je vreme…

PS. I da, sada dok sam tražio neku sliku Jericha da ilustrujem tekst, ne mogu da skontam otkud kod mene takav antagonizam prema tom liku? Sada mi ne smeta toliko. Možda je to samo bilo pitanje trenutka, možda mi je zasmetao kao novi lik franšize koja mi je najdraža u prvih 40 nastavaka, a možda se u celom nizu modnih hipsteraja to vratilo i postalo cool… Ma moda je čudo…

   Звучноста на одредено име, вели малата ризница на големи животни мудрости, не секогаш соодветствува на значајот кој што неговиот носител го има. За среќа или несреќа, токму таков е случајот со македонскиот карикатурист, хуморист, есеист, стрип-автор и аниматор – Тоде Блажевски.
   Овој скромен скопјанец, роден на 6 мај 1948 година, за првпат започнува да се бави со уметност во далечната 1966 година, кога во весникот „Студентски збор“ ја објавува својата прва карикатура. А оттогаш, во неговата половина вековна кариера, карикатурите на Блажевски ги разубавувале страниците на бројни домашни и странски весници и списанија. „Остен“, „Млад борец“, „Нова Македонија“, „Вечер“, „Бирлик“, „Република“, „Комунист“, „Трудбеник“, „Просветен работник“, „Металург“, „Мит“, „Корени“, „Огледало“, „Современост“, „Свет“, „Стожер“, „Стремеж“, „Виц“, „Стршел“ и „Плави стрип“, се само дел од публикациите во кои овој македонски автор објавувал.
   Но освен што е практичар, Блажевски се занимава и со длабинско проучување на теоријата на карикатурата. Со својата аналитичка книга „Аспекти на карикатурата“, тој се запишува како еден од ретките Македонци кои имаат објавено книга на тема од оваа област од човековата креативна дејност. Блажевски се има испробано, и тоа успешно, и на полето на деветтата уметност – стрипот, а како досега наброеното да е малку, се бави и со анимација.
   Впрочем, потврда за неуморноста и сестраноста на овој македонски автор, покрај неговиот богат творечки опус, е и ова интервју во кое тој ни малку не ги штедеше зборовите.

   1. Вие сте дипломиран правник, сега во пензија, а воедно долги години се занимавате со карикатура и стрип. Ваквиот опис звучи малку како „Јенки во дворецот на кралот Артур“, зарем не?
   Мојата љубов кон уметноста, а посебно кон стрипот и карикатурата датира уште од раните училишни денови, кога преку детските списанија „Другарче“, „Титов пионер“, подоцна „Наш свет“, „Развигор“, „Кекец“, „Политикин забавник“, „Плави вјесник“ и др. се запознав со стрип-јунаците, Мирко и Славко, Пајо Паторот, Мики Маус и другите. Оттогаш се појави љубопитноста за тоа како се создава стрипот, како се раскажува своја стрип-приказна, како се испраќа своја универзална порака нелимитирана по географскиот простор и времето.
   Но како и зошто се случи да не тргнам по патот на формалното ликовно образование?
   Има (барем), две причини за тоа што, покрај со моето основно занимање – правото, започнав да се занимавам и со карикатурата и стрипот.
   Првата причина е од сосема прозаичен карактер. Во времето кога требаше да се определам за тоа во која насока да го продолжам своето високо образование, во мојот град Скопје, но и во Македонија, немаше факултет за ликовни уметности. Тоа значеше – студирање во Белград или подалеку некаде. Така мојата желба да студирам на ликовна академија, од семејни причини, не ми се оствари и јас го продолжив образованието на правниот факултет во Скопје.
   Втората причина е од попродуховен карактер. Желбата да учам, да бидам активен во ликовната уметност, да цртам, создавам, објавувам и изложувам, беше многу голема и така се најдов (а и сѐ уште сум) во ликовната уметност и во уметноста воопшто и тоа како дипломиран правник, а не како дипломиран ликовен уметник.
   Е сега, а во контекст на алузијата од вашето прашање, може да се запраша некој што бара старец меѓу уметниците – стрип-цртачи, а имајќи го предвид нашето општо убедување дека стрипот, па и карикатурата и цртаниот филм, се медиуми за младите творци и реципиенти. Но има објаснување. Ако некој ги засака карикатурите и стриповите во младоста, а уште ако и од љубов ги продуцира и негува, не знам која сила и причина на која што човек може да влијае, ќе го оттргне и во староста да не ги сака и да не ги создава. Моето интересирање за овие медиуми во последниве 5-6 години дури и се зголемува. Па така се случува, да воведам и новитети во продукцијата, изработувајќи ги карикатурите, стриповите и цртаните филмови, покрај на класичниот начин – на хартија, и дигитално – на компјутер. Тие, заедно со уште некои форми на моето уметничко изразување, со децении веќе, се начин на моето перцепирање на светот, начин на моето живеење, начин на моето функционирање.

