Piše: SKC

     REZULTATI KONKURSA
    11. MEĐUNARODNOG SALONA STRIPA,
     SKC BEOGRAD, 2013.

     Broj pristiglih radova na konkurs: 203
     Broj učesnika: 235
     Broj zemalja iz kojih su radovi stigli: 22

     Zemlje: Argentina, Austria, Bosnia and Herzego-vina, Brazil, Bugarska, Francuska, Hrvatska, Holandija, Italija, Izrael, Jermenija, Kina, Mađarska, Makedonija, Nemačka, Portugal, Rumanija, SAD, Srbija, Slovenija, Španija, Uzbekistan
     Žiri: Boban KNEŽEVIĆ, pisac (predsednik žirija), Miroslav MARIĆ, strip autor, Zdravko MIĆANOVIĆ, profesor FPU Beograd, dizajner i strip autor, Jovan  GVERO, strip izdavač i producent SKC Novi Sad, Petar JONČIĆ, istoričar umetnosti i novinar Studia B.

     Reč Žirija:
     Svake godine nove ideje, crteži i priče uvek su izazov za žiri koji sa puno truda mora da otkrije sve one nove i stare autore koji su od salona do salona uložili trud da se kreativno izraze u strip tablama i nagradi ih. I ovoga puta glavna borba u estetskom smislu vodila se između klasičnih naratora i onih koji u stripu vide mogućnost da čitaoca uznemire autorskom pričom, slikarskim pristu-pom, veštinom narušavanja pravila medija.
     Među 235 autora iz 22 zemlje, od kojih je najviše bilo onih iz Srbije, malo je bilo onih čije strip table nisu uspele da zaintrigiraju, pokrenu polemiku i brojna pitanja među članovima ovogodišnjeg žirija. Istorija, mitologija, ratovi, stripovane pesme, fantastika, uznemirujući gotski motivi, lične tinejdžerske priče, komične dosetke, karikaturni pristupi životnim temama, sve to se moglo otkriti na 203 pristigla rada.
     Ekspresivnost stripa danas je bezgranična, ona više nije ograničena na kvadrat i balončiće. Autori su shvatili da su u svet devete umetnosti dobrodošli svi koji imaju koncept. I upravo ta otvorenost i poziv da na Salonu stripa učestvuju sve kreativne energije iz godine u godinu celu ovu manifestaciju pozicionira na sve značajnijem mestu u kulturnom životu ne samo Beograda i Srbije, već i čitavog bivšeg jugoslovenskog regiona.
     Petar Jončić

     NAGRADE:

     NAGRADE ŽIRIJA

     • GRAND PRIX:
     Miloš Slavković, Srbija,
     “Začarani istraživač”

     Miloš Slavković je rođen 1979. godine u Zemunu,(Beograd). Odrasta na stripovima Italijanske škole: Bonelijevim izdanjima Dilan Dog i Zagor, kao i Alan Fordu. Ipak, presudni uticaj na njegov stil ima susret sa radovima Baneta Kerca i superherojskim  izdanjima za-padnih izdavača, gde ga fascinira dinamična anatomija likova. Nakon završene gimnazije upisuje Fakultet primenjenih umetnosti i dizajna u Beogradu, odsek ilustracija u klasi Rastka Čirića. Tokom studija počinje da posećuje radionicu stripa Đordje Lobačev, gde se konačno odlučuje za strip kao kreativni medij.
     Odmah po završetku studija učestvuje u izradi stripa baziranoj na TV igri Tajni agent Izi. Zatim radi kao deo tima u produkciji koncepta jedne od prvih domaćih video igara Genesis Rising, Metamorph studija, u distribu-ciji Dreamcatcher interactive. Naporedo uče-stvuje u izradi internet stripa Paladin,na kome gradi stil. Radi na SF stripu Contract na tekst Garana Madejrosa i brojnim manjim ilustra-tivnim projektima.
     Dobitnik je nagrade Politikinog Zabavnika na Zlatnom peru 2007. Učesnik je mnogih smotri stripa i ilustracije. Njegov stil potencira ilustrativne kadrove u stripu, sa akcentom na dinamičnim figurama i koloritu.


     • NAJBOLJE OSTVARENJE U DOMENU KLASIČNOG STRIP JEZIKA:
     Miloš Slavković, Srbija, “Začarani istraživač”

     • NAJBOLJE OSTVARENJE U DOMENU ALTERNATIVNOG STRIP JEZIKA:
     Hannelore Greinecker – Morocutti, Austrija, “Papercuts”

     • NAJBOLJI SCENARIO:
     Svetozar Obradović, Srbija,“Spasilac”, (crtež: Sabahudin Muranović - Muran, Srbija)

     • NAJBOLJI CRTEŽ:
     Jovan Ukropina, Srbija, “Tihi Dunav” (scenario: Marko Stojanović, Srbija)

     • SPECIJALNA NAGRADA ŽIRIJA ZA INOVACIJU U STRIP UMETNOSTI:
     Anja Tončić, Srbija, “Prvi dan”

     NAGRADE ŽIRIJA U KATEGORIJI TAKMIČARA DO 15 GODINA

     • MLADI LAV:
     Milica Stevanović (2001), Srbija, “Dušica van Husen – Invazija pacova”
     • SPECIJALNA NAGRADA ŽIRIJA ZA NAJBOLJU IDEJU:
     Spiridon Veljović (2000), Srbija, “Uran i Neptun”
     • SPECIJALNA NAGRADA ŽIRIJA ZA ZREO I MAŠTOVIT IZRAZ:
     Nina Ćuprić (1998), Srbija, “Another Life”
     • SPECIJALNA NAGRADA ŽIRIJA ZA NAJMLAĐEG AUTORA:
     Elena Deretić (DoB: Aug 14, 2007), Srbija, “Moj dom na selu”

     NAGRADE SPONZORA I PRIJATELJA SALONA

     NAGRADA FIRME COMPUTER LAND BEOGRAD:
     1. Jelena Vučić, Srbija, “Pravda”
     2. Bojan Milojević, Srbija, “Kula Lobanja”
     3. Goran Rakić, Srbija, “Sudbina jednog baštenskog cveta”

     NAGRADA STRIPOTEKE:
     Marko Stojanović, Srbija (scenario) / Siniša Banović, Srbija (crtež), “Teret”

     NAGRADE IZDAVAČKE KUĆE SYSTEM COMICS:
     Dušan Stokić, Srbija, “Izlizati opanke”
     Tiberiu Beka, Srbija, “Svinjarev sin”

     NAGRADE IZDAVAČKE KUĆE DARKWOOD:
     Draško Roganović, Srbija (scenario) / Vladimir Matić-Kuriljov, Serbia (crtež), “Cadavre Exquis”
     Ivan Stojković, Srbija, “Grba”

     NAGRADE KNJIŽARE DELFI:
     Marija Nikolić, Srbija, “Gavran”
     Anja Tanović (1999), Srbija, “Kako je malo potrebno da budemo srećni”

     NAGRADE STRIP REVIJE KIŠA, KRAGUJEVAC:
     Saša Arsenić, Srbija, “Put od požutelog papira”
     Gašper Krajnc, Slovenija, “Mode: Imagination”

     NAGRADA ČASOPISA STRIPOLIS:
     David Vartabedijan, Srbija, “Incomplete”

     NAGRADA  STRIP MAGAZINA MUNJA STRIP:
     Ana Zdravković (2002), Srbija, “Svetlost dobrote”

     NAGRADA  CRATER STUDIA d.o.o. BEOGRAD:
     Stefan Katanić, Srbija, “Blaga intervencija”

Press: Lavirint

Press: Stripolis

     "STRIPOLIS" No. 04.
     Donosi mnogo novih do sada ne publikovanih stripova na ovim prostorima. Ostali smo verni našoj tradiciji da u svakom broju objavimo po jedan abum od 66 stranica a pored njega niz kraćih stripova. Naravno tu su intervju sa Branislavom Kercem kao i utorski tekst Zorana Đukanovića o Džonatanu Kartlandu. Kao što ste primetili ovaj broj štampan je na latiničnom pismu. Po obimu stranica prevazisli smo sve rekorde...
     Pogledati ovde:
     issuu.com/djordjemiladinovic/docs/stripolissep2013

     Odštampan je na 130 gramskom mat kundzdruku. Otisci kao i povez su odlični. Ukupno ima 180 stranica od kojih su 60 u punom koloru. Format A-4.

     Kontakt telefoni:
     tel. +381 23 567 853 •mob. +381(0)64332 4 921 • e-mail: djukicbranko@yahoo.com

     Cena 700 dinara + p.t.t.  troškovi

     Ovako niskom  cenom želimo da budemo svima dostupni, kako bi ovaj projekat videlo što više očiju. To je želja i svih autora koji su učestvovali u njemu.

     Urednik
     Branko Đukić

Piše: Zoran Stefanović

     FOTOKOPIJE DUŠE – PREISPITIVANJE
     (Žeželj i mi, ni dvadeset godina kasnije)

     Napisano povodom izlaska knjige:
     Danijel Žeželj, Omnibus,
     „Komiko“, Novi Sad, 2013.

     Živa sam duša i pazim šta pričam o knjigama u kojima se dobri ljudi sakupljaju. I zato upozoravam na pogrešan horizont očekivanja, ako ste ga na ovo mesto doneli.
     Očekivanja su zlo, a naročito ako se tumačenja onostranog tiču. Bolje je da budući istoričari i kritičari umetnosti i pop–kulture rade svoj posao i sami provere iskaz: delo Danijela Žeželja je jedan od monolita stripske i mentalne stvarnosti ovog doba.
     Mi sadašnji možemo ponuditi samo onu priču koja je doneta sa lica mesta.

     Sunce, Ritam, Kralj i Mudrost

     Glavno lice mesta je, u stvari, bio trenutak. I to onaj kada se naknadni prelom u svesti desio. Jedan devet devet tri. Godina kada je nekima već bilo jasno da je vila Semolina sebična kučka, da ćemo se Sunca načekati i da Šiljo još zadugo neće biti pronađen. Čas beše stigao kada je rodna zemlja zaista bila krvava gruda.
     Ali, iz zavetrine i od nas glupljih gledano, to je bilo skoro okej. Mi koji nismo dobili svoj životni fiskalni račun za naplatu bili smo u blaženom neznanju, čašćeni sa odlaganjem od deset ili dvadeset godina vremena za spoznaju. Nije da nismo videli, ali je od istorije u realnom vremenu ubedljivija bila neka vrsta tek izgubljenog Raja. A on je još bubnjao u nama.
     O, kad bi se samo moglo danas pokazati kakve su te prethodne osamdesete zaista bile. Blistave i nadežne.
     U stripu se to videlo koliko i u muzici. Počelo je sa Kobrom protiv Anđela Pakla, nastavilo se Strancem, navrhunilo se sa zadnjim velikim miljokazom: Nitima snova o moći. Svaka nešto starija stripska generacija i polugeneracija je nas, mlade, častila vožnjom ka novom vidiku.
     A mi, telad i junci, stariji adolescenti, svi rođeni u drugoj polovini Šezdesetih slobodom punih, jedva smo čekali naš trenutak. Znali smo da i mi možemo slično. I brzo su se pojavili dokazi.
     Verovatno su to bile baš Žeželjeve prve objavljene table. O, da. To je bilo ono. Generacijski mi. Sa ljubavlju i poštovanjem prema tradiciji na kojoj smo iznikli, ali je i sve bilo drugačije: i lirsko i disciplinovano i tehnicističko i onostrano. Fotografije nadstvarnosti, fotokopije duše. Naša Onostaza.
     I slivalo se krajem osamdesetih na nas žeželjevsko crno svetlo, gust vazduh, muzika između kadrova. Specijal Mladosti (gde su ga stavili pored Gačića!), razbarušeni Patak, i naravno, Komikon — i crni i necrni... Teško smo nalazili zenice u očima njegovih junaka, ali smo tačno znali šta je u njima iza crne materije i crne energije.
     Kioske smo tada dnevno u transu obilazili, da bi nas časopisi stalno vodili na nov put. Ali se na prelazu u devedesete i poredak oko nas već počeo mekano da raspada, entropijski kruni. A spoljnog cijanofiksa nije bilo da na kraju rasprslu 1991. slepi.
     I onda se pojavio Ritam srca, a mi ostali bez daha. Ne samo zbog samog albuma za koji smo znali da će se nekako poroditi u svom tom sjaju i lepoti, već i zbog vazduha koji je istorija velikom brzinom isisavala oko nas 1992. leta Gospodnjeg.
     Jedna era beše navršena, a Ritam srca je bio jedna od samo par orahovih ljuski koje su nas nišče dalje u povodanj ponele. U naš Eon.

---

     Čovek ima mogućnost da putuje kroz Vreme, jer je, na koncu, i ono tačka (a Rat je nasleđen, ali to je druga priča). Čovek ide, a posle koju godinu — otprilike: desetleće, kad su i deca i stabla već svoja bića — zastane i sačeka da prošlost dotapka za njim. Da se njih dvoje razjasne. Ko je mudar za ovo zna.
     A ko je i  mudriji, svestan je da treba svirati, ali se mora i za pojas zadenuti, kada se umoriš od namirivanja računa, opšteg nasilja i psihoza, osećaja ugroženosti, a i ugroženosti same. Tad jedan deo duše mora vek svoj da odspava. Ali će se probuditi.
     Nikad nije bilo da se mitski junak nije vratio. Znamo po sebi.

---

     U jednom trenutku, prestao sam da tražim Žeželjeve tehničke metode kojima je dolazio do crteža. Čemu? Mera se mora imati, jer je opasno znanje koje nema svoju ekonomiju i ergonomiju. Neretko sam i zazirao od njegovog sveta kad je kasnije u tuđu boju prešao, jer sam već uzeo ono šta mi je trebalo i katastarski bilo zauvek moje, i unapred i unazad. Ustezao sam se i od medijskih priloga, da slučajno ne bih sebi osvestio da pravo biće crtačevo, onostrano,  ima ovde svog avatara od krvi i mesa, od kojeg ne bih išta da očekujem.
     A i šta bih više? Već rekoh: uzeto je na vreme, sve odavno moje.
     E, taj deo je čista mudrost. Znati šta već posedujete, znati i da za druge dobre stvari vredi čekati. One stižu u proleće, koje samo što nije. (Mada ne treba biti preživčan, lako se poplaši.)
     Istina, ogromne satove na tatlinovskim soliterima teskobne budućnosti neko već pravi. Ali ne boj se, malo stado, tu su i dalje praobrasci satova: spirale, puževi od testa, svinuti rep prugaste mačke, arhajski crteži sunca... I uvrtanje tela balerine u ugrejanom sumraku. Sva veština je zapaziti ovo u pravom trenu, uprkos živcima i tik–taktanju.
     Mudrost je znati i da sport nije život, da su slonovi najlepši oblaci, da ako želiš leteti moraš da žmuriš, ali i da časovnike slobodno možeš otpisati. (Njih su bankari izumeli negde usput evolucije.)

     Ishod: Crno i ono drugo

     Novo je stoleće, kenjka da bude milenijum, od starih knjiga zazire i svoje štivo zahteva. Zato se i ja u njemu od starih knjiga klonim, ono novije preferiram, bezbednije i prikladnije. Eto, ponekad uzimam Bolivijsku crnu u ruke i dugo gledam gde sve probija svetlost.
     Stotine je tu slika. Prevrćem stranice, dok po lobanji odjekuje zamponja. I kvika i cela peskasta ritam sekcija gde oko mene diše treći svet i gde me čekaju. Vidim da u toj knjizi nema stripa a da nije odnekud prokrijumčareni doku–film. I ukusi ovoga i mirisi onoga. I dugometražna animacija sa papira i petosatna muzička seansa zbijena između debljih poteza tušem, u sat vremena prelistavanja.
     Nema tu ni kutka, tamo negde duboko iza kadrova, gde se fotokopije duše — otisci sa prese sećanja ili budućeg viđenja — ne štancuju u 26 frejmova unutar jednog jedinog (a tananog) slabog otkucaja bila. I varničenja zakržljalih, ali i dalje postojećih sinapsi.
     Novo je doba i mi današnji sve znamo. I da Semolina jeste kuja, i da Šiljo astronomski gledano i nije planeta, te da su službe u zajedničkoj koordinaciji roknule Supermena. Znamo i gde Rogati spava, mada je jasno da i on mora da odmori dušu.
     No, ako se napneš, između svih tih nekorisnih činjenica, infozabave tako reći, čuješ mogućnost i nadu i muziku. I zaista vam velim da je ritam srca sve vreme tapkao za nama, i sad smo svi zajedno tu.
     Naravno, nije bilo lako u svoju zvezdu verovati, a i voleo bih da sam mudriji. Ali nije ni loše: ove redove pišem pred zoru i čekam majušno jesenje proleće, privatni posed. Jer, stare se knjige umeju vraćati i vazdizati, ponekad kao zbirno i rascvetalo biće, tek otkrivena životinja–biljka iz tihookeanskih bezdana:
     Ritam srca, Grad sunca, Sofija i Reks.
     Četiri knjige, jedne korice. Žeželj. Kako sad to? Kuda nosati? Kome dragom davati? Hoće li mi priče biti tuđe u novom obličju, jer sam i ja sad dobri stranac prema onom sebi prethodnom? Štamparija će reći i preseći, stvar će biti presuđena.
     Znam samo da ću ponekad to prelistavati i odnazad, film unatrag puštati — do one početne tačke.
     Eto, rekoh i spasih dušu. A dalje ću peške. Do sirene ili balerine. Ili obe.
     Živa sam duša i volim mesta gde se leptiri i zlatne ribice okupljaju.

Press: Malagma

     Brendon 6 - Balada o ubicama
     u izdanju Malagme
     od 25. septembra u striparnicama

     u ovom broju
     Ponovo se vraćamo čarobnjaku četkice i tuša Masimu Rotundu. Reč je o epizodi koju smo još u trećem broju najavili pod nazivom Izabranik tame. U međuvremenu, promenili smo joj naslov u Balada o ubicama. Ideja potekla je od jednog vizionarskog i romantičnog filma, ali i filma prepunog nasilja. Reč je o filmu Olivera Stouna „Natural born killers“. Samo što je radnja smeštena u budući srednji vek. Nećemo reći ništa više, kako vam ne bi uništili užitak pri čitanju... Međutim, pomenućemo jednog od najvećih italijanskih pesnika i pevača dvadesetog veka: Fabricija de Andrea, koji nas je napustio pre nekoliko meseci (napomena prevodioca: ovo je iz predgovora italijanskog izdanja, april 1999). Zapazićete ga u ovoj epizodi kako u jednoj zadimljenoj krčmi izvodi svoje pesme Via del campo (Širom polja) i Bocca di rosa (Ružičaste usne).

     Crtežom najavljujemo epizodu na kojoj trenutno Rotundo radi. To je Povratak u prošlost koju možete pročitati u svesci broj 11.

---

     Uskoro (premijera na Sajmu knjiga u Beogradu) u izdanju Malagme izlazi prvi srpski 3D strip.

     Reč je o albumu Gradske priče kompletnog autora Gorana Ugarčine (poznatiji kao Ugo).

     Album ima 52 strane (48 strana stripa), tvrdi povez, kolor, format B5 i uz njega će se dobijati naočare za gledanje 3D crteža.

     Promotivna cena će biti 750 dinara.

---

     Takođe strip knjiga "Udruženje strip autora Crne Gore" neće izaći sada će se predizajnirati ali moći ćete na salonu da vidite probni primerak (tiraž 4 komada).

Piše: Zoran Stefanović

     Izdavačka kuća „Everest media“, Beograd
     i
     Udruženje stripskih umetnika Srbije

     STRIP DIKAN NAPOKON U KNJIGAMA

      Najpopularniji i najdugovečniji strip bivše Jugoslavije, serijal o Starim Slovenima „Dikan“, počeo je da se pojavljuje i u obliku knjiga u punom koloru

     Izdavačka kuća „Everest Media“ iz Beograda je ovog leta objavila prvu knjigu humorističko–akcionog stripa „Dikan“, koja je ocenjena kao kapitalno stripsko izdanje na području Zapadnog Balkana.

     O serijalu Dikan

     Dikan je humorističko–akcioni strip o Starim Slove-nima namenjen najširoj porodičnoj publici, a izlazi od 1969. do danas.
     U Politikinom Zabavniku izašlo je do sada 23 epizode. U 1970-im tiraži Zabavnika su bili i do 400.000 primeraka, na srpskom jeziku ćirilicom i latinicom, kao i na slovenačkom jeziku, tako da su „Dikana“ svojevre-meno čitali milioni ljudi. U skorije vreme ga čita desetine hiljada, takođe u Zabavniku.
     Autor crteža je Lazo Sredanović, a pričama koje su namenjene za sve uzraste scenaristi su bili Nikola Lekić, Ninoslav Šibalić, Milenko Maticki, Branko Đurica, Slobo-dan Ivkov i sam Sredanović.
     „Dikan“ je jedan od najpopularnijih i najdugovečnijih stripova u istoriji srpskog i jugoslovenskog stripa, koji je izdržao probu vremena, te i danas živi.

     O knjizi i autorskom timu

     Prva knjiga Dikan (2013), u punom koloru i tvrdom povezu, na 224 strane velikog formata, donosi početnih jedanaest epizoda stripa iz perioda 1969-1971, koje su premijerno objavljene na stranicama Politikinog Zabavnika, a sada posebno digitalno restaurirane i obojene za ovu priliku.
     Autori stripova u prvom tomu su Sredanović, Lekić, Šibalić i Maticki. Osim stripova, objavljeni su i brojni tekstualni i likovni dodaci.
      Knjiga je rađena u saradnji sa redakcijom Politikinog Zabavnika, tako da su u njoj i članci Zabavnikovih novinara: Vere Smiljanić i Petra Milatovića. Takođe su člancima doprineli i slovenački istoričar stripa Iztok Sitar i beogradski istoričar i urednik ove knjige Zoran Stefanović.
      Novi kolor su uradili Biljana Malešević i Boban Knežević. Kao izdavač, saurednik knjige i tehnički producent, Knežević je posebno zaslužan za digitalnu restauraciju i novi život omiljenog stripa. Knjigu su likovno oblikovali poznati beogradski likovni umetnici Rade Tovladijac (knjižni blok) i Dobrosav Bob Živković (korice).
     U ovaj projekat začet 2007. uključeni su i drugi brojni ugledni saradnici — između ostalog i najvažniji istoričar jugoslovenskog stripa Zdravko Zupan, kao i urednik Politikinog Zabavnika Zefirino Grasi.
     U ediciji su predviđene još tri knjige, a projekat je podržalo Udruženje stripskih umetnika Srbije.