   2. Слично како што творештвото на доејенот на македонскиот стрип – Миле Топуз, се врзува првенствено за настани од македонската национална историја, најголемиот дел од вашите стрипови се од хумористична или од детско-едукативна природа. Како автор, толку многу се пронаоѓате во тие теми што никогаш не сте посакале да направите нешто жанровски различно или?
   Уште кога започнав со карикатурното творештво, така – самата по себе, ми се наметна определбата да создавам во духовит – сатиричен манир, и таа остана и до ден-денес. Во другите мои уметнички изразни форми опфаќам и поинакви жанрови, но во стриповската, карикатурната, анимираната и прозната, остана комичната односно духовито-сатиричната изразна форма. Неа ја применив и во стриповите наменети за децата, и мислам дека тие беа добро примени (стрипот „Детестоп“ излегуваше цела учебна 1996/97 година во „Колибри“, во весникот „Нова Македонија“). Таа (мојата определба), ми изгледа поатрактивна и подостапна, и секогаш е интересна за многу широк круг реципиенти – читатели, бидејќи духовитото и смеењето е својствено за секого, секогаш и секаде. Истовремено таа има и доволно богат духовно-духовит, па и ликовно-графички капацитет, и е подеднакво сериозна и интелектуално вредна како и другите жанровски определби. Овде ќе направам мала дигресија. Да не заборавиме – според мое длабоко убедување, дека смеењето воопшто, а следствено на тоа и смеењето поттикнато од восприемањето на стрипот, карикатурата и цртаните филмови – анимацијата, е сосема сериозна психофизичка активност на секој човек што е во нормална психофизичка состојба. Смеењето и смешното, како и сѐ што е видливо и поимливо во природата, во смисла на поставеноста на нештата, нивната задача, цел, функција, полза или штета итн. итн. е сериозно. Всушност сѐ во природата – вклучувајќи го тука и човекот е така поставено што се наметнува заклучокот дека се работи за нешто што го нарекуваме: сериозност, или: сериозно. Исклучок е глупавоста. Но за ова, и на ова место – толку.
   Од друга страна, слободната диспозиција што ја имаат стрип-цртачите, карикатуристите и аниматорите за создавање многу богата, содржајна и добро срочена идејно-естетска и прецизна – концизна своја авторска приказна, им дава можност релативно лесно и брзо да воспостават врска со корисниците на нивните дела, со реципиенти – читатели, и за релативно кратко време – преку сатирата – критиката, да им ја пласираат својата размисла, идеја – порака, без да ги остават во никаква дилема. Духовитото – смешното во делото, е она што ги привлекува реципиентите кон делото, кон стрипот, карикатурата, цртаниот филм. Но тоа не значи дека и делото како дело е духовито – смешно, или само духовито-смешно. Духовито-смешна е содржината, она што како интелектуалност е содржано во него. Тоа пред сѐ и над сѐ е сериозно нешто, бидејќи по смеењето следува восприемање на идејата – пораката-критика од авторот, она на што се смеел реципиентот. Дури, без претензии за некоја уметничка надмоќност над другите видови уметност, овие три видови уметнички дела се во извесна предност поради својата експлицитно јасно прецизирана – концизна и, што е најважно, брзо восприемлива порака. Ова релативно кратко време, оваа голема брзина на воспоставување ефикасна врска на стрип-авторот, карикатуристот и аниматорот со реципиентите на нивните дела противниците на уметничките вредности на стриповите, карикатурите, па и на цртаните филмови, го сметаат за површност и непродлабоченост, односно за главен аргумент за непостоење на духовни односно уметнички вредности во овие дела. Па така, за да не остане на крајот, стрипот, карикатурата или анимираниот филм само со шареноликоста на боите и со својата гола идеја – порака-критика, добриот стрип-мајстор и карикатурист (и сценаристот и цртачот), треба, со своите мајсторски изведби и во визуелно-ликовно-графичката компонента (елемент на стрипот, карикатурата...), и во идејно-духовната компонента (елемент на стрипот, карикатурата...), да обрнат големо внимание уште при изборот на темата, сценариото т.е. содржината на стрипот. Потоа треба да се вложува голем труд во самата изведба, а сега веќе, мислам, дека е потребно и сѐ повеќе да се применуваат и современи ликовни техники (компјутерската, на пример), и посовремени ликовни знаци и симболи. Со тоа реципиентот ќе биде заинтересиран и ќе ужива во восприемањето на стрипот и делото воопшто, за сето време додека го восприема и тоа и во ликовно-графичкиот дел и во идејно-духовниот дел, нестрпливо очекувајќи го расплетот на фабулата, со цел што побрзо да ја разбере авторовата идеја, порака.
   Но, ова прашање е за поширока дискусија, па и за него, и на ова место – толку.

   3. Покрај Владимир Величковски, според моите сознанија вие сте единствениот македонски автор кој објавил книга на тема карикатура. Потешко е да се биде практичар или теоретичар?
   Факт е дека многу малку се на број делата (книгите, статиите и сл.), со теориски проучувања, студии, анализи и расправи за стрипот, карикатурата и цртаниот филм. Освен една студија од Томислав Османли за стрипот, за жал, стрипот, карикатурата и цртаните филмови научно-стручно, малку, скоро и да не се проучувани кај нас. Токму тоа ме поттикна пред повеќе години да се зафатам и со извесни проучувања на некои сегменти на овој вид творештво. Така, во еден подолг период од дваесетина години, се начнаа некои скриени вредности на овие ликовни дела, како што се: „Критиката и духовитоста во карикатурата“, „Оптимумот на уметничкиот израз во карикатурата“, „Стрипот и цртаниот филм“, „Симболизмот во карикатурата“ и други. Дел од овие десетина есеи – статии за карикатурата, но и за стрипот, беа објавувани во континуитет од неколку години (секоја година по еден), во Анкара – Турција, на турски и на англиски јазик. Од овој материјал беше составена книга што излезе од печат во 2013 година под наслов „Аспекти на карикатурата“ во издание на издавачката куќа „Магор“ – Скопје.
   Мојата цел беше (меѓу другите), да заинтересирам и други истражувачи да започнат со теориски проучувања на овие ликовни дела, и на пошироката културна јавност, научно- стручно и подетално да им ги презентираат нивните уметнички и други вредности. А дека имаат такви вредности овие дела потврдува и фактот оти тие се објавуваат и наградуваат и кај нас и во светот, на многу меѓународни фестивали и други културни манифестации. Македонија сметам дека е една од поистакнатите земји со долга стрип и карикатурна традиција.
   Што се однесува до прашањето дали е потешко да се биде практичар или теоретичар, не сум размислувал многу на оваа тема. И кога работам на нешто теориско, и кога работам стрип, карикатура, цртан филм и друго, се посветувам исцело. Во текот на работата многу пати се навраќам на сработеното, честопати наоѓам грешки (но и „грешки“), повеќе пати преправам, правам варијанти, проби, ако може така да се каже. И така, на крајот, по подолго време се решавам за конечниот изглед на тоа што го работам.
   Но, ако веќе се бара попрецизен одговор на ова прашање, може да се рече дека иако на почетокот – освен идејата, не го знам ни приближно изгледот на делото чија реализација ја започнувам, практиката односно работата на уметничкото творештво, (стрипот, карикатурата и...), ми дава голема слобода во изнаоѓање на најлесниот пат до нивниот конечен изглед.
   Додека пак работата во теоријата, работата на теоретските трудови ме ограничува со конкретните прашања (со конкретните проблеми), што се поставуваат и со врамените одговори до кои мора да се стигне. Конкретно, ако поставеното прашање гласи: има ли оптимум во уметничкиот израз на стрипот воопшто, како изгледа тој (оптимумот), и патот до одговорот е ограничен и мора да се води во таа поставена рамка. А тој – патот, е непознат, допрва треба да се распретува. И така... Па во таа смисла се состои тоа тешкото (и најтешкото), во работата на теоретичарот.
   Сепак, големо задоволство ми прави тоа што го правам и како практичар и како теоретичар во ликовно-сатиричната творечка област, особено кога ќе го видам објавено некаде.

   4. Во споредба со пред 20, 30, односно 40 години, на кое ниво е македонската стрип-сцена денес? Се забележуваат ли логични темпорални закономерности на развој и континуитет или сѐ се сведува на периодични проблесоци поврзани со одредена личност или група, со што секоја генерација е осудена да започне од нулта точка?
   Пошироко гледано, би рекол: состојбата на македонската стрип-сцена – како што велите, не е добра. Кога го велам ова мислам пред сѐ на објавувањето, а не на создавањето на стриповите. Кај нас има и стрип-творци, и стрип-реципиенти, но нема пласман. Пред неколку децении имаше издавачки куќи, редакции, творци, списанија и верна едуцирана публика – реципиенти.
   Ако земеме предвид за анализирање подолг период, на пример периодот од последните седумдесетина години, може да се рече дека стрипот кај нас има развој, па и континуитет, но со осцилации. Неговото воздигнување (издигнување), и развој, беше проследено и со падови што пак се должи на големите промени во нашиот општествено-политички ситем и промените во сопственичките имотни односи, и други фактори, за кои малку нешто ќе кажам, подолу.
   Во поранешниот, социјалистички систем, стрип-центрите како организирани генератори на стрип-продукцијата беа во државна (или општествена сопственост – како што тогаш се нарекуваше државната сопственост). Тоа значеше дека водењето грижа за овој сегмент на нашата култура беше на највисоко можно општествено-државно ниво. Но како што е познато, многу од тогашните стрип-дела беа проткаени со идеолошки предзнак што одговараше на тогашната општествено-владеачка идеологија, со што тие дела во наголема мера се без или со сосема малку, односно со ограничени уметнички вредности.
   Денеска – главно стрип-центрите не се државни. Државата е, ќе речам во контакт – допир со овој вид творештво, исклучително и делумно и секогаш преку неизвесното финасирање. Неизвесно и во поглед на висината на средствата, и во поглед на времето на доделувањето.
   Приватниот, економски сектор речиси воопшто не е заинтересиран за поддржување на стрип-творештвото.
   Ваквата имотно-правна поставеност на неколкуте организирани стрип-центри кај нас се одразува и на самата продукција и реципициенција на стрип-уметничките дела. Радува фактот што во последно време, веќе има интерес за стрипот и карикатурата во нашиот образовен систем. Во училиштата веќе и практично им се посветуваат извесен број часови. Се забележува дека има настојувања и материјалот од самата наставна програма да биде предаден на учениците на стриповски начин. Тоа значи дека за стрипот како стрип има сѐ повеќе интерес. Но за нас стрипот (и карикатурата и анимираните филмови), се значајни и важни како творечко уметничко дело. Па во таа смисла и треба да биде насочен нивниот третман во образовниот систем, и воопшто интересот на државата и општеството за овој вид творештво.
   Општо земено, кај нас стрип-конјуктура постои, според мое мислење, додека постои некој стрип-круг што собира ентузијасти, а кога некои личности ќе се тргнат, спласнува продукцијата, интересот... Иако постои ентузијазам, иако постои заинтересираност, тешко и инцидентно се создава стрип, тешко се објавува, а бројот на реципиентите се намалува.
   А кога сме веќе кај ова, овој број (бројот на реципиентите), се намалува и губи и поради појавата на други предмети и области на интересирање на реципиентите, особено на младите. Тоа се умните – паметните телефони со можностите за забава и комуникација што ги нудат, компјутерите, социјалните мрежи Фејсбук, Твитер..., ноќниот забавен живот и сл. Овие нови забави и предмети на интересирање, на еден голем дел од младите им одзема многу време, енергија и пари. Ним малку интересирање им останува за попродуховени форми на културна надградба, надградба што пак бара малку и интелектуален напор и едукација (едукативна навика) за пријатно и со уживање следење на стрипот, карикатурата, анимацијата. Тој факт треба да се има предвид. Бидејќи ако се изгуби културната навика да се реципира стрипот, карикатурата, анимацијата, се губи и начинот на восприемањето, а потоа се губи и директното интересирање за овој (овие) медиум(и). Тоа во уметноста веќе се има случено. Да се потсетиме само на случајот со вестерн филмовите. Поради хиперпродукцијата и неинвентивноста, најнапред се изгуби интересот за нив, а со тоа се изгуби и вестерн филмската публика. Со текот на времето (мислам на времето без вестерн филмови) се заборави и начинот или системот за нивното поимање – разбирање. И така се дојде до нивниот крај. Сега веќе нема никој што ќе се нафати да го обнови вестерн филмското творештво, кога за тоа веќе нема интерес и едуцирана филмска публика, и кога неуспехот е сосема извесен.
    Да не дозволиме да го дотераме стрипот, па и карикатурата и анимацијата, до ваква положба.