     Velika priznanja za Lazu Sredanovića i knjigu

     Pojava prve knjige Dikana je izazvala uzbuđenje i dobar odziv među ljubiteljima stripa i popularne kulture u svim državama bivše Jugoslavije. Na specijalizovanim sajtovima i forumima knjiga je ocenjena kao „kapitalna“, „vrhunski urađena“ i „kulturni događaj“.
     Beogradski nedeljnik Vreme je ovu knjigu i fenomen Dikana specijalno predstavio na tri strane iz pera Saše Rakezića, gde je zaključeno da je u kulturnom smislu „pojava prvog toma sabranih stripova o Dikanu od značaja za ovu sredinu“.
     Glavni autor stripa je Lazo Sredanović je ove godine dobio Memorijalnu plaketu „Nikola Mitrović Kokan“ za doprinos srpskom stripu u Leskovcu. I Međunarodni salon stripa Beograda mu 26. septembra ove godine dodeljuje Specijalno priznanje za doprinos srpskom stripu.
     Izložbe Sredanovićevog opusa i stripa Dikan se ove godine održavaju na Međunarodnoj strip konferenciji „Kragujevac, godina treća“ (30. avgust) u Kragujevcu, kao i u Studentskom kulturnom centru Beogradu, tokom Međunarodnog salona (laureatska izložba, 26-29. septembar).
     Promocije knjige su održane ili zakazane tokom 2013. u više gradova u regionu: Leskovac, Kotor, Kragujevac, Beograd, Novi Sad, Herceg-Novi, Tivat i drugi gradovi.

     Sadržaj knjige

     U knjizi su objavljene epizode stripa „Buzdovanske igre“, „Bitka u Crnoj Šumi“, „Tajne Singidunuma“, „Zovite me Zokan“, „Mis Papričica“, „Gospodar Dioklecijanove palate“, „Uzbudljiva plovidba“, „Dikan i car Justinijan“, „Velika trka“, „Put u Sirmijum“ i „U zemlji Gepida“.
     Takođe su objavljeni i tekstovi Zorana Stefanovića („Naš drugar, najmlađi Stari Sloven“, „Tajne Dikanovih scenarista“ i „U vestern filmu nosio bi beli šešir: Mesto Laze Sredanovića u savremenom srpskom stripu“), Petra Milatovića („Mimoza od junaka: Dikanovih prvih 40 godina“ i „Život i priključenija u nekoliko sličica: Lazo Sredanović, njim samim“) Vera Smiljanić („Junak rođen u velikom prasku: Nikola Lekić, urednik Zabavnika i inicijator Dikana“), Iztoka Sitara („Tilen Trop i Lazo Sapiens“), biografije Ninoslava Šibalića i Miodraga Matickog, kao i stripografija serijala.
     Izdanje je bogato opremljeno i sa osamdesetak likovnih priloga u punom koloru — fotografijama, ilustracijama, faksimilima i drugima ekskluzivnim dodacima.

     Rekli su o Dikanu

     - Zoran Stefanović: „U srpskoj i jugoslovenskoj kulturi Dikan je čudo, ništa manje od starijeg mu sabrata Asteriksa, mlađeg rođaka Hogara, Mikija Mausa, Taličnog Toma ili Gaše Šeprtlje. Kao najuticajniji i verovatno najvažniji junak modernog srpskog stripa, Dikan je odavno nadišao i okvir svog rađanja i sve svoje priče, ovekovečio je svoje autore. Ugradio je sebe i u sam Politikin Zabavnik, ne malo doprinevšionoj brojci od 400.000 tiraža kojom se list evropski dičio u 1970–im.“

     -Petar Milatović: „O novom domaćem crtanom junaku pričalo se i prepričavalo 'od Vardara pa do Triglava, od Đerdapa pa do Jadrana' a čitaoci su se ozbiljno zalagali da se Dikan konačno oženi Vesnom, da pomogne našim fudbalerima da osvoje neki pristojan kup ili da se već jednom pobratimi s Markom Kraljevićem i bar taj deo istorije učini nam vedrijim.“

     - Saša Rakezić: „Dikan Laza Sredanovića je izlazio na stranicama Politikinog zabavnika i tokom godina dosegao je nivo pop fenomena. (...) Stoga je pojava prvog toma sabranih stripova o Dikanu od značaja za ovu sredinu. (...) Uprkos neminovnom poređenju sa Asteriksom, strip je u potpunosti odoleo epigonstvu, i bez trunčice inferiornosti može da nosi epitet originalnog. (...) U svakom slučaju, važno je da reprinti Dikanovih avantura nastave da se pojavljuju – to svakako dugujemo sebi. U nekom smislu, kao što će naredne generacije i ubuduće čitati narodne pesme o Marku Kraljeviću, kako bi bile svesne poetske imaginacije nekih davnih vremena, neće im ništa faliti ni da listaju stripovane avanture izrazitog heroja druge polovine dvadesetog veka (koji je nastavio da živi i tokom narednog stoleća), vetropirastog Dikana.“

     - Vasa Pavković: „Mnogi čitaoci Politikinog Zabavnika smatraju Dikana maskotom ovog lista.“

     - Pavle Zelić: „Istorija i nostalgija na jednom mestu? Pa koji pravi Balkanac tome može da odoli?“

      Kontakti
Autor • Lazo Sredanović • dikan69@t-com.me
Izdavač • „Everest Media“ • www.everest.rs • Boban Knežević, izdavač i urednik • znaksagite@yahoo.com
064 / 844-15-26

     Sajtovi

     - Zvanični sajt „Dikana“ i Laze Sredanovića • rastko.net/dikan/
     - Saša Rakezić: „Buzdovan i meko srce: Strip Dikan Laza Sredanovića“
       Vreme, Beograd, br. 1178, 1. avgust 2013.• www.vreme.com/cms/view.php?id=1129271
     - „Politikin Zabavnik“ • www.politikin-zabavnik.rs
     - Udruženje stripskih umetnika Srbije • www.usus.org.rs

Piše: SKC BGD

Detaljan program manifestacije imate par priloga niže...:)

Press: Vedis

Autor: Simon Vučković

povratak na vrh

Piše: Ilija Bakić

     SUPTILNA POETIKA STRIPA
     Strip album „Drugim očima“ Đorđe Milović;
     izdavač Omnibus, Beograd 2011.

     U svetovima savremene domaće strip umetnosti koji su, na prvi pogled, poprilično šaroliki (mada se, dubljim analizama mogu prepoznati nekolike karakteristike zajedničke kod većeg broja autora), nimalo nije lako biti drugačiji, odnosno dostići tačku u kojoj se poetika nekog autora odmah prepoznaje. Đorđe Milović već godinama zauzima upravo mesto rezervisano za autora osobene odnosno suptilne poetike. Ukoliko bismo pokušali da definišemo elemente koji određuju Milovićevo stvaralaštvo nećemo imati lak zadatak; isprva bi se moglo reći da se on razlikuje kako po svojim pričama tako i po crtačkoj tehnici odnosno po zaista nesvakidašnjem spoju ovih segmenata. Naravno, takav odgovor samo izaziva nova pitanja jer nije previše određen. Možda bi bilo preciznije reći da Milovića, odnosno njegove radove, određuje atmosfera duboke, sveobuhvatne melanholije proizašle iz samorefleksija junaka koji su, svaki na svoj način, izmešteni iz uobičajenih životnih tokova (bez obzira u koju epohu i na koje geografske koordinate priča bila nominalno smeštena). Opšti ton priča diktira i grafizam, očiglednu, mada varljivu, nesigurnost linija, figura i objekata odnosno pejzaža na slikama. Dijalog slike i reči okvirne priče tanan je i interaktivan.

     Sve navedeno vidljivo je u albumu provokativnog naslova „Drugim očima“. Milović u njemu iscrtava 16 strip priča koje kao predložak imaju kratku prozu nekoliko autora od kojih su najzastupljeniji Pirandelo pa Borhes i Virdžinija Vulf, a sa po jednom pričom, A. Grin, Ž. Tardi, Bucati, M. Marčetić i M. Selimović. Naravno, kako to i sam autor kazuje u svojoj uvodnoj reči, kontakt literature i stripa otvara brojna pitanja u rasponu od prevazilaženja nivoa ilustrovanja priče do prevođenja jednog medija u drugi, uz rizik da se u toj transakciji mnogo više izgubi nego dobije. Iako je strip jednim segmentom vezan za tekstualnu naraciju, literarne pripovedačke strategije ne mogu se mehaničko-rutinski preslikavati u strip jer je njegova vizuelna strana previše moćna/sugestivna i konstantno se otrže okvirima reči/rečenica. S druge strane, slika ne može uspešno da prati refleksivne literarne pasuse. Otuda se poduhvat stripovanja neke priče prevashodno svodi na osećaj autora kako za originalni tekst tako i strip, odnosno na osećaj njihove ravnoteže koja ponekad ide na uštrb bogatstva teksta a ponekad na uštrb gubljenja vizuelne dinamike. Konačno (ili tačnije najpre) je potrebno da strip autor svoju crtačku tehniku prilagodi/saobrazi literarnom predlošku. Milović se samim odabirom priča opredelio za određeni ton koji dominira (koliko god da su priče nominalno različite) a on proizilazi iz nesposobnosti, nesigurnosti ili nemogućnosti junaka da dosegnu svakodnevnu rutinu okoline u kojoj egzistiraju. Njihova izdvojenost i izopštenost različitog je porekla (ili nikada nisu ušli u kolotečinu ili su iz nje ispali, odnosno nikada joj u potpunosti nisu pripadali mada su pokušavali da ispoštuju obrasce ponašanja) ali su rezultati bezmalo identični i fatalani. Samo kazivanje/pripovedanje najčešće je na nivoima unutrašnjeg dijaloga protagoniste, kojim se pokušavaju „svoditi računi“ življenja, što diktira određenu statičnost i posrednost; ponekad su, međutim, dešavanja burnija („Povratak paklu“, „Izvesne obaveze“, „Dašak“) ali je ta dinamika samo potvrda odvajanja, iskoraka/ispada iz rutine trivijalnosti. Ovakva postavka donosi manjak dijaloga odnosno reči koje su izgovorene; mnogo je više teksta koji prati misli junaka. Sveukupna postavka tražila je od Milovića ne samo da odabere ključne misli i dileme odnosno rečenice već i da ih ne samo proprati već i nadogradi slikama. I upravo na tom polju ogleda se njegovo majstorstvo. Treperavim, drhtavim, kolebljivim linijama on iscrtava grube konture tela i lica odnosno enterijera i eksterijera; slike deluju kao skice, manje ili više dorađene ali ipak nedovršene. Pero uvek zastaje na korak ili dva od preciznog, realističkog crteža. Strip odaje utisak bloka sa skicama na osnovu kojih će se uraditi crtački doterane table. Iz tih „skica“ očito je da crtač vlada zanatom i tehnikama, da je sposoban da linijom izvede sve što poželi. No, on nema nameru da pređe tu poslednju stepenicu do zaokružene slike jer bi time izgubio efekat oneobičenosti, odrekao bi se deformacija koje nose mnogo više značenja nego „normalnost“. Njegovi junaci, u krajnjem, nikada nisu dosegli običnost, nisu postali bezlično svakodnevni upravo zbog svojih mana/dilema/hendikepa/naivnosti te bi im ulickane slike bile neprimrene. Za njih svet nije doteran i dovršen, nije u potpunosti ispunjen jer ga oni kao takvog ne vide, niti ga kao zaokruženog doživljavaju.

     Milović je promišljenim odabirom priča i njihovim nadahnutim transponovanjem u medij stripa uspeo da stvori amalgam koji je jedinstven, samosvojan, nadmoćno ubedljiv, elegantan u estetici izvitoperenog i nedovršenog. Album „Drugim očima“ majstorsko je delo vrsnog umetnika koje zaslužuje divljenje, poštovanje i uvažavanje.

     (Objavljeno: Kvartal, br. 20-2, Pančevo, 2013.godine)

Piše: Tatjana Ivegeš-Wilhelm

     StripOs na 7. Novosadskom strip vikendu

     Od 13.-14.09. u Novom Sadu se održavao 7. Novosadski strip vikend. Iz Osijeka je poteglo na put desetak članova udruge. Udruga StripOs predstavila je drugoga dana svoje aktivnosti, časopis StripOs i ostala izdanja te najavila iduće projekte. Predsjednik udruge Željko Gašić predstavio je novu, tek izašlu iz tiska, knjigu Paje Pakšua pod nazivom "Balkanske niskobudžetne treš priče" i otkrio neke podatke o Paji koje šira publika nije znala. Iako Pajo ponekad ne zna gdje je koja tipka na PS kontroleru (svojevremena teža rasprava s autoricom ovog teksta :) ), jako dobro zna povijest stripa u Hrvata pa i puno šire. U sebi svojstvenoj maniri Pajo je zatim predstavio sebe i svoj rad te podijelio nazočnima promotivni materijal i CD benda "Septica" Dubravka Matakovića uz šalu: "Ovo sam sad maloprije ispržio".

     Nakon toga predstavio se jedan mladi strip - crtač koji će za par godina biti teži lomitelj srca djevojčicama u školi i rekao da voli sve strip - autore i da on ono njihovo što mu se sviđa precrta ali to napravi puno bolje, što je izazvalo oduševljenje i pljesak publike.
          Organizatori Igor Todorović Zgro i Jovan Gvero kažu da je do sada ovo naposjećenije izdanje, vjerojatno zahvaljujući i činjenici da su uspjeli spojiti berzu stripa i berzu vinila. Pomakli su i vrijeme događanja ispred Sajma knjiga u Beogradu, po kojem su se prije ravnali, jer Fabrika nije baš zahvalan prostor za niže temperature. Iako ove godine nisu dobili sredstva ni od koga, niti su uspjeli išta izdati ipak su optimistični i doveli su Strip vikend na jednu zavidnu razinu i kvalitetom i atmosferom. Uvijek dobro raspoloženi i susretljivi Vojvođani za svakoga su već s vrata imali osmijeh i grah dobrodošlice.

     Željko Pahek bio je također zadovoljan atmosferom za koju je rekao da je kao i na svakom strip festivalu, a posebno mu se svidjelo što je u pozadini glazba i ne čuje se šuškanje papira kod listanja i crtanja. Dok je to govorio, svirali su The Smithsi, a baš tada je bila "There Is a Light That Never Goes Out".  Iako svjestan da ljudi u ovim krajevima zarađuju nedovoljno za često kupovanje stripova, najavio je skoru suradnju sa "Komikom". To će biti velik odmak od kratkih stripova za američki Heavy Metal i rada za francusko tržište gdje Francuzi u pravilu pokušavaju uklopiti autore u svoj stil i prilagoditi ga. Najveće frustracije tu izaziva i izmjena scenarija kod prevođenja na francuski jezik.

     S njim se složio i Darko Perović koji je također sklon SF-u ali za njega nije uvijek velik interes na tržištu. O ova dva majstora stripa ne treba puno pisati jer se sve zna, osim što me ugodno iznenadilo da su obojica vrlo skromni, susretljivi i strpljivi kod crtanja i potpisivanja. Ne sreće ih se puno takvih - da sam ih pitala da mi štrumfove nacrtaju, vjerujem da bi to i napravili. :)

     Područje stripa bilo je dobro pokriveno "sa svih strana"; bila su prisutna gotovo sva stara i nova izdanja iz regije, a štand je imala i "Nova stvarnost" iz Zagreba te su  organizatori izrazili zadovoljstvo zbog suradnje. Na izložbama su sudjelovali: Igor Kordej, Igor Hofbauer, Željko Pahek i Darko Perović. Pogledali smo i nastup benda "Lutke".

     Vuk Marković predstavio je strip nakladu "Komiko" i njezina recentna izdanja. Edicijom Zlatno doba Vuk nastoji iz velike kolekcije koju posjeduje stare stripove istrgnuti iz zaborava i ponovno oživjeti. "Komiko" objavljuje stripove u rasponu od klasike do suvremenog stripa koje oni smatraju bitnim i vrijednim objavljivanja.

     Posebno je istaknuo tri knjige koje omeđuju cijelu ediciju. To je sjajno opremljen strip "Habibi" Craiga Thompsona koji je rađen šest godina, a majstor suhog kista ispunio ga je sitnim detaljima, arabeskama, neuobičajenim ambijentima i tematikom netipičnom za strip. Gotovo svaka je tabla jedno zasebno umjetničko djelo koje se može staviti na zid ili otisnuti na majicu. Tu je i nagrađivani strip "5000 kilometara u sekundi" koji je autor Manuele Fior radio akvarelom - direktni kolor iz ruke - i tako dočarao prozračnu atmosferu talijanskog grada. Treći je stari majstor Jacques Tardi, jedan od najcjenjenijih francuskih strip - umjetnika današnjice, predstavljen u izdanju s dva stripa iz 1974. godine - "Istinita priča o neznanom junaku" i "Šarloova klackalica" koji su za vrijeme svog prvog objavljivanja u Francuskoj izazvala popriličan skandal.

     Mladu izdavačku kuću "Rosenkrantz" predstavio je Svetozar Obradović koji je glavni urednik, a ujedno i jedan od vrlo produktivnih strip-autora. Cilj im je ukoliko sredstva dozvole objaviti reprinte što više starih domaćih izdanja.

     Bilo je tu još predstavljanja časopisa, udruga, animiranih projekcija i svačega što se nije stiglo pogledati i o čemu stoga ovdje neće biti izvještaja, a što ste sve propustili možete pročitati iz malo drukčijeg pera još i ovdje:
     www.zlihadzo.com/2013/09/15/novosadski-strip-vikend-fabrika-novi-sad...
     www.facebook.com/events/404115306374398/

Press: Veseli četvrtak

Dylan Dog #74:  Progonitelj piše: Giovanni Di Gregorio crta: Giampiero Casertano Izdavač je Beoštampa-Grafart iz Beograda, edicija Veseli četvrtak. Sva pitanja i sugestije na: redakcija@veselicetvrtak.com Veću sličicu naslovne strane možete videti na Facebook stranici Strip vesti!!!

Autor: Goran Milenković

povratak na vrh

Press: Stripolis

     STRIPOLIS • četvrti festival stripa u Zrenjaninu • 19.-21. septembra
     PROGRAM 4. FESTIVALA STRIPA "STRIPOLIS", ZRENJANIN

     ČETVRTAK 19. septembar
19h Svečаno otvаrаnje festivala
        Otvаrаnje izložbe Munjos i Sampajo “Bar kod Džoa”
        Crtаči crtаju zа publiku
        Cosplay
20h Promocijа četvrtog brojа čаsopisа „Stripolis”
        Promocijа izdаvаčkih kućа: System comics, Phoenix press, Besnа Kobilа..
21h Izbor nаjboljih аnimirаnih filmovа sа festivаlа “Bаlkаnimа”
        (velika sаlа Kulturnog centrа)

     PETAK 20.septembar
10h Mаtine
        (velikа sаlа Kulturnog centrа)
        Rаdionicа stripa sа decom sа posebnim potrebаmа (Školа „9.mаj”)-Radionicu vodi Bojan M. Đukić
        Radionica crtanog filma – radionicu vodi Teodor Ajduk
        (hol i mala sala Kulturnog centra)
15,45h Dokumentarni film o Andriji Mauroviću
17h “Gotski vestern – Džonatan Kartland” – predavanje Zorana Đukanovića, uključenje putem Skype-a
        (velikа sаlа Kulturnog centrа)
18h “Pripovedna olovka” – predavanje Bojan M. Đukić
        (velika sаlа Kulturnog centrа)
19h Rаzgovor sа gostom festivаlа Teodorom Ajdukom
20h Otvaranje izložbe radova Mladena Anđelkovića
        (Pozorišni klub Zeleno zvono)

     SUBOTA 21.septembar
19h Otvаrаnje izložbe Branislava Kerca
        (Izložbeni sаlon istorijskog аrhivа)
20h Rаzgovor sа Branislavom Kercem
        (Pozorišni klub Zeleno zvono)

Priredio: Nikola Dragaš

     MEĐUNARODNI KONKURS KARIKATURA NA TEMU

     „CAR KONSTANTIN VELIKI I MILANSKI EDIKT“
     (CONSTANTINUS MAGNUS ET EDICTUM MEDIOLANENSE)

     Pokret trećeg doba iz Niša i Sekcija satiričara Udruženja književnika Srbije iz Beograda, povodom jubileja - hiljadu i sedam stotina godina od donošenja Milanskog edikta, raspisuju Međunarodni konkurs karikatura na temu „Car Konstantin Veliki i Milanski edikt“ (Constantinus Magnus et Edictum Mediolanense).

     Uslovi konkursa:
• Konkurs je otvoren za sve profesionalne i amaterske karikaturiste
  iz Srbije i inostranstva;
• Tema konkursa je „Car Konstantin Veliki i Milanski edikt“
  (Constantinus Magnus et Edictum Mediolanense);
• Karikaturisti učestvuju sa prethodno nenagrađivanim radovima;
• Radovi (u obzir dolaze i radovi u digitalnoj tehnici) šalju se organizatoru
   elektronskom poštom u rezoluciji 300 dpi, format A 4, TIFF ili JPEG;
• Potrebno je da autori radova navedu; ime i prezime, adresu stanovanja i adresu elektronske pošte;
• Rok za slanje radova je 5. oktobar 2013. godine;
• Adresa elektronske pošte za slanje radova: carkonstantin.konkurs@gmail.com
• Dodatne informacije mogu se dobiti na ovoj adresi

     Rezultati Konkursa biće objavljeni 7. oktobra 2013. godine.

     Međunarodni konkurs karikatura na temu „Car Konstantin Veliki i Milanski edikt“ (Constantinus Magnus et Edictum Mediolanense) biće svečano predstavljen javnosti ceremonijom dodele nagrada i izložbom odabranih karikatura u Nišu, tokom oktobra 2013. godine.

     Žiri dodeljuje sledeće nagrade:
     - „Gran pri“, koji se sastoji od diplome, statua Cara Konstantina i umetničke slike sa likom Cara Konstantina;
     - Pet ravnopravnih diploma;

    Nagrađene učesnike Konkursa odrediće petočlani žiri u sastavu: karikaturista Nikola Dragaš, predsednik žirija, karikaturista Saša Dimitrijević, satiričar Dragutin Minić Karlo, satiričar Aleksandar Čotrić i predstavnik organizatora Milorad Stošić, članovi žirija.
     Pristigli radovi se ne vraćaju, već će ih organizatori zadržati i prema potrebi izlagati, ili objavljivati u publikacijama, monografijama i katalozima.
     Prispele karikature biće štampane u katalogu. Katalog će biti dostavljen svim karikaturistima čiji su radovi prikazani na izložbi i objavljeni u katalogu.
     Organizator zadržava pravo da koristi poslate karikature za štampanje, izlaganje i u reklamne svrhe, bez novčane naknade.
     Slanjem karikatura na Konkurs smatra se da su autori prihvatili navedene uslove konkursa.

     POKRET TREĆEG DOBA
     SEKCIJA SATIRIČARA
     UDRUŽENJA KNJIŽEVNIKA SRBIJE

Pres: GMV

     U srijedu, 18. rujna 2013.
     u Virovitici
     s početkom u 19.30 h
     otvaranje izložbe  
     UMJETNOST ILUSTRACIJA ANDRIJE MAUROVIĆA
     - suradnja s FRA-MA-FUOM.

     Uz izložbu i  promocija romana "Velika glad u plemenu Gula-Gula", koji je nakon 75. godina izvučen iz naftalina i objavljen u knjizi.

     Sve to povodom  105. godišnjice rođenja i 70. godiš-njice smrti Franje Fuisa, te proslave 60-og rođendana Gradskog muzeja Virovitica.

     Uvodno slovo:  
     Nedeljko Dragić,
     Veljko Krulčić (kustos) i
     Mihaela Kulej (ravnateljica virovitičkog muzeja).