   5. Спомнавте дека бавењето со карикатури и сатирично-хумористични стрипови ви создава големо задоволство, каков што убеден сум дека e случај и со читателите на вашите дела. Но дали ваквото творештво, налик на случајот со римскиот поет Овидиј, некогаш ви создало и несакани ситуации и реакции „од горе“?
   Вообичаено, уметниците од сите профили, искористувајќи ги ваквите можности, секогаш настојуваат да се прикажат како големи самостојни борци против замислениот режим или режимите во кои ја создавале својата уметност, небаре „режимот“ е секогаш режим и тоа неподносливо репресивен и опасен, ниту на крајот на умот непомислувајќи дека токму тој и таквиот „режим“ им го овозможил и обезбедил и животот и кариерата и сето друго. Затоа на ова прашање ќе одговорам директно со не. Не ми се случило така отворено да добијам некаква забрана или закана од некого или од некаде, како што имало случаи со некои други сатиричари. Познат е, на пример, случајот од пред неколку децении, со нашиот еминентен сатиричар Бошко Смаќоски и со забраната на неговата радио емисија што многу години се емитуваше рано наутро на програмата на Радио Скопје, и што почнуваше со неговото директно обраќање до слушателите со: „Добро утро драги слушатели, а за денот не ви гарантирам.“ Емисијата, одеднаш и нечујно ја снема од програмата и само затоа што некоја ВИП-личност се препознала во некој сатиричен текст од овој хуморист. Мене тоа досега не ми се случило, а не ми се случи ниту тогаш кога во еден подолг период интензивно се занимавав и со создавање карикатури и по некој стрип, со политичка тематика. Во тоа време објавив околу 200 политички творби претежно во дневниот весник „Нова Македонија“, а еден голем дел од нив потоа се најдоа и во мојот албум „Хомо балканикус ептен занесеникус“. Сепак, и тогаш не доживеав некоја голема и видлива пресија директно на своја кожа – што се вели. Но секогаш, или ако не секогаш – често, имало и сѐ уште има тивка реакција, тивок бојкот. Правнички кажано немам докази за тоа, но имам индиции иако (пак правнички кажано), тие, како докази, во доказната постапка во правото, не се земаат в предвид [ха, ха].
   Општо земено, никој не сака критика, особено не јавна, каква што е критиката во карикатурата и сатирично-комичниот стрип. А секој сака пофалби. Од друга страна пак, карикатурите и сатирично-комичните стрипови не се прават за пофалување на некого или на нешто. Напротив, се прават за критика (критикување) на некого или нешто, се разбира, во добронамерна смисла на зборот. Па затоа и сега ми се случува чуден отпор, чуден бојкот.
   Еве неколку примери што датираат од последниве две-три години.
   Мојата најнова книга со хумористични раскази, карикатури и афоризми „Јас не сум виновен за ништо“ излезе со еден расказ помалку. Зошто? Бидејќи така решил некој од редакцијата на издавачот. А така решил бидејќи во расказот – хумореската, „препознал“ критика упатена до еден негов личен пријател за кого тој сметал дека е позната и полезна јавна личност.
   Втор пример, кога една моја карикатура (малку стриповски направена), што го третира пијанството (во неколку амбиентални ситуации), беше одбиена за јавно изложување на изложба и јавно објавување во каталог, од два домашни и од еден меѓународен фестивал. Зошто? Не знам. Претпоставувам дека причината е пијанството кое за некого не е тоа туку е само потрошувачка – продажба на алхохол и – заработка (инаку, карикатурата меѓу другите фестивали, беше пријавена на конкурс распишан од Домот на културата од едно наше познато винарско место).
   Една карикатура не ми беше објавена јавно на еден истакнат – би рекол, меѓународен електронски портал, бидејќи третираше тема од Библијата.
   И така натаму, и така натаму.
   По релативно добрата соработка во еден подолг период со некои медиуми (телевизии, весници), што се случуваше по повод излегување од печат на некоја моја книга, албум, изложба или завршување на цртан филм, денес (во последниве 4-5 години) имам би рекол (пак) отворен молк (отворен бојкот). Јас не ја знам причината (или причините), но молкот е очигледен. А би рекол, и не е само во врска со мене, туку и со други сатиричари.
   И еве, ми изминаа повеќе децении со активно занимавање со сатирично, стриповско, карикатурно и слично творештво, но сѐ уште ме „одбегнуваат“ сите значајни државни награди, општествени признанија, еснафски награди и слично.
   Колку за илустрација: во нашево општество, до пензионирањето, сите академици, универзитетски професори, општествени дејци, артисти, писатели, сликари, музичари, музиканти, пејачи и уште кој ти не, се наградени со сите возможни вакви награди и признанија, а ние сатиричарите само ги чекаме, чекаме…
   И уште малку на оваа тема.
   Секој сам може да забележи колку малку се зборува кај нас за сатирата, стрипот, карикатурата, мислам на нив како пројава, како општествено-културолошка корисна активност. Овие дела секој ги сака и ги восприема со големо задоволство и уживање, но досега воопшто се нема случено некое посериозно научно-стручно проучување или воздигнување и третман на оваа духовито-сатирична уметност на некое повисоко и пошироко општествено ниво. Зарем тоа не е тивок бојкот, несоодветно третирање, и зарем сатирата не е општествено-корисно духовно добро?

   6. На маргините на 10-тиот Меѓународен салон на стрип – Велес 2012, на кој што му беше врачено признанието за развој и афирмација на македонскиот стрип, долгогодишниот уредник на „Детска радост“ – Киро Донев, изјави дека стриповите правени во негово време, со туш на хартија, биле веродостоен израз за авторското мајсторство, за разлика од сега кога со помош на компјутер секој може да прави стрипови. И додека многу карикатуристи и стрип-автори од вашата генерација успешно одолеваат, па дури и ги негираат придобивките на новото време, забележав дека вие ги боите вашите стрипови дигитално. Кој е вашиот став по однос на користењето дигитални наспроти традиционални алатки?
   Гледано од технолошки аспект, ако може така да се рече во стрип-творештвото, рачното правење стрип со туш на хартија и боење е макотрпна работа, која што бара време, стрпливост, концентрација, енергија итн. Но, на крајот задоволството од конечниот изглед на делото е големо и потполно бидејќи – генерално, тоа е резултат исклучиво на умот и раката на уметникот.
   Но напредокот во технологијата во многу области на производната сфера на човечкото живеење е неминовен. Аналогно на ова и напредокот во употребата на нови средства, алатки и методи во уметноста, а тоа значи и во создавањето на стрип-делата, кој што сѐ повеќе е евидентен, исто така е неизбежен. Употребата на дигиталната технологија во уметноста, пред сѐ во графиката преку компјутерската техника и другите дигитални технички средства сѐ повеќе е евидентна и во стрип-творештвото. Тоа се нови техничко-физички средства што се користат за творење на стариот – добар изглед на стрипот, но и на некои негови нови ликовно-изразни форми. Сепак, да нагласам дека со нив не е толку лесно да се работи колку што – од страна гледано, изгледа. Раката и умот на стрип-творецот и понатаму остануваат главни во овој вид творештво.
   Една од поглавните карактеристики на дигиталното стрип-творештво (компјутерското стрип-творештво), е специфичниот квалитет во визуелна смисла на зборот и кога тој се гледа како таков (дигитално) на компјутерот, телевизорот и сл. па и кога е напечатен. Велам: па и кога е напечатен бидејќи неговиот естетски изглед зависи и од квалитетот на печатењето. Значи, да нагласам: не се работи за поголем (повисок), квалитет, на стрипот изработен во оваа техника, туку се работи за поинаков квалитет. За да го разбереме ова еве една илустрација: се работи за разликата во квалитетот како кога зборуваме за истуширан стрип обоен во акварел техника и истуширан стрип обоен со молив во боја (дрвени бои). И во двата случаи се работи за врвен квалитет но не ист туку различен.
   Овде пак, се појавува една опасност – површноста, ласцивноста, која може да го заведе и понесе творецот но, заради просторот и времето, нема да ја шириме темава.
   Друга, исто така една од поглавните карактеристики на дигиталното стрип-творештво (компјутерското стрип-творештво), е неговата (на стрипот) лесна достапност до неговите реципиенти, бидејќи тој лесно, брзо и ефтино се пренесува до нив. Овде мислам на неговото пренесување – транспортирање преку интернетот, дигиталните социјални мрежи и сл.
   Од друга страна и рачно изработениот стрип ја има магијата на авторското мајсторство, како што беше веќе констатирано, а ја има и дополнителната вредност на оригиналноста, и на уникатноста, бидејќи делото – како такво, го има само во еден примерок. Па, во таа смисла, мајсторството на раката на еден Дарко Марковиќ и неговите мајстории со моливот во боја (дрвените бои), се познат квалитет кој ја изнесе македонската карикатура и стрип во светот, како врвен производ од овој вид.
   Истото се случи и (и сѐ уште се случува) со бравурозните мајстории во оваа иста техника во портретите на нашиот познат потрет-карикатурист Никола Анѓелкоски.
   И така натаму.
   Токму затоа мислам дека овој вид творештво ќе опстане и во иднина, како што напоредно со него, ќе се развива и дигиталното (компјутерско стрип) творештво.