Piše: Ilija Bakić

     STRIP BEZ GRANICA
     – Uspesi vršačkog i jugoslovenskog stripa u inostranstvu

     U leto 1992.g. u Domu omladine Vršac javnosti su predstavljeni stripovi mladog sugrađanina skrivenog iza pseudonima Wostok. Ova nesvakidašnja izložba je događaj od koga se beleže aktivnosti neformalne grupe strip autora ovog grada (koje je ta izložba ujedinila). Iste jeseni objavljen je, u izdanju DOV-a, strip album Wostoka, otvorena njegova izložba, magazin „Košava“ predstavio je tri vršačka strip autora. Iako su stilska opredeljenja grupe različita: od mračne stilizacije apsurda Wostoka i scenariste N. Devolca, preko klasične andergraund ikonografije Genevre do art alternative Grabovskog i scenariste Budimira Babića i postmodernističkih citata Mučibabića, zajedničko im je odstupanje njihovih radova od „standardnog“ stripa što ih svrstava u opoziciju tekućoj (jedva postojećoj) strip produkciji.

     Sledeći poduhvat ove grupe bilo je izdvanje strip magazina „Patagonija“ (opet u izdanju DOV-a i organizaciji B. Babića) koji je predstavljen i u „velikim“ medijima i privukao znatnu pažnju što je za posledicu imalo otvaranje novog kruga udruživanja idejno srodnih strip autora, ovog puta na nivou čitave Jugoslavije. Nedugo posle „Patagonije“, u jesen 1993.g. Wostok je samostalno pokrenuo andergraund fanzin „Krpelj – podzemni žurnal“ koji je, iako fotokopiran u 10 primeraka, već uhodanim kanalima komunikacija poklonika obišao čitavu zemlju i vrbovao nove saradnike a među njima i najmlađeg strip autora na svetu – vrščanku Lolu, koja je tada imala tek nešto više od tri godine!

     „Patagonija 2“ pojavila se u proleće 1994.g. i sadržavala je osim andergraund, art i alternativnih stripova domaćih snaga i dva stripa iz Kanade, specijalno poslata za objavljivanje u ovom magazinu! Ovim brojem „Patagonija“ je definitivno zausela svoje mesto u domaćoj izdavačkoj produkciji koja beleži još neke projekte vezane za andergraund strip: „Gradina Trip“, i zbornik eseja „Tragovi u plavoj ilovači“ koje je priredio B. Miltojević, pojedine priloge u magazinu „Tron“. „Krpelj“ je u međuvremenu stigao do 11. broja. Lola i Wostok uzeli su učešće i u projektu „AUT- zidni strip magazin“.

     Sva ova aktivnost, zahvaljujući pominjanoj mreži istomišljenika, uspela da pređe embargo-granice i predstavi se stranoj publici. Dva najsvežija primera su iz Slovenije i Holandije.

     Uprkos zaobilaznim putevima u Vršac je stigla vest o strip izložbi koju organizuje „Stripburger“ i na kojoj su među 33 autora vrščani Wostok i Lola ali i pančevac Zograf i beograđanin Redža (obojica takođe stalni saradnici vršačkih strip izdanja „Patagonija“ i „Krpelj“). Izložba će tokom celog leta obilaziti sva veća mesta u Sloveniji.

     Druga vest kaže da je fanzin „Vera Kraut“ u broju 14 od 7. jula 1994.g. objavio pozitivne recentije „Krpelja“ br. 11 (koji je u celosti ispunjen radovima male Lole) i „Patagonije 2“. Kako je koncepcija „Vere Kraut“ da prati događanja na evropskim i američkim prostorima na strani gde su recenzije naših izdanja našli su se i tekstovi o knjigama i kasetama iz USA i Engleske. Na kraju rubrike objavljene su adrese izdavača publikacija koje se mogu nabaviti i preko redakcije fantzina!

     Zaključak povodom svega iznesenog samo je jedan: Strip kultura nema granica.

     („Vreme“, 1994)

Autor: Goran Milenković

povratak na vrh

Piše: SKC BG

studentski kulturni centar beograd / srećna galerija
11. MEĐUNARODNI SALON STRIPA
26 - 29. 09. 2013.

SVEČANO OTVARANJE SALONA / DODELA NAGRADA:
ČETVRTAK, 26. 09. 2013. (19:00), Velika sala SKC
Muzički hepening:
Perkusionistička radionica RITAM STUDENTSKOG GRADA

PRESS KONFERENCIJA SA GOSTIMA SALONA I ČLANOVIMA ŽIRIJA:
SREDA, 25. 09. 2013. (13:00), Happy Centar SKC

GOSTI SALONA:
Borivoj Dovniković – BORDO (Hrvatska), specijalni gost Salona
Jean-Pierre Pécau (Francuska)

Željko PAHEK (Srbija) / Leonid PILIPOVIĆ (Srbija) / Bojan KOVAČEVIĆ (Srbija) /
Tiberiu BEKA (Srbija) / Boban Savić GETO (Srbija) / Jovan UKROPINA (Srbija)

Andriana RUŽIĆ (Srbija) / Veljko KRULČIĆ (Hrvatska)
Zoran Đukanović (Srbija)

MEĐUNARODNI PROJEKTI:
Projekat DUGA  (Bugarska)
HICKORY SALOON  (Rumunija)

SPECIJALNO PRIZNANJE SALONA 2013 ZA DOPRINOS SRPSKOM STRIPU:
Lazo SREDANOVIĆ (1939), Beograd

„SREĆKO JOVANOVIĆ“- NAGRADA IZDAVAČKE KUĆE „DEČJE NOVINE DOSITEJ“, GORNJI MILANOVAC:
Radivoj BOGIČEVIĆ,Beograd

PRIZNANJE ZA NAJBOLJEG IZDAVAČA DOMAĆEG STRIPA 2012/2013:
SIC NIŠ - ZA EDICIJU STRIP PRESSING

PRIZNANJE ZA NAJBOLJA INOSTRANA IZDANJA U SRBIJI 2012/2013:
OMNIBUS, Beograd

OBELEŽAVANJA JUBILEJA SRPSKOG STRIPA:
-100 GODINA OD ROĐENJA NIKOLE NAVOJEVA
-50 GODINA EDICIJE NIKAD ROBOM
-40 GODINA OD PRVOG POJAVLJIVANJA STRIPA ZA DECU ZUZUKO
-15 GODINA BALKANSKE SMOTRE MLADIH STRIP AUTORA
-10 GODINA DEČJEG ENIGMATSKOG ZABAVNIKA MUNJA

Press: Veseli četvrtak

Zagor #74: Crno ogledalo piše: Moreno Burattini crta: Marco Verni Izdavač je Beoštampa-Grafart iz Beograda, edicija Veseli četvrtak. Sva pitanja i sugestije na: redakcija@veselicetvrtak.com Veću sličicu naslovne strane možete videti na Facebook stranici Strip vesti!!!

Piše: Stripburger

     Obveščamo vas, da je razstava sodobnega norveškega stripa Nordavind! v Galeriji KUD France Prešeren je podaljšana do nedelje, 15. septembra 2013. KUD France Prešeren je odprt vsak dan od 11. do 18. ure.

     V tem tednu se Stripburger s svojimi stripovskimi posla-sticami predstavlja tudi na večih sejmih: v torek, 10. septembra lahko od 17. ure dalje obiščete našo stojnico na sejmu pred stavbo Pešaki na Metelkovi, v sredo, 11. septembra nas naj-dete na knjižnem sejmu Knige v gibanju v okviru zdaj že tra-dicionalne prireditve Znanost na grize v preddverju Atrija SAZU, v soboto,  14. septembra pa na STRIPOLISfestu, enodnevnem festivalu stripa v Kinu Šiška.

     NAPOVEDUJEMO:
     Pozor, delo!, razstava v Muzeju premogovništva Velenje,
     7. november 2013
     Poslednja vžigalica (produkcija: Kuš!), razstava v
     CUK Kino Šiška, 25. november 2013

Priredio: Branko Đukić

     Internacionalno

     Pred nama imamo četvrto izdanje jednog vanserijskog časopisa, nekako ipak objavljenog izvan velikih kulturnih centara.

     Projekat poseduje i kontinuitet (jedna obimna knjiga od 180 stranica velikog formata godišnje), i odličan sadržaj koji je najvećim delom rezultat naše saradnje sa savremenim svetom, i vrhunske autore, i moderan dizajn, i vrhunsku tehničku realizaciju (odličnu štampu, hartiju i povez). No, opet sve zavisi od samo jedne osobe, akademskog slikara mr. Branka Đukića, ali, na svu sreću, podržanog, ako ne od nekog ministarstva, a ono bar od lokalnog kulturnog centra i vojvođanskog sekretarijata za kulturu.
            Bez obzira na to što stripari u svojih 20 nezavisnih dela neguju potpuno različite likovne sve zajedno odlično pokazuje kako današnji svet funkcioniše u doba interneta! Nacije, do sada čvrsto povezivane sa lokalitetima, državama i toponimima, kao da više ne postoje, a teme kojima se njihovi predstavnici bave su posebna priča. Preplitanje kultura je potpuno, a određenje nacionalnog krajnje maglovito!

     Iz Španije je stigao rad Kena Nimure, a iz Italije Julije Gromskajeve. „Pravi“ Italijan Tuveri kreira „Beleške ruskog heroja“, na osnovu jedne, sa ruskog bloga skinute istinite ispovesti nesrećnog invalida, vojnika-dobrovoljca iz Čečenije. Mehdi Alibejgi iz Irana bavi se pravima potrošača, Nemac Klajst obrađuje američku kantri pesmu Džonija Keša.

     Za nas je, pored Frisendine mračne storije o trgovini ženama iz Srbije i njihovom prinudnom prostituisanju, najinteresantniji ogroman (54 str!), karikaturalnom stilizacijom izveden strip „Čiča Pavle“ Francuza Marsela Kušua, nastao na osnovu tobožnje ispovesti jednog starca, Srbina Pavla Putnika, u eks-Ju stacioniranom vojniku Unprofora.

      Reč je o čas tužnoj, čas urnebesnoj verziji srpske i jugoslovenske istorije, koja je u ravni skaski Broja Jedan iz serije „Alan Ford“. Sumanuto mešanje faktografije, snoviđenja, laži, bajki i nadrealne istorije, od srednjeg veka, Kosovskog boja i Turaka, preko Prvog i Drugog svetskog rata, te Druga Tita kao političkog superheroja, sve do današnjih dana. Nezaboravno!

     Slobodan Ivkov

     [Objavljeno: NIN br. 3271, Beograd, 05.09.2013. godine]

Press: Vigled

Autor: Simon Vučković

povratak na vrh

Press: SKC NS

Autor: Goran Milenković

povratak na vrh

Uredio: Zoran Đukanović

     Veliki umetnik stripa.

     Od Fassbindera do Živojina Pavlovića i Makavejeva: vizuelni umetnik i književnik Željko Zorica. Krimić kakav je Fassbinder sanjao, a Zorica ispričao.

     Željko Zorica fascinira svojom "Pričom o djevojci V. Z." (“Polet” br. 273/274, 1984). Tu su i "Ljubavni slučaj Fahrije Pešić" (2. nagrada na konkursu “Vidika” i “YU strip magazina”, 1984), serija stripova "Ed Killer Hed" (npr. “Porodica nije izdržala” u “Mladosti” br. 1419, 1985), "Mumije" (“Polet”, proleće 1984), "Supermen protiv Rasturača" (“Polet” br. 278, 1984)...

---

     Zoran Đukanović:
     LEŽERNOST SAŽIVLJENOG EKLEKTICIZMA
     Da li je to ptica? Da li je to avion? Ne, to je vrisnuti do neba i ostati miran

     Putevi međumedijskih uticaja ponekad su dosta složeni. Tragovi ovih “kratkih i dugih spojeva” zapreteni su ne samo u izolovanosti pojedinih svesnih usvajanja uticaja nego još češće u intuitivnom sleđenju srodnosti. Međumedijske uticaje možemo tražiti dvojako. Možemo ispitivati formalne uticaje koji se sastoje od preuzimanja izražajnih elemenata ili čitavih izražajnih struktura. S druge strane, možemo tragati za senzibilitetskim uplivima koji se pre tiču tipa doživljajnosti nego formi njenog izražavanja u nekom mediju.

     Paušalno izrečeno, strip je u svojoj dosadašnjoj istoriji mnogo više doživljavao međumedijsku komunikaciju sa filmom, crtanim filmom i trivijalnom književnošću nego sa slikarstvom. Čak i sa grafikom strip nije uspostavio trajnu povratnu spregu. Ovaj paušalni iskaz naravno da malo govori kada su u pitanju pojedinačni slučajevi u koje svrstavamo autorske opuse i, ponekad, grupe autora sa zajedničkim kreativnim usmerenjem ili čak programom.

     Grupa ZZOT nastala je 1984. godine. Od tada bar zadobijaju javni odjek. Članovi grupe bili su Helena Klakočar (1958), Željko Zorica (1957), Kruno Mavar (1958), Nina Haramija (1957) i Milan Manojlović (1958) – neka od ovih imena su nestajala iz grupe, a nova se pojavljivala. U oblasti stripa najpotpuniji izraz dosegli su Željko Zorica i Helena Klakočar. Otud će se ovaj tekst zasnivati na njihovim stripovima.

     Pogledajmo neku vrstu programa grupe ZZOT (separat posvećen njihovim stripovima u “Poletu” br. 273/274, Zagreb, 1984): “Pojam ZZOT označava zvuk koji čujemo prilikom povlačenja otponca na ZOT pištolju. Žrtve pogođene zrakom iz ZOT pištolja mogu opažati svijet oko sebe i misliti, ali se ne mogu micati: ostaju ukočene poput dasaka u plotu. ZZOT je agresivan i potpuno individualan. ZZOT-u je više nego drag ples. ZZOT se ne želi naći u punom i jedinom čamcu među ostalim brodolomcima. ZZOT zna da se naglasak mora staviti na pitanja koja se tiču pogleda na svijet. ZZOT vraća značenje parolama poput one ‘Smrt fašizmu, sloboda narodu’. ZZOT šuruje s alkemičarima. Albertom Einsteinom i Franzom Kafkom. ZZOT radi za novac i jedino za novac. ZZOT će okolnosti prihvatiti gdje je moguće, a ignorirati gdje je potrebno. ZZOT-u su potrebni medikamenti iako ih upotrebljava. ZZOT se srami svog porijekla, plagira i vara. Ako dopustite ZZOT će vas gurnuti s desetog kata u ambis. Oružje ZZOT-a je strip, ali ZZOT zna da oružje kritike ne može zamijeniti kritiku oružjem. ZZOT i Karl Marx su prijatelji.”

     Iz ovoga, međutim, nismo previše saznali. Sve što se za početak može reći je da proglas liči na mnogostruki eklekticizam. No, pominjanje prijateljstva sa Karlom možda znači angažovanost kakva je često pripisivana autorskom talasu “treće generacije”? Ipak, ne možemo se oteti utisku da se grupa ZZOT sa nama šali na vrlo specifičan način. Njihovi stripovi su puni lepote u ružnoći, nežni posredstvom surovosti, puni spoja nespojivog. Vizuelno znamenje grupe su dve ruke koje se pružaju jedna ka drugoj. Teško je odrediti šta te ruke smeraju. Da se pomiluju, ščepaju ili samo da se počešu?

     Nije teško nazreti u stripovima grupe ZZOT uticaj underground stripa, stripova Munoza i Sampaya, kao i Huga Pratta. Uglavnom odsustvo senčenja, naglasak na crno belim odnosima, “senčenje” prostora mrljama i geometrijskim elementima. Povremene intervencije kolažom kod Klakočareve i kubistički elementi u stripovima Željka Zorice. Česte varijacije. Stil koji izmiče? Zato da ne bismo osetili da ZZOT prestaje da vara? A opet nesumnjiva prepoznatljivost ZZOT agresivnosti i individualnosti.
          Eklekticizam forme izražavanja u stripovima članova grupe ZZOT praćen je “eklekticizmom delatnosti” u različitim medijima. Strip, ilustracije, plakat, grafika, animirani film, scenografija, maske, kostimi, lutke, režija, gluma (Kugla glumište)...

     Tip junaka u stripu? Kod Helene Klakočar on je izgleda dopustio da bude “gurnut s desetog kata u ambis”. Umesto njega ostaju nam zdela sa šećerom, pobunjena stolica i tetovirana koža. Zorica je “narativniji”. Njegov Rajner Fas je prešao granicu koja deli detektiva od žrtve. On je sa one strane ruba, gonič i progonjeni. Ed Killer Hed pak uvek iznova gradi “teodiceju” ispaljivanja kugle u sopstvenu glavu, kako bi sam Ed rekao, “dijaloga čovjeka sa nevidljivim”.

     Problem određivanja žanra? Možda je reč o žanrovskim tvorevinama u užem smislu? Željko Zorica besramno zloupotrebljava veru u žanrovske obrasce. Oponašajući žanr Zorica ga ukida stvarajući autorsku poetiku. Igra stereotipa i individue se nastavlja. Za Helenu Klakočar već je sasvim lako prosuditi. Njeni stripovi pripadaju čistom žanru fatamorgane u činiji za šećer!

     Pa šta su taj Željko Zorica i ta Helena Klakočar načinili vredno pomena u domenu domaćeg stripa? Ovde neću pominjati njihov predivni animirani film s čistim grafičkim simbolima (to je već učinio Ranko Munitić) niti njegovu pozorišnu predstavu Željezni džez (to je već učinila Vladica Milosavljević pre nego što je predstava održana). Od stripova Helene Klakočar nezaobilazni su Dodaj mi onaj sprej (“Vidici” br. 2, 1983) i Priča iz novina (“Polet” br. 273/274, 1984). Tu su i Nakon obilatog ručka (katalog Salona jugoslovenskog stripa, Vinkovci, 1984) i Kako mrtvom zecu pokazivati slike (“Vidici” & “YU strip magazin” – konkurs 1984). Željko Zorica fascinira svojom Pričom o djevojci V. Z. (“Polet” br. 273/274, 1984). Tu su i Ljubavni slučaj Fahrije Pešić (2. nagrada na konkursu “Vidika” i “YU strip magazina”, 1984), serija stripova Ed Killer Hed (npr. “Porodica nije izdržala” u “Mladosti” br. 1419, 1985), Mumije (“Polet”, proleće 1984), Supermen protiv Rasturača (“Polet” br. 278, 1984) itd. Pošto je tema domen stripa, ovde ću samo pomenuti izvanredni Zoričin plakat za pozorišnu predstavu Rez na nebu (1985).

     Posle svih ovih natuknica valjalo bi ipak pokušati odgovoriti na pitanje o prirodi ovakvog stripovnog izražavanja. Čini mi se da bi ovde moglo biti od koristi ukazivanje na specifičnu razliku između parodije i travestije. Pod parodijom, podrazumevamo postupak koji ima za cilj da nešto ozbiljno načini smešnim podražavajući njegov spoljašnji oblik. Izruguje se ono što sebi prisvaja dostojanstvo ozbiljnosti, a to po svojoj prirodi ne zaslužuje. Travestija je, pak, postupak kojim se ozbiljnost prerušava u šalu, ali se pri tom zadržavaju neki elementi ozbiljnosti, dubine, gorčine. I kod parodije i kod travestije reč je o prerušavanju, ali se travestija pokazuje kao nešto ambivalentniji postupak. Dok se parodija kreće ka jasnijoj detronizaciji onog što je pre parodiranja predstavljano kao ozbiljno, travestija nije toliko opredeljenog smera. Travestija osciluje i time stvara dvosmislenost Travestija sumnja u potpunu izvesnost istine, a time i u jasnu mogućnost detronizacije. Otud ovako shvaćena travestija sadrži element samoironije. Ona se gorko osmehuje svome predmetu.
          Momenat tragičnog često srećemo u strip travestijama Željka Zorice. Međutim, ležernim, gotovo uzgrednim odnosom prema očigledno tragičnom, ono se pretvara u travestiju. Gubi svoju očiglednost. Stalno ga slutimo, ali smo od njega odvojeni obručem ležernog suspensa. Setimo se: “Žrtve pogođene zrakom iz ZOT pištolja mogu opažati svijet oko sebe i misliti, ali se ne mogu micati: ostaju ukočene poput dasaka u plotu.” Ambivalentnost, stalna oscilacija između mira u tonu i užasa u događaju tera nas da i sami postanemo istovremeno iziritirani i mirni. Spokojni u svojoj užasnutosti pred onim čime ne možemo da ovladamo, a što upravlja našim životima. To “ono” neki zovu sudbina, a Rainer Werner Fassbinder ga je, u sopstvenoj projekciji žanra, nazivao melodramom.

     Ako je Lazar Stanojević svojim Svemironima uneo poetiku tolerancije u svet tadašnjeg jugoslovenskog stripa, grupa ZZOT unosi poetiku travestije. Ono što ih i pored svih zaista velikih različitosti vezuje jeste unošenje ironije. Ne površne ironije, već one koja je na nivou složenosti predmeta koji se ironizira. U tom smislu i Lazar Stanojević i grupa ZZOT na pravom su tragu onoga što je Hugo Pratt izrekao: “Amerikanci su bili prvi ... Evropljani su počeli da crtaju stripove kasnije, unevši u njih svoju kulturu, svoju ironiju.”

     Željko Zorica i Helena Klakočar nam svojim travestijama približavaju slutnju da ljubav ume da bude “hladnija od smrti”, ali nas i uveravaju da bi crtač njihove senzibilnosti i sa razorenom šakom umeo da prizove strast u strip. A time vizuelni eksperiment prestaje biti eksperimentom i postaje osvešćena senzibilnost, tačnije poetika.

(“Moment” br. 3-4, Beograd, novembar 1985;
kasnije objavljeno u knjizi "Tomas Man ili Filip K. Dik", Vidici, Beograd, 1988;
esej dostupan i na www.stripovi.com/index.asp?page=column-view&ColumnID=57)

---

---

     ODLAZAK UMJETNIKA
     Umro je Željko Zorica – Šiš

    Bio je bio aktivan od 1976. godine kao sudionik Kugla Glumišta, scenograf, kreator lutaka, dramskih tekstova, grafički dizajner, pisac te osnivač kazališnih grupa Ulješura, Kačinsky Trupa i Uplašene žirafe
     U Zagrebu je preminuo Željko Zorica – Šiš, multimedijalni umjetnik koji je na hrvatskoj sceni bio aktivan od 1976. godine kao sudionik Kugla Glumišta, scenograf, kreator lutaka, dramskih tekstova, grafički dizajner, pisac te osnivač kazališnih grupa Ulješura, Kačinsky Trupa i Uplašene žirafe.
     Bio je autor stripova (serijal Mumije, Ed Killer Head itd.) te osnivač grupe ZZOT (1982.) koja istražuje medij stripa i vizualnih umjetnosti. Napisao je knjige iz serijala Fantastični bestijarij Europe i brojne slikovnice.
     Kao pokretač i organizator realizirao je više značajnih inicijativa i festivala te umjetničku organizaciju Studio Artless (2004.) koja producira umjetnička događanja. Dobitnik je više nagrada u raznim umjetničkim disciplinama (dizajn, strip, scenografija, socijalne akcije).
     Posljednjih godina najviše je surađivao s udrugom Domino, posebno kroz njihov festival Perforacije, a posljednji performans izveo je 1. srpnja, kada je u središtu Zagreba organizirao alternativni doček ulaska u Europsku uniju.