   7. Со вас имаме доста слични размислувања во врска со општествената улога на стрип-авторот. Можеби едно од ретките несогласувања е што за разлика од моето мнение дека авторот треба да ги наметне своите погледи и идеали, вие сте со поалтруистички сфаќања, сметајќи дека неговата благородна мисија се состои во тоа да му го даде на читателот она што му е потребно. Па, какви стрипови ѝ требаат на Македонија денес?
   Ова прашање има две строго поделени солуции.
   Првата солуција доаѓа до израз кога авторите се во размислување за изборот на темите, стилот, методот што ќе го применат во работата врз стрипот итн, итн. Но ова пак – до некаде значи ограничување на нивната слободна диспозиција особено кога се работи за дело по нарачка, или кога авторите помодно следат некој тренд во стрип-творештвото итн. Сепак тие не се сосема лишени од една ваква слободна своја диспозиција, од слобода во творештвото. Секогаш на нив самите, останува колку ќе ги искористат своите таленти можности при изработувањето на конкретниот стрип, а со тоа и колку ќе ги искористат своите шанси за градење на својата успешна уметничка стрип-кариера.
   И втората солуција доаѓа до израз во почетната фаза, но откако авторот веќе се определил за конкретниот стрип, пред пристапот кон неговата реализација. На стрип-авторот (или стрип-авторите – ако се работи за двајца автори: автор-сценарист и автор-цртач – реализатор) тогаш му се наметнуваат основните прашања: кому е наменет стрипот, кои ќе бидат неговите реципиенти, дали им е токму таков стрип потребен, како ќе биде прифатен и разбран и така натаму, и така натаму.
   Откако ќе се расчисти со одговорите на овие прашања ќе се пристапи кон реализацијата на стрипот. И токму тогаш стапува на сцена, да речам, благото наметнување на волјата на авторот, неговата идеја – порака. За да имаме реципиенти треба да имаме стрипови атрактивни за нив. Не е добро да се создаде стрипот, а да нема реципиенти. Во светот на уметноста веќе има примери на дела што никогаш не биле побарани од ниеден реципиент. Пред година две во Њуjорк се одржа изложба на книги од библиотеки кои што никогаш од ниеден читател не биле побарани да бидат прочитани.
   Затоа, сметам дека е поцелисходно и пополезно стрип-авторите да обработуваат актуелни, современи теми, она што е секојдневие на луѓето со цел – преку нив полесно да ги пласираат своите пораки, идеи. Сето тоа да го прават со дискретно следење на нивните интересирања, знаења, идеали и идоли и сл. Бројот на денешните стрип-реципиенти е мал, па барем со еден ваков пристап во стрип-творештвото, тој број да се задржи и постепено да се зголемува. Стрипот, според мое мислење е во криза. Кога зборувам за криза во стрип-творештвото, не мислам толку на квантитетот колку на квалитетот и тоа најмногу на комик-стрипот, односно на карикатурниот, духовитиот стрип. Денеска е тешко да насмееш некого, а и општо земено, луѓето сѐ помалку се смеат.
   За добри стрип-мајстори, добри цртачи, и сценаристи, не е голем проблем, не е непремостлива тешкотија да направат добар стрип со Принц Валиант, Хогар, Астерикс, и други историски ликови од некоја туѓа историја, или стрип од Дивиот запад, со Били Кид, Зоро и сл. Се поставува прашањето колку тоа во денешново време е интересно за нашите реципиенти, пред сѐ младите реципиенти. Ако имаме релативно добар број стрипови, релативно добра продукција со наши национални јунаци и други елементи, дали имаме и доволен број реципиенти за нив. Се запрашал ли некој глобално, колкав е бројот на стрип-реципиентите. За ова – според мене, доволно покажува фактот што стрип-творештвото кај нас не може да опстане на комерцијална основа, и од стрип-творештво не може да се живее. Така?

   8. Годинава бевте еден од учесниците на првата Стрип колонија во Велес. Од впечатокот стекнат преку дружењата со помладите колеги од Македонија, според вас каква е иднината на домашната стрип-сцена?
   Работата на колониите е динамична, интензивна. Таквата работа за ново стрип-дело (малку нескромно речено), мене, глобално не ми одговара. А, работата на стрип-колониите и воопшто на уметничките колонии, токму со тоа се одликува. Како да се работи за натпревар, бидејќи сите брзаат. А уметничката работа бара мир, спокој, размислување, а не брзање. Со брзањето може да се поткрадне грешка која може да биде фатална за делото. За да се избегне тоа, на уметничките колонии се довршуваат делата започнати дома – во своето ателје, делата за кои долго се размислувало, за кои се извршени потребните подготовки и кои веќе дома – во ателјето се почетно поставени. Со сигурност можам да кажам дека врвните дела на уметниците не се направени на временски кратките уметнички колонии на кои покрај уметничкото творење краткото време се троши и за други активности: дружење, меѓусебно запознавање, размена на искуства, запознавање на околината итн.
   Веќе реков нешто за иднината на домашната стрип-сцена. Според моето мислење, стрипот воопшто, а посебно комик-стрипот, односно духовитиот стрип, кај нас има перспектива. Иако луѓето по природа се љубопитни, по малку и самобендисани и помодни, а со тоа и поподложни на лесно прифаќање на новини и нови сфери на интересирање кои често пати се и некорисни и штетни, мислам дека нема туку-така, да се откажат од реципирање на стрипот. Живеењето со стрипот, како генерациска навика и едукативно-воспитен метод во културолошко издигнување и оформување на младата личност, кај нас има долгогодишната традиција. Затоа сметам дека гладта кон овој вид духовна храна, уште долго ќе постои кај лугето. А, на стрип-авторите задача им е повеќе да ги следат стрип-реципиентите кај нас. Нивниот начин на живеење, ментален склоп на нештата и сл. Ова (пак ќе речам) заради кризата и опасноста од згаснувањето на интересирањето за стрипот. Македонија има млади стрип-автори и тоа е добро за перспективата на стрипот кај нас.
   Добро е и што има млади стрип-творци. Тоа дава надеж за неговата иднина во нашата земја.

   9. За крај, знам дека работите на серијалот кратки хумористични стрипови во кои протагонист е Русето. Имате ли можеби и други планови за во иднина?
   Што се однесува до стрип-серијалот „Русето и Маричето“, со задоволство можам да кажам дека беше правен во соработка со нашиот голем стрип-вљубеник и стрип-творец, почитуваниот Ване Трајков. Сега за сега немаме договорено понатамошна соработка. Можеби ќе има во иднина. Тој е поупатен во трендовите на македонскиот стрип и пошироко, па секоја соработка со него е многу плодотворна и полезна.
   Инаку, во своето делување често се навраќам на стрипот, велам често бидејќи работам и друго, (цртани филмови, хумористични раскази, слики). Но, реков, не го заборавам ниту стрипот, особено не – последниве пет-шест години. На тоа ме потсетуваат и роковите на стрип-фестивалите на кои што редовно учествувам (Велес, Белград…), И така, малку по малку и се изродува по некоја нова стрип-табла. Во последно време (има четири-пет години), на пример во работата ја воведов компјутерска техника. Како и секој така и јас кога се втурнувам во некој нов свет на непознати творечки можности и предизвици, сакам да сум со компјутерот. Сакам да изведам, да испилам како што се вели, нешто врвно, нешто квалитетно Волтдизниевско (ова намерно го велам вака, бомбасто и на овие мои години), со цел повеќе да ги заинтересираме и младите за стрипот.
   Во стрип-творештвото сега за сега немам некои големи планови, но имам во план редовно да создавам, па, ќе видиме што ќе биде.

Vestern strip (ili, u ovim krajevima, „kaubojac“) „Mek Koj“ scenariste Žana-Pjera Gurmelana i crtača Antonija Ernandeza Palasiosa startovao je 1974. godine kratkim epizodama (od oko desetak stranica) prilagođenim za objavljivanje u časopisima, u vreme poslednje masovne popularnosti ovog žanra koja se ponajviše temeljila na neočekivanom uspehu „špageti vesterna“ na koju „Novi svet“, uprkos svojim sećanjem na Divlji zapad, nije imao adekvatan odgovor jer je, u filmu, bio okrenut „egzistencijalnom“ ili „anti“ vesternu, dok je u stripovima ponavljao izlizane „palp“ obrasce. U ostatku sveta vestern je bio na mnogo boljem glasu i nije smatran samo pukom zabavom za dečake; zato su dobri vesterni nastajali širom planete: u Argentini („Larigan“, „Cisko Kid“), Engleskoj („Met Meriot“, „Mat Dilan“, „Ves Slejd“), Italiji („Teks Viler“, „Koko Bil“, serijal „Priče sa Divljeg Zapada“), Francuskoj („Džeri Spring“, „Talični Tom“, „Bluberi“, „Komanča“). Najveći uticaj u francusko-belgijskoj strip školi imao je „Bluberi“ koji je, nasledivši „Džerija Springa“, postao etalon za mnogobrojne nove strip vesterne pa i „Mek Koja“. Pošto je solidno prošao kod čitalaca magazina, „Mek Koj“ je uznapredovao do „albumskog stripa“; kratke priče sabrane su u premijerni album „Legenda o Aleksisu Mek Koju“, a nadalje će se njegove avanture isključivo prostirati na albumsku dužinu (najmanje 48 strana). „Mek Koj“ je štampan u Jugoslaviji u različitim izdanjima, od „Eks almanaha“, „Biser stripa“ i „Supera“ do „Politikinog zabavnika“, najčešće u crno-beloj varijanti. Stoga ovaj heroj nije nepoznat iskusnim stripofilima što je svakako  plus za poduhvat agilnog „Darkwood“-a koji ovaj serijal prezentuje u punom sjaju - u visokokvalitetnim, kolorno štampanim knjigama sa tvrdim koricama koje sadrže po tri albuma-epizode.

Mek Koj je na početku svog života poručnik u južnjačkoj vojsci koja se povlači pred severnjacima. Pošto biva zarobljen Mek Koj, za račun severnjaka, odlazi u Meksiko i tamo, usred silnih peripetija, saznaje da je građanski rat okončan pa sa drugarima Čarlijem i Maksijem kreće kući. Put ih, u epizodi „Mek Kojeva pobeda“, vodi do dama koje napadaju Indijanci. One se predstavljaju kao tri kćeri koje iz zatvora žele da oslobode oca znanog kao Ubica Kejn. Mek Koj i drugovi su prinuđeni da im pomognu ali oslobađanjem Ubice Kejna njihove nevolje tek počinju... Ipak, Mek i njegovi prelaze Rio grande i vraćaju se u domovinu da bi upali u rat vojske i Apača u kome će, kao regrutovani specijalni izviđači, otkriti ko crvenokošce snabdeva oružjem i „vatrenom vodom“. U trećoj epizodi, „Bela smrt“, Mek Koj i družina dobijaju zadatak da sačekaju komandantovu kćeku ali nju otimaju Indijanci pa vojnici kreću da je oslobode; onda se u sve umešaju zlato, opijum i „bela gospa“, prikaza koja u snežom bespuću mami zalutale ljude od kojih niko ne preživljava taj susret. Kad se Mek i drugovi vrate sa oslobođenom devojkom zatiču prazan gradić jer stanovnici odlaze na istok gde je (opet) pronađeno zlato!

Epizode, nastale 1976. i 1977. godine, rezultat su međusobnog usklađivanja i usaglašavanja autora odnosno njihovog iskušavanja sopstvenih snaga. Gurmelanov scenario je manje-više korektan u ponovnom prepričavanju žanrovskih obrazaca ali ga muče razrešavanja zapleta (koja traže da se situacije objasne za šta je potrebno previše rečenica koje opterećuju sliku). I osnovni ton priča se menja - prva epizoda je bazirana na gegu i karikiranju dok su ostale ozbiljnije, sa samo ponekim humornim „oduškom“. Palasiosov crtež i dalje izaziva različite reakcije. Njegov grafizam temelji se na mnoštvu linija-šrafura koje grade objekte, što ima svoje prednosti ali i mane jer se nacrtani oblik lako gubi-utapa u to mnoštvo. Ipak, pejzaži  su vrlo ubedljivi dok crteži lica i mimike nisu uvek uspešni čega je on svestan pa te manjkavosti obilno kompenzuje ekstravagantnim kolorom, intenzivnim čistim bojama i njihovim neuobičajenim spojevima (poneki kvadrati/table liče na tehnikolor filmove) što stripu daje dozu psihodeličnosti (primerenu periodu u kome je stvaran). Crtač, ponekad, nalazi i neobična rešenja kao u slučaju nesrećnog psa koga svi šutiraju (u „Traži se Mek Koj“) jer je za njega grafizam potpuno promenjen te je nacrtan karikaturalno svedeno. Kao kuriozum ovih epizoda pomenimo i pojave junaka koji liče na popularne glumce u vesternima kakvi su Džon Vejn ili Džek Palans.

Rečju, „Mek Koj“ se, u drugoj knjizi sabranih avantura, razvija i napreduje iskušavajući sopstvene snage i to, svakako, na zadovoljstvo ljubitelja vesterna koji će sa nestrpljenjem očekivati sledeći tom.

Krajem februara Besna kobila je napunila devet godina, što je prilika da oglasimo pretplatu za dva ključna stripa koja ćemo objaviti ove godine.