     Milena Zajović
     www.vecernji.hr/kultura/umro-je-zeljko-zorica-sis-clanak-608735

---

     MULTIMEDIA ARTIST/CURATOR, CROATIA

     Zeljko Zorica, born 1957 in Zagreb, Croatia is a multimedia artist, active in different artistic fields as a performer, set designer, cartoonist, graphic designer, writer & organizer.
     • director of the Festival of the First in Zagreb
     • curator of the Theatre & Food Festival in Hamburg, Kampnagel in May 2004.
     • collaborated with several Festivals in Croatia (Theatre Festival Eurokaz, Motovun Film Festival, Zagreb World Music Festival NEBO, Zagreb Film Festival) on various positions.
     • author of three books: Fantastic bestiary of Zagreb, Fantastic bestiary of Roskilde (Croatian & Danish edition), Fantastic bestiary of Croatia; and children books: Bembo & the group from the Green Square; Bembo & Bird Stealer; Bembo & Christmas; Bembo & The danger on the Carrot Hill and Endangered World (last two dealing with protection against mines).
     • In 1993. worked (director and curator ) in organization of presentation of Zagreb artists in KBH (Kanonhallen).
     • active in graphic design (posters, books, logos). His works are exhibited on many collective exhibitions in Croatia and abroad (Helsinki, Wroclaw, Paris, Graz, USA).
     • graphic designer of the magazine ZAREZ for cultural & social questions (1999 – 2008 )
     • done over 100 set designes for theatres in Croatia & ex – Yugoslavia (Zagreb, Osijek, Rijeka, Split, Hvar, Dubrovnik, Mostar, Belgrade, Skopje, Bitola) and Kopenhagen.
     • founder of the comic group ZZOT. in 1984. as author of the stories & drawings
     • founder of the theatre groups “Sperm-whale” in 1983, the Kacinsky troup in 1985 ( Belgrade) and “Scared giraffes” in 1987.

     Zeljko Zorica founded the art organisation STUDIO ARTLESS to initiate & organise artistic events and festivals, produce films, theatre shows and exhibitions of modern art and theory. STUDIO ARTLESS initiates and produces artistic events of vital public interests.
     cornersofeurope.org/zeljko-zorica

---

     IN MEMORIAM: ŽELJKO ZORICA

     AKO JE NETKO OVDJE IMAO MILIJUN IDEJA…

     Vijest se brzo proširila domaćom scenom, institucionalnom, izvaninstitucionalnom, aktivističkom… Preminuo je Željko Zorica, svestrani umjetnik koji je umjetnost živio i davao joj da diše, i koji se cijelim svojim radom borio za drukčiji pogled, iskreniji i slobodniji. Takvima je činio i sve one koji su ga u tome pratili, bilo kao suradnici ili kao tek obični – gledatelji.
     Rođen u Zagrebu 1957., Željko Zorica se aktivira u skupini Kugla Glumište, i od sredine sedamdesetih godina živo sudjeluje u umjetničkoj sceni, na poljima koja gotovo nijedna druga biografija ne može okupiti. Performer, ponekad čak i redatelj ili dramaturg, scenograf i kostimograf… dio su kazališnog segmenta te iznimne biografije, ali nimalo manje važni nisu i oni iz područja likovne umjetnosti, od stripa preko primijenjene grafike do instalacija. Kao spone između kazališnog i likovnog Zorica je koristio i film i medij knjige, ponekad dječje slikovnice, ponekad slikovnice za odrasle, a ponekad i zbirke tekstova, već prema potrebi trenutka i umjetničke vizije. Ova dva posljednja pojma nisu zanemarivi, a možda su, kad se bolje pogleda, i ključni za njegov rad: reagiranje na trenutak za posljedicu je imalo aktivizam, jer Zoričini su radovi nerijetko više ili manje izravno progovarali ili ukazivali na društvene peripetije i aporije.
    Iako naizgled tek zabavni ili pomaknuti, radovi poput instalacija s hranom, slikovnica s Bembom koje djecu upozoravaju na opasnost od mina, inscenacija opere 'Carmen' sa stanovnicima Doma za starije i nemoćne, postavljanje ploča Hansu Christianu Zabludovskom koje slave podjednako umjetnost koliko i ljubav… sve su to društveno angažirani činovi, djela umjetnika koji fantastični bestijarij nije vidio samo na fasadama, već i ispred njih, i jednako ga volio i razumio. Ili ga je barem, svojim radovima a zapravo svim svojim aktivnostima, pokušavao razumjeti i objasniti.
     Ako je netko ovdje imao milijun ideja, i pokoju više, bio je to Željko Zorica. Iako nikad agresivan u svojoj proizvodnji ideja i njihovoj prezentaciji, Zorica je uvijek uspijevao pronaći put za njihovu realizaciju. Zato jest jedan od najboljih i najagilnijih među pripadnicima takozvane alternative stasale sedamdesetih, naviknut na to da je umjetnička misao ona koja najteže pronalazi put do publike, ali kad ga jednom pronađe, ostaje upisana kao trag i kao znak. Nepretencioznost i ustrajnost, maštovitost i ljudski pristup ne samo ljudima nego i stvarima, rezultirale su činjenicom da Zorica nije antologiziran, katalogiziran i institucionaliziran.

     Igor Ružić
     www.tportal.hr/kultura/kazaliste/284418/In-memoriam-Zeljko-Zorica-Sis-...

---

     USNULI ČUVAR GRADA

     Uplašene Žirafe, Kugla glumište, Studio Artless, H.C. Zabludovsky, Kačinsky trupa - samo su neka od imena uz koje se veže Željko Zorica - Šiš.
     U četvrtak, 5. rujna napustio nas je ovaj multimedijalni umjetnik, lutkar, grafički dizajner, pisac - čovjek s mnogo zanimanja i jednim licem, ostavljajući za sobom šarolik umjetnički opus i draga sjećanja.
     Uvijek sam se osobito divila umjetnicima koji su na gotovo banalan način uspijevali uobličiti ono što se činilo beskonačno složenim. Željko Zorica Šiš jedan je od njih. U svom se radu koristio brojnim alatima, izražavao u mnogim medijima. Kroz sve je njih neizostavno provlačio dječačku zaigranost, staračku mudrost i samo njemu svojstvenu ludost. Slojevitom jednostavnošću svojim je radovima redovito doticao samu bit svakidašnjice suptilno postavljajući u središte upravo njezina zastranjenja.
     Posljednjom intervencijom uveo nas je u Evropsku uniju upriličivši još jedan u nizu svojih velikih domjenaka za male ljude. Karijeru je započeo radom s Kugla glumištem, djeci i odraslima sakupio je fantastični bestijarij Usnuli čuvari grada, a sa svojim prijateljem Hansom Christianom Zabludovskim podigao je brojne spomen ploče u Hrvatskoj i inozemstvu podsjećajući nas na znamenite ljude i još znamenitije nepravde. No, ovo su tek djelići bogatog naslijeđa koje nam prepušta.
     Usnuli čuvar grada ostavio nam je jednu od najljepših zadužnica - prekrasan i fantastičan opus kojim ćemo se dugo baviti i kojem nam se valja često vraćati. Da ne zaboravimo jednostavnost koju je udahnuo u svoja djela, vjeru koju je imao u ljude i neiskvarenu maštu kojom nas je stalno uveseljavao.

     Antonija Letinić
     http://www.kulturpunkt.hr/content/usnuli-cuvar-grada

Press: Rosencrantz

Press: Veseli četvrtak

Talični Tom #7: Bili Kid Kolor, 470 dinara.

Tex Super Book #39:  Banditi iz grada duhova piše: Mauro Boselli • crta: Alfonso Font

Izdavač je Beoštampa-Grafart iz Beograda, edicija Veseli četvrtak. Sva pitanja i sugestije na: redakcija@veselicetvrtak.com Veću sličicu naslovne strane možete videti na Facebook stranici Strip vesti!!!

Press: Vedis

     Snimljen film
     „BORDO – VJEČNA STRIPOVSKA MLADOST“

     Piše: Miran Stihović

     Završeno je snimanje dugometražnog dokumentarnog filma „Bordo - vječna stripovska mladost“. Film je snimljen u produ-kciji „Vedisa“ iz Zagreba, a u redateljskoj stolici je sjedio jedan od vodećih hrvatskih dokumentarista srednje generacije Bernardin Modrić („Ritam rock plemena“), višestruko nagra-đivani autor.

     „Bordo – vječna stripovska mladost“ je u cjelosti posvećen manje poznatom dijelu karijere velikog imena hrvatske, jugoslavenske i svjetske animacije druge polovice XX stoljeća Borivoju Dovnikoviću (83), dijelu koji se odnosi na njegovo stvaralaštvo na području stripa.

     Film  otkriva kako je Dovniković (r. 1930. u Osijeku) svoje umjetničko djelovanje započeo upravo sa stripom, kako je debitantski strip koji je namijenio tiskanju u novinama nacrtao još u jedanaestoj godini života („Vitez Škiljo“ za beogradski list „Novo doba“), da je prvi profesionalni strip objavio s petnaest godina (ujesen 1945. u „Glasu Slavonije“), a da stripove redovno crta i danas – „Čipko i djed Filip“  izlazi mu svaki mjesec u manjinskom dječjem mjesečniku „Bijela pčela“, gdje je već puna dva desetljeća jedan od zaštitnih znakova lista.

     Sa 68 godina „profesionalnog staža“ stripaša Bordo je vjerojatno najdugovječniji crtač stripa u Europi  i svijetu. Osim toga,  svojim stripovima Borivoj Dovniković  je dosegao vrhunske međunarodne standarde i osobno dao veliki doprinos da hrvatska (i tadašnja jugoslavenska) strip-produkcija 50-ih i 60-ih godina XX stoljeća bude među vodećima na Starom kontinentu.

     S podjednakim uspjehom Bordo je crtao karikaturalne („Velika utakmica“, „Tri dabra“, „Susreti treće vrste“) i realističke stripove („Emil i detektivi“, „Afrička ogrlica“, „Junaci auto-strade“, „Novi centarfor“), ostajući uvijek pritom svoj i prepoznatljiv.

     Daleko najpoznatiji autorov strip je adaptacija dječje serije TV Zagreb „Mendo i Slavica“, koja je kao strip dobila naziv „Mendo Mendović“ zahvaljujući kojemu je „Plavi vjesnik“ svojedobno ostvario rekordnu nakladu od 143 tisuće.

Sa snimanja: Rober Kalčić - snimatelj, Bordo, Bernardin Modrić-redatelj, Mladen Bjažić-sugovornik, Veljko Krulčić - scenarist i producent

          Autorska ekipa filma, uz redatelja Modrića, to su scenarist Veljko Krulčić, snimatelj Robert Kalčić i montažer Tin Kowalski, su zamislili da dokumentarac o Bordinom strip stvaralaštvu ujedno bude i dokumentaristička kronika o razvoju stripa u nas  od 30-ih godina prošlog stoljeća do danas, posebice o političkom, društvenom, kulturnom i novinarskom okruženju u kojem su djelovali stripaši, kako su se teškom mukom nakon 1945. borili da strip dobije prostor u novinama, a koje desetljeća kasnije i u galerijama i kao predmet sveučilišnih predavanja.

     Bernardin Modrić ističe: „Filmski format slike (ekrana)  pretvoren je u stripovsku pasicu s dva ili tri zasebna kadra, komentari ispisani u oblačiću, trakice s tekstualnim pojašnjenjem filmske scene samo su dio stripovskih sklopova kojima želimo prikazati Dovnikovićev autorski rad, ali i istovremeno istražiti mogućnost prožimanja stripa i filma uz puno uvažavanje njihovih stilskih i izražajnih osobina. Osim toga, kronika Bordinog strip stvaralaštva protkana je brojnim fotografijama, arhivskim snimkama i dokumentima, te detaljima umjetnikovih ostvarenja. “

Sa snimanja u Osijeku

     Uz „glavnog junaka“ sugovornici u filmu  su njegov urednik i scenarist Mladen Bjažić, zatim Božidar Novak (direktor „Vjesnika“, koji je u međuvremenu nažalost preminuo), Nedeljko Dragić, Veljko Krulčić, Rudi Aljinović, povjesničar umjetnosti dr Frano Dulibić, Pero Zlatar, glumica Slavica Fila,  Miki Čukli  (sin Bordinog najdražeg scenariste i tekstaša Marcela Čuklija), urednica „Bijele pčele“ Ljerka Radojčić, Vesna Dovniković, te kolege Oto Reisinger, Dubravko Mataković i Krešimir Zimonić.

     Jedna od najzanimljivijih epizoda filma „Bordo - vječna stripovska mladost“ svakako se odnosi na događaj  iz prvih dana 1946. godine kada je upravo Dovnikovićev strip „Udarnik Ratko“, koji je izlazio u osječkom dnevniku „Glas Slavonije“, bio jedan od povoda novoj komunističkoj nomenklaturi da medij stripa agit-propovski proglasi „kapitalističkom izmišljotinom koja kvari socijalizam“ i da ga stavi na index, na spisak  – zabranjenih stvari!

     Ništa manje neće biti zanimljiv dio u kojem Bordo, po prvi put u kameru, progovara  o tome kako je nakon što je u ljeto 1991. napustio Zagreb u emigraciji u Austriji „preživljavao“ (i osiguravao egzistenciju) upravo crtanjem stripova na njemačkom jeziku.

     Film „Bordo – vječna stripovska mladost“, koji je financijski potpomognut sredstvima HAVC-a, je u protekle dvije godine sniman na lokacijama u Zagrebu, Rijeci, Vinkovcima, Čepinu, te u umjetnikovom rodnom gradu Osijeku.

Priredio: SCM

     Comic Centre of Macedonia - Veles
     Announces:
     OPEN COMPETITION for
     11th Comic Showroom VELES 2013

     Propositions:
     - The competition is open to all comic artists from all over the world.
     - Entries must be 1-6 pages long
     - Entries must be sent in A4 format (21x29, 7cm). Please send only quality print copies (300 dpi). The submitted prints will not be returned!  
     - No specific theme is set.
     - The storytelling in the comic can be done in any official language.
     - Each visual artist (penciler, inker, colorist or letterer) can take part with only one submission, while each scenarist can enter with more than one submission.
     - The same comic entry can be submitted by more than one artist.
     - Each participant must send: photography, short biography, personal address, telephone, e-mail and additional info of the year when the comic is made. Without this the submission will not be evidenced!
     - All submitted comics will be presented properly and will take part in the official comic showroom in Veles; and will be considered for other possibilities of promotion as stated in the Comic Centre’s policy.
     - With the act of submission the author/s is/are passing the rights of publishing in any form to the Comic Centre of Macedonia.
     - The entries will be reviewed by three member international jury.
     - The jury will give the following awards:
        1st award: “Golden Comic”, 200 EU, diploma and logo of the CCM;
        2nd and 3rd award: Diploma;
        Best scenario award: Diploma;
        Award for the youngest author: Diploma;
        Award up to 18 years: Diploma.
     - The deadline for entries is September 25th, 2013.
     - The comics can be sent via postal service or e-mail.
        Postal address:   
        Comic centre of Macedonia
        “For the comic competition”
         Vasil Gjorgov Street 78
        1400 Veles, R Macedonia
        E-mail:  comicmk@yahoo.com

---

     Конкурс за 11-тиот Меѓународен Салон за стрип - Велес 2013

     Пропозиции:
     -Право на учество имаат сите автори од цел свет, без разлика на полот и возраста;
     -Должината на стрипот да биде од 1 до 6 табли, и тоа на А4 формат, (мин.300дпи ако се испраќа по електронски пат). Препорачливи с епоголем број на сликички.
     НАПОМЕНА :Доколку стрипот е во боја , препорачливо е истиот да се испрати преку пошта или достави лично.
     -Стриповите нема да бидат вратени, .Со самото испраќање организаторот се стекнува со право да ги објавува и презентира заедно со авторите   во  склоп на промоција на своите активности.
     -Авторите коишто ќе испратат свои стрипови влегуваат во комбинација за обезбедување на пат, сместување и исхрана во текот на 11 Интернационален салон на Стрип „Велес 2013“ (средината на октомври)
     -Tемата на стрипот е слободна.Секој автор (билo цртач, туш ,колор ) може да учествува со само еден  стрип; Исклучок има за  сценаристите каде се дозволува да едно лице направи сценарио за повеќе стрипови.
     -На еден стрип можат да работат повеке автори (притоа да се напише кој што направил: сценарио, молив, туш...)
     - Заедно со стрипот да се испрати лична биографија (име и презиме со фотографија, дата на раѓање адреса, и држава од каде е авторот ,е маил  како и година кога е стрипот нацртан.Исто така сите стрипови треба да се потпишани од авторите .
     -Сите пристигнати стрипови ќе бидат земени во конкуренција за излагање во склоп на изложбата во склоп на  Салонот на  стрип со реална можност за друг вид на промоција
     -Пристигнатите стрипови ќе бидат разгледани од тричлена интернационална комисија којашто  ќе направи избор и ќе ги предложи следните награди:
        • Прва награда, 200 ЕУ ''Златен стрип '', и диплома за прво место.
        • Втора награда, диплома за второ место.
        • Трета награда, диплома за трето место.
        • Награда за најдобро сценарио, диплома.
        • Награда за најдобар млад автор до 18 години, диплома.
        • Други специјални награди
        Рокот за испракање е до 25-ти Септември 2013 година,Тие може да се испратат на
        • Адреса: Стрип Центар на Македонија – Велес (за конкурсот)
        Ул. Васил Горгов, бр.78 ,1400 Велес ,Република Македонија
        б) Или преку Е-маил: comicmk@yahoo.com
        За повеќе информации може да се јавите на телефон 0 7666979

Press: Stripolis

     Poštovani čitaoci

     Sa zadovoljstvom želiimo da vas obavestimo da je iz štampe izašao četvrti  po redu časopis "Stripolis".

     Nаkon uspehа predhodnih  brojeva, potrudili smo se dа ovаj novi primerek bude još bolji i kvаlitetniji. Kаo i rаnije, čаsopis je rezultаt zаlаgаnjа i entu-zijаzmа svih koji su u njemu potpisаni, pod vođstvom аkаdemskog slikаrа i urednikа Brаnkа Đukićа.

     Oni koji su nas pratili predhodnih  godina  znaju o čemu se radi, i sigurni smo da ih nećemo razočarati, a onima koji su možda manje upoznati sa sadržajem našeg časopisa  saopštavamo da on publikuje rаdove domаćih i strаnih аutorа, kаko onih poznаtih i priznаtih, tаko i gotovo аnonimnih stvаrаlаcа koji su svojim kvаlitetom zаslužili dа se predstave našoj publici.

     „Stripolis“ je čаsopis internаcionаlnog tipа i trudi se dа tokom svog postojаnjа predstаvi аutore rаznih аfinitetа, vredne pаžnje iz svаkog kutkа zemljine kugle. Time želimo dа zаdovoljimo potrebu nаše jаvnosti zа nečim novim nа polju devete umetnosti, а tаkođe i dа skrenemo pаžnju svetske jаvnosti nа dešаvаnjа u nаšoj držаvi.

     Tаkođe ćemo pokušаti dа objedinimo radove autora „svih generаcijа“ , kаo i dа delimično аsocirаmo nа izdаnjа iz prošlih vremenа, i u sklаdu sа mogućnostimа uvedemo novine u vizuelni izgled jednog modernog strip čаsopisа.

    Kao i do sada spremili smo vam mnogo iznenadjenja u vidu intervjua, autorskih tekstova i mnogo kvalitetnih stripova.

     Na vama je takođe, da mislite o tome do sledećeg nastavka „Strip vesti“ u kojem ćemo vas bliže upoznati sa imenima autora koji su zastupljeni u četvrtom broju, kao i ostalim detaljima.

     Ali o svemu tome pročitajte u sledećem nastavku “Strip vesti“ u kojem ćemo vas bliže upoznati sa imenima autora koji su zastupljeni u četvrtom broju, kao i ostalim detaljima...

     Nastaviće se...

Piše: Nenad Kostić

Priredio: zmcomics

     Paolo Bisi i Alesandro Binjamini:
     ZAGORA I DILANA DOGA CRTAMO PO 10 MESECI

     Piše: Svetlana Palić

     Strip junake detinjstva mnogih generacija Zagora, Mister Noa i Dilana Doga poslednjih godina crtaju dvojica italijanskih strip crtača Paolo Bisi i Alesandro Binjamini. Oni su ovog vikenda gosti Međunarodne strip konferencije “Kragujevac, godine treće”.

     Obično na dosadnom času, ispod školske klupe, u poslednjem redu, ili satima kod kuće, krijući se od roditelja koji su zahtevali da se čitaju “prave knjige” a ne stripovi, generacije onih koji su danas u srednjim godinama provodili su najuzbudljivije trenutke prateći avanture Zagora, Bleka Stene, Komandanta Marka, Dilana Doga, Taličnog Toma, Alana Forda...

     - Moj omiljeni heroj je Supermen, kad ga čitam i gledam crteže, odmah se vratim u doba detinjstva i opet imam ista osećanja kao onda. Vremenom sam naučio da volim mnoge junake, ali Supermen za mene i dalje ostaje najbolji - priča za “Blic” Alesandro Binjamini (42), koji se 20 godina bavi crtanjem stripova.
          Uz stripove je odrastao i njegov kolega Paolo Bisi (48).

     - Još od detinjstva čitao sam puno stripova, a već sam u osnovnoj školi maštao da postanem crtač stripa. Čitao sam najrazličitije stvari, od američkih superheroja do Korta Maltezea i autorskih stripova kao što su Prat, Batalja, Topi, Breča, francuske Moebijusa i Bilala. Kao mali nisam čitao Mister Noa i Zagora, ali sam ih kasnije zavoleo - priča Bosi.

     Obojica su sredinom devedesetih počeli da sarađuju sa izdavačkom kućom „Serđo Boneli“. Alesandro od 1994. godine, kada je ponovo počeo da izlazi Mister No.

     - Za njega sam sam uradio desetak priča o ovom liku, osmislio lik njegovog alter ega Džerija Drejka, detektiva - priča Alesandro dodajući da, kad radi, radi sporo, mnogo razmišlja i ne voli da radi na brzinu. Za strip od 94 table potrebno mu je deset do jedanaest meseci rada.

     Crtao je i kratke priče o Dilanu Dogu, a već nekoliko godina radi na novoj „Bonelijevoj“ mini-seriji “Orfani” („Siročići“), koja će izaći u Italiji u oktobru i biće cela u koloru.

     Paolo Bisi (48) je na sličnom zadatku od 1995. I on je crtao Mister Noa, da bi 2005. počeo i Zagora.

     - Da bi se radio ovaj posao, potrebna je velika strast i strpljenje. Očigledno je da ne može svaki dan biti isti, ponekad crteži izlaze sami iz olovke, bez ikakvog napora, dok je drugim danima potrebna mnogo veća koncentracija jer taj posao ide iz glave, zbog čega često sate i sate provodimo savijeni nad radnim stolom - priča Bisi, dodajući da on crta oko 10 do 12 tabli mesečno, što bi značilo da je za jedan broj od 94 strane potrebno otprilike devet meseci rada.

     O Srbiji ne znaju mnogo, dolaze prvi put.

     - Znam da imate bogatu tradiciju crtanog stripa i da su mnogi radovi iz kuće “Serđo Boneli” prevedeni kod vas. Siguran sam da će moj susret sa vama biti ljubav na prvi pogled - priča Alesandro.

     [Objavljeno: Blic, Beograd, 02.09.2013.godine]