Kristof Šabute – ČISTILIŠTE
Besna kobila je dosad objavila 4 grafička romana ovog proslavljenog francuskog autora (Veštice, Pun mesec, Mobi Dik, Malo drveta i gvožđa). Na redu je Čistilište, priča o Benžamenu, mladom informatičaru koji uživa u sreći i blagodetima liberalnog kapitalizma sve dok ne izgubi kuću, posao i sve drugo što se može izgubiti. Njegov novi život počinje tek kad stigne u Čistilište, ali i borba protiv nepravdi koje su mu nanete i koje je nanosio. Još jedan Šabute u punom sjaju, i što je retkost – u koloru.
(edicija Stripčine, format B5, 186 strana, kolor, tvrde korice, planirani izlazak iz štampe maj 2019)

Jošiharu Cuge – ČOVEK BEZ TALENTA
Besna kobila je ponosna što nakon devet godina potrage za pravima može da najavi objavljivanje ovog stripa kojim smo i želeli da započnemo ediciju Stripčine. U osnovi autobiografski strip, Čovek bez talenta je remek-delo japanske mange, tačnije vatakuši mange (stripa o sebi). Priča o strip autoru koji odbija da pravi kompromise i radi po narudžbini, pa napušta zanimanje za koje je talentovan i počinje da se bavi krajnje bizarnim poslovima koji, uprkos njegovim nadanjima, ne donose nikakve prihode, a koji i njega i njegovu porodicu (ženu i dete) sve dublje guraju u bedu. Autor uzdiže taj, i svoj i junakov, životni debakl u istinsku odu bekstvu od ustaljenih normi. Iako je posle ovog stripa prestao da objavljuje, Jošiharu Cuge je i dan-danas jedan od najcenjenijih mangaka u Japanu, a strip Čovek bez talenta je često na listama najboljih stripova svih vremena.
(edicija Stripčine, format A5, 224 strane, crno-belo, tvrde korice, planirani izlazak iz štampe septembar 2019)

Zajednička pretplatna cena za oba ovogodišnja naslova edicije STRIPČINE je 2300 dinara, a sva poštarina je uračunata u cenu. Knjige šaljemo po redu izlaska iz štampe. Pretplata traje od 01. marta do 15. aprila 2019. i važi za teritoriju Srbije.

Pretplata se uplaćuje opštom uplatnicom: pod uplatilac upišete vaše podatke, pod svrha uplate – STRIPČINE 2019, pod primalac – IP Besna kobila d.o.o, Branka Pešića 20, 11080 Zemun, pod valuta – RSD, pod iznos – 2300, a pod račun primaoca – 330-4010733-61.
Na kraju, važno je i da nam na naš e-mail info@besnakobila.co.rs  potvrdite uplatu i još jednom za svaki slučaj napišete svoju adresu na koju ćemo vam slati knjige.

   Potražite novi tom! MERKURIO LOI 3
   Dve nove priče koje će vas ostaviti bez daha: "Nesrećnik" i "Šetnja po Rimu"

   Merkurio Loi nije običan čovek. On je i profesor, i ljubavnik, i filozof... ali, pre svega, on je neverovatno radoznao. Ta znatiželja često ga dovodi u neobične i opasne situacije. Njegove duge šetnje misterioznim Rimom 19. veka često se završavaju uplitanjem u mračne poslove nekog od tadašnjih tajnih društava. Njegov mladi asistent Otone, i sam je član jednog od takvih društava, što predstavlja odličnu podlogu za uzbudljiv istorijski triler.
   Napete i uverljive priče ovog serijala plene pažnju čitalaca i dobijaju pohvale kritike zbog sugestivne italijanske scenografije, dinamične radnje i punog kolora.
   PORUČITE ODMAH!

   NA LETEĆEM STARTU! „Merkurio Loi 3“ je na Letećem startu od 06. do 09. marta u striparnici „Čarobna knjiga” u Dečanskoj 5 u Beogradu, striparnici „Alan Ford” na Novom Beogradu, Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books” u Novom Sadu i na našem sajtu po ceni od 870 dinara po tomu. Po završetku Letećeg starta, cena u našim klubovima čitalaca i na sajtu iznosiće 1.000 dinara, dok ćete ga u ostalim knjižarama moći nabaviti po ceni od 1.299 dinara.

   TREĆA KNJIGA IZ SERIJALA KOMESAR RIČARDI
   U ovom tomu, sve četiri priče su u crno-beloj tehnici, baš kao što su originalno objavljene u Il Commissario Ricciardi Magazine 2018.

   Četiri uzbudljive priče o čuvenom komesaru u samo jednom tomu!
   PORUČITE ODMAH

   „Komesar Ričardi” je  strip zasnovan na seriji romana o čuvenom komesaru, liku kog je stvorio poznati italijanski pisac Maurico de Đovani (Maurizio de Giovanni).
   Pred vama je nova knjiga s četiri uzbudljive priče o komesaru Ričardiju uz koju dobijate i intervju s njegovim tvorcem Mauricijom de Đovanijem, iz kog ćete saznati kako je nastao lik čuvenog komesara, pročitaćete zanimljivosti o književnom i stripskom životu tog junaka, kao i o drugim likovima iz serijala.
   Evo priča iz treće knjige:
DESET PARA: Ubistvo jedne devojčice zauvek menja sudbinu mladog Luiđija Alfreda Ričardija.
OTIĆI I OSTAVITI: Doktor Modo čini sve da spase život dečaka kog je majka ostavila u bolnici.
BUKET CVEĆA: Brigadir Majone prati neobičnog lopova tokom proslave narodnog praznika Insenje.
GROZNICA: Smrt jednog slepca u Španskoj četvrti otkriva neizlečivu strast prema lutriji u Napulju.

   NA LETEĆEM STARTU! „Komesar Ričardi“ 3 biće na Letećem startu od 06. do 09. marta u striparnici „Čarobna knjiga” u Dečanskoj 5 u Beogradu, striparnici „Alan Ford” na Novom Beogradu, Klubu čitalaca Čarobne knjige „Bulevar Books” u Novom Sadu i na našem sajtu po ceni od 800 dinara. Po završetku Letećeg starta, cena u našim klubovima čitalaca i na sajtu iznosiće 900 dinara, dok će u ostalim knjižarama ona biti 1.199 dinara.

U subotu 9. marta u Novom Sadu održaće se izložba, promocija i razgovor povodom deset godina postojanja časopisa „Stripolis“.

U knjižari „Bulevar-Books“ (Bulevar Mihajla Pupina 6.) sa početkom u 19.00 h. biće upriličen razgovor sa akademskim slikarom i urednikom časopisa Brankom Đukićem. Govoriće se o nastanku časopisa, autorima koji su objavljivali stripove u njemu, kao i o značaju i ulozi Stripolisa u kulturi domaćeg i svetskog stripa.

Program će se nastaviti u galeriji „S.U.L.U.V“ (Bulevar Mihajla Pupina 9.) u 20.00 h. gde će biti otvorena izložba radova vodećih autora koji su učestvovali u ovom projektu, poput Edmonda Bodoena, Juko Šimicu, Vitoria Đardina, Silvia Kadela, Pitera Kupera, Igora Tuverija i mnogih drugih...

Posetiocima će biti omogućena kupovina časopisa po popularnim cenama.

Propozicije

- Pravo učešća imaju svi autori iz celog sveta, nezavisno od pola i uzrasta;

- Dužina stripova treba da bude od 1 do 6 tabli, na A4 formatu (min 300 dpi ukoliko se šalje elektronskim putem). Ukoliko je strip od 1 strane treba da bude sa najmanje 5 sličica.

- Pristigli stripovi neće biti vraćeni. Samim prijemom od strane organizatora, oni daju pravo organizatoru da ih objavljuje i prezentira, zajedno sa autorima u sklopu promocije svojih aktivnosti. Autori poslatih stripova ulaze u kombinaciju za obezbeđivanje puta, smeštaja i ishrane tokom 14. Internacionalnog salona stripa VELES 2018 (sredinom septembra).

- Tema je slobodna. Svaki autor (crtač, tuš, kolor) može učestvovati samo sa jednim stripom. Izuzetak postoji samo za scenariste koji mogu da urade scenarija za više stripova. Svaki autor i deo autorskog tima treba da bude potpisan na stripu sa naznakom ko je šta uradio.

- Zajedno sa stripovima treba poslati i ličnu biografiju, fotografiju, kontakt podaci i godina kada je strip nacrtan. Na svim stripovima trebaju biti navedeni svi autori kao i naslov stripa. Bez ovih informacija neće biti uzeti u obzir za nagrade

- Svi pristigli stripovi biće uzeti u konkurenciju za nagrade:
  · Prva nagrada ZLATAN STRIP 200 EU, diploma.
  · Druga nagrada, diploma.
  · Treća nagrada, diploma.
  · Nagrada za najbolje scenario, diploma.
  · Nagrada za najboljeg autora do 18 g, diploma
  · Nagrada za najmlađeg učesnika, diploma
  · Ostale specijalne nagrade

Rok za slanje radova je 20-og septembra 2019. godine. Oni mogu da se šalju na
a) Adresu Strip centar Makedonije-Veles (za konkurs) Ul VASIL GJORGOV br 78 1400 Veles
б) Ili na emailu: stripkonkurs@gmail.com

Franja Straka (1952) spada među najagilnije strip alternativce ovih prostora; takođe je i među najproduktivnijima i među tematski najraznovrsnijima a ovo poslednje podrazumeva  priče iz života radnika, stripovanu poeziju i prozu različitih žanrova, parodije poznatih dela, različite „slobodne forme“... Paradoksalno (ali praktično izvedeno) Straka je i vizuelno i scenaristički - prepoznatljivo neprepoznatljiv (i obrnuto) odnosno dosledno nedosledan. Njegov dosadašnji opus obiman je i razbacan u mnoštvu izdanja. U tom šarenilu centralno mesto ipak zauzima „Samonikli korov strip“; od početka njegovog izlaženja 2002.g. do sada, pojavilo se bezmalo 600 brojeva. U trenutku nastanka ova publikacija je bila novost za domaću strip scenu pošto je reč o „e-zinu“ odnosno elektronskom izdanju slatom putem e-maila. Ako je andergraund strip 1990-tih podrazumevao fotokopirano umnožavanje i interno organizovanu distribuciju „Samonikli...“ je doneo još alternativniji način uz korišćenje digitalne tehnologije: stripove, crtane na klasični način, Straka je skenirao, elektronski obrađivao, pakovao (kompresovao) i besplatno slao čitaocima. Time je sačuvana izvorna sloboda stvaranja bez ograničenja od formalnih autoriteta (glavnih, odgovornih, umetničkih i tehničkih urednika) odnosno sloboda određivanja formata, obima publikacije i ritma izlaženja. Preostala je samo jedna (najteža) prepreka - autocenzura sa kojom se svaki alternativac bori kako i koliko zna i ume. Ultimativno ograničenje ovakvog konceptu stvaranja bilo je - i ostalo - autorov talent, radoznalost i domišljatost odnosno  predanosti radu (tako je otpao izgovor o uredniku koji sprečava stvaraoca da radi više i bolje a iza koga se, naravno, krila klasična lenjost). Straka je izdržao sva iskušenja, od besparice do kvarova opreme i objavljivao „Samonikle korov stripove“ na radost sve brojnije publike. Ono što je, ipak, ostalo neostvareno jeste pojava „Samoniklog...“ u, za strip, primarno-originalnom obliku - na papiru. Ovim albumom (drugim u nizu), u uzdanju alternativne-andergraund kuće „Bratstvo duša“ koju vodi uporni entuzijasta Zdenko Franjić, i ta je „falinka“ „Samoniklog...“ konačno ispravljena.

Čitalac ovog albuma, dakle, ima priliku da obnovi poznavanje „Samoniklog...“ ili da se upozna sa njim. Kako god bilo, šest brojeva „Samoniklog...“ u drugom tomu, dovoljno je da svakog znatiželjnika uvere u Strakin bujni, neobuzdani talenat odnosno vrcavu visprenost koja glatko prelazi s teme na temu smenjujući groteske sa cinizmom ali i čistim ludizmom neobuzdane mašte koja nesputano prateći sopstvene puteve podseća na nadrealističke vežbe iz automatskog pisanja koje će začuditi kako publiku tako i stvaraoca. Bez obzira da li kreće iz realno životnih pozicija ili odmah barata „profilisanim“ situacijama kakve su „priručnik smešnih smrti u 100 lekcija“ odnosno „akrobacije na temu varijacije“ lovačkih priča, Straka ustrajno razgrađuje dešavanja dovodeći ih do apsurdnog gega koliko smešnog i infantilnog toliko i sentencijski mudrog. Ništa se u ovim stripovima ne podrazumeva jer je podložno testiranju na (be)smisao, od antijunaka priča do izdržljivosti strip medija i samog crteža (redukovanog na niz karakterističnih linija ili potpuno izbačenog iz kvadrata i zamenjenog smenama crne i bele boje), sočnog korišćenja jezika (ovde se može pročitati i prvi ovdašnji strip na romskom), viceva i dosetki. Straka istrajno razvija karikaturu kao način crtanja i promišljanja ne jednog trenutka več čitavog (globalnog) postojanja. Taj, u osnovi subverzivni stav (kome ništa nije sveto i nedodirljivo) pohvala je lucidnosti i čistom ludizmu otvorenog duha koga je sve manje u modernom svetu hedonističkog pomodarstva i lažnih vesti. Zato je „Samonikli korov strip“ preko potreban dah nepatvorene zdravorazumske svežine